RBI Bank Website Domain Changed : ડિજિટલ પેમેન્ટ છેતરપિંડીના વધતા જતા કેસોને પહોંચી વળવા માટે રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (આરબીઆઈ) એ દેશભરની તમામ બેંકો માટે ‘.bank.in’ ડોમેન રજૂ કરવાનો નિર્ણય લીધો હતો. ‘.in’ એ ભારતનો કન્ટ્રી કોડ ટોપ લેવલ ડોમેન (સીસીટીએલડી) છે. આરબીઆઈનું માનવું છે કે સ્થાનિક બેંકો માટે આ વિશિષ્ટ ઇન્ટરનેટ ડોમેન સાયબર સુરક્ષાના જોખમોને ઘટાડશે અને દેશમાં ડિજિટલ બેંકિંગ અને ચુકવણી સેવાઓમાં વિશ્વાસને મજબૂત કરવામાં મદદ કરશે. આરબીઆઈએ તમામ બેંકોને 31 ઓક્ટોબર, 2025 સુધીમાં ‘.bank.in’ ડોમેનમાં સ્થાનાંતરિત કરવા નિર્દેશ આપ્યો હતો.
આ મોટો ફેરફાર 31 ઓક્ટોબર 2025થી ભારતની બેંકિંગ સિસ્ટમમાં અમલમાં આવ્યો છે. આ પગલું સાયબર ક્રાઇમ અને ઓનલાઇન છેતરપિંડીને રોકવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવવા જઈ રહ્યું છે. ભારતીય બેંકિંગને એક નવી ડિજિટલ ઓળખ મળી છે. સામાન્ય બેંક ગ્રાહકોને કોઈ તાત્કાલિક ફેરફાર ધ્યાનમાં ન આવે અને તે કેવી રીતે આવે છે? હકીકતમાં આપણા માંથી મોટાભાગના લોકો બેંકની મોબાઇલ એપ્લિકેશન્સનો ઉપયોગ કરે છે. કારણ કે વાસ્તવિક પરિવર્તન બેંકો અને નાણાકીય સંસ્થાઓની વેબસાઈટમાં થયું છે. હવે બેંકની વેબસાઈટ .com કે ડોટ ઈન પર નહીં પણ નવા ડોમેન ડોટ bank.in પર ઉપલબ્ધ થશે.
હવે ‘.bank.in’ ડોમેન
ઉલ્લેખનીય છે કે મધ્યસ્થ બેંકે આ વર્ષે ફેબ્રુઆરીમાં ‘bank.in’ લોન્ચ કરવાની જાહેરાત કરી હતી. તે ભારતીય બેંકો માટે એક વિશિષ્ટ ઇન્ટરનેટ ડોમેન છે. અને એપ્રિલમાં બેંકો માટે. bank.in કાર્યરત કરવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો હતો.
ડોમેન નામનો ઉપયોગ વેબસાઇટ્સ શોધવા માટે થાય છે. ઇન્ટરનેટ પર વેબસાઇટને ઍક્સેસ કરવા માટે તે એક અનન્ય અને યાદ રાખવામાં સરળ સરનામું છે.
રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (આરબીઆઈ) અનુસાર, નવું ઈન્ટરનેટ ડોમેન નામ ‘.bank.in’ ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ફોર ડેવલપમેન્ટ એન્ડ રિસર્ચ ઈન બેંકિંગ ટેક્નોલોજી (આઈડીઆરબીટી) દ્વારા જારી કરવામાં આવી રહ્યું છે. તેને નેશનલ ઇન્ટરનેટ એક્સચેન્જ ઓફ ઈન્ડિયા (એનઆઈએક્સઆઈ) દ્વારા અધિકૃત કરવામાં આવ્યું છે, જે ઇલેક્ટ્રોનિક્સ અને ઇન્ફોર્મેશન ટેક્નોલોજી મંત્રાલય (એમઇઆઇટીવાય) હેઠળ છે, આ ડોમેનના વિશિષ્ટ રજિસ્ટ્રાર તરીકે.
NIXI એ ભારતમાં ઇન્ટરનેટ સર્વિસ પ્રોવાઇડર્સ (ISPs) વચ્ચે પીઅરિંગ (peering) ની સુવિધા માટે સ્થાપિત એક બિન નફાકારક સંસ્થા છે. તેનો હેતુ દેશની અંદર ઇન્ટરનેટ ટ્રાફિકને રૂટ કરવાનો છે જેથી તેને યુએસ અથવા અન્ય વિદેશી સર્વરો પર મોકલવાની જરૂર ન પડે. આ માત્ર સેવાની ગુણવત્તામાં સુધારો કરે છે એટલું જ નહીં પરંતુ આંતરરાષ્ટ્રીય બેન્ડવિડ્થ પર તેમની નિર્ભરતા ઘટાડીને ISPની બેન્ડવિડ્થ ખર્ચમાં પણ ઘટાડો કરે છે.
- ‘.IN’ ડોમેન એ ભારતનું પોતાનું કન્ટ્રી કોડ ટોપ લેવલ ડોમેન (સીસીટીએલડી) છે. તે બે અક્ષરની શબ્દમાળા છે (જેમ કે: https://www.india.gov.in)
- જે કોઇ ડોમેન નેમના અંતે ઉમેરવામાં આવે છે. એક ccTLD માત્ર એક કોડ નથી જે વેબ એડ્રેસમાં દેખાય છે, પરંતુ તેને ગ્લોબલ ઇન્ટરનેટ પર રાષ્ટ્રીય ઓળખનું પ્રતીક પણ માનવામાં આવે છે.
બેંકોના નવા ડોમેનનો અર્થ શું છે?
નવા ડોમેનમાં માઇગ્રેશન બાદ દેશની તમામ બેંકોની વેબસાઈટનું ડોમેન નેમ ‘.bank.in’ બની ગયું છે. આ ડોમેન પર સ્થળાંતર કરતા પહેલા, તમામ બેંકો તેમની વેબસાઇટ્સ માટે ‘.com’ અથવા ‘.co.in’ ડોમેનનો ઉપયોગ કરતી હતી જે ખૂબ જ સામાન્ય છે. આરબીઆઈ એ બેંકોને 31 ઓક્ટોબર, 2025 સુધીમાં ‘.bank.in’ પર સંપૂર્ણ સ્થાનાંતરિત કરવાની સમયમર્યાદા આપી હતી.
બેંકના ગ્રાહકો પર શું અસર થશે
બેંક ગ્રાહકોએ ખાતરી કરવી જોઈએ કે તેઓ જે વેબસાઇટની મુલાકાત લઈ રહ્યા છે તેનું ડોમેન ‘.bank.in’ છે કે નહીં. જો તમારી બેંકના કોઇ ઇમેલ માં ‘.bank.in’ માં સમાપ્ત થતું ડોમેન દેખાય તો તે અસલી વેબસાઇટ છે. હવે જો કોઈ બેંકની વેબસાઈટ .bank.in સાથે સમાપ્ત ન થાય તો તરત જ સમજી લો કે આ વેબસાઈટ નકલી છે.
ડોમેન બદલવા પાછળનું કારણ
નાણાકીય સેવાઓના ઝડપી ડિજિટલાઇઝેશનથી સુવિધાઓ અને ક્ષમતાઓમાં વધારો થયો છે. આ દરમિયાન સાયબર એટેક અને ડિજિટલ ફ્રોડનું જોખમ પણ ઝડપથી વધ્યું છે. દરરોજ ડિજિટલ છેતરપિંડીની વધતી ઘટનાઓ હવે ગંભીર ચિંતાનો વિષય બની ગઈ છે. આવી છેતરપિંડી નાણાકીય પ્રણાલી માટે ઘણા પડકારો રજૂ કરે છે જેમ કે પ્રતિષ્ઠાનું નુકસાન, કાર્યકારી જોખમ, વ્યવસાયિક જોખમ અને ગ્રાહકના વિશ્વાસમાં ઘટાડો, જે નાણાકીય સ્થિરતાને પણ અસર કરે છે.
ફેબ્રુઆરી 2025 માટે મોનેટરી પોલિસીની જાહેરાત કરતી વખતે, આરબીઆઈના ગવર્નર સંજય મલ્હોત્રાએ કહ્યું હતું કે, “ડિજિટલ પેમેન્ટ છેતરપિંડીના વધતા કેસોને ધ્યાનમાં રાખીને, રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (આરબીઆઈ) ભારતીય બેંકો માટે ‘.bank.in’ નામનું એક વિશિષ્ટ ઇન્ટરનેટ ડોમેન રજૂ કરી રહ્યું છે. ”
નવું ઇન્ટરનેટ ડોમેન સાયબર સિક્યુરિટીના જોખમો અને ફિશિંગ જેવી સાયબર ક્રાઇમ પ્રવૃત્તિઓમાં ઘટાડો કરશે. આનાથી ડિજિટલ બેંકિંગ અને પેમેન્ટ સેવાઓમાં વિશ્વાસ વધુ મજબૂત થશે.
ડિજિટલ પેમેન્ટ ફ્રોડના કેસમાં ચિંતાજનક વધારો
આરબીઆઈના જણાવ્યા અનુસાર, એપ્રિલ અને સપ્ટેમ્બર 2024 ની વચ્ચે (છેતરપિંડીની ઘટનાની તારીખના આધારે), ઇન્ટરનેટ અને કાર્ડ ફ્રોડની ઘટનાનો હિસ્સો રકમની દ્રષ્ટિએ લગભગ 20% અને કુલ કેસોની દ્રષ્ટિએ લગભગ 84% હતો.
આ પણ વાંચો | વીમા પોલિસી કે ઈન્સ્યોરન્સ કંપની વિરુદ્ધ અહીં કરો ઓનલાઇન ફરિયાદ, ઝડપી ઉકેલ આવશે
નાણાકીય વર્ષ 2023-24માં, ઇન્ટરનેટ અને કાર્ડ સંબંધિત ઓનલાઇન છેતરપિંડીનો હિસ્સો રકમની દ્રષ્ટિએ 44.7% અને કેસોની સંખ્યાની દ્રષ્ટિએ 85.3% નોંધાયો હતો. તે સ્પષ્ટ છે કે ડિજિટલ પેમેન્ટ ફ્રોડ ચિંતાજનક ગતિથી વધી રહ્યા છે અને ‘.bank.in’ જેવા પગલાં દેશની નાણાકીય સુરક્ષાને મજબૂત દિશામાં લઈ જવા માટે એક મોટી પહેલ છે.
