Ritika Chopra : વૈશ્વિક ધોરણો અને નેશનલ એજ્યુકેશન પોલિસી (NEP) 2020 ને અનુરૂપ દેશના ઉચ્ચ શિક્ષણ નિયમનકાર કોલેજ ડિગ્રી નામોની નવી શ્રેણી રજૂ કરવા તૈયાર છે. જેમાં કલા, માનવતા, મેનેજમેન્ટ અને વાણિજ્ય જેવી શાખાઓમાં બેચલર ઓફ સાયન્સ (BS) ડિગ્રીનો સમાવેશ થાય છે.
હાલમાં યુનિવર્સિટી ગ્રાન્ટ્સ કમિશન (UGC) યુનિવર્સિટીઓને કલા, માનવતા અને સામાજિક વિજ્ઞાનમાં બેચલર ઑફ આર્ટસ (BA) ડિગ્રી ઑફર કરવાની પરવાનગી આપે છે, અને બેચલર ઑફ સાયન્સ (ભારતમાં BSc તરીકે વધુ સામાન્ય રીતે સંક્ષિપ્તમાં) ડિગ્રી સામાન્ય રીતે વિજ્ઞાન વિષયો માટે છે.
જો કે, NEP 2020 એ અંડરગ્રેજ્યુએટ અને અનુસ્નાતક ડિગ્રીઓના પુનર્ગઠનની હિમાયત સાથે ડિગ્રીના નામકરણની સમીક્ષા કરવા માટે UGC દ્વારા સ્થપાયેલી સમિતિએ ભલામણ કરી છે કે નવા ચાર વર્ષના અંડરગ્રેજ્યુએટ સન્માન (અથવા સંશોધન સાથેના સન્માન) ડિગ્રી પ્રોગ્રામ , અનુશાસનને ધ્યાનમાં લીધા વિના, બેચલર ઓફ સાયન્સ (BS) ડિગ્રી તરીકે પણ ઓફર કરી શકાય છે.
તેવી જ રીતે યુનિવર્સિટીઓ એક અને બે વર્ષના અનુસ્નાતક કાર્યક્રમો માટે માસ્ટર ઓફ સાયન્સ (MS) નામકરણ અપનાવી શકે છે, કલા, માનવતા, વ્યવસ્થાપન અને વાણિજ્ય જેવી શાખાઓ માટે પણ.
સમિતિએ તમામ શાખાઓમાં ડિગ્રી માટે BS નામકરણનો ઉપયોગ કરવાની ભલામણ કરી હોવા છતાં, તેણે વિજ્ઞાન કાર્યક્રમો માટે BA અને MA નો ઉપયોગ કરવાની મંજૂરી આપી નથી. ધ ઇન્ડિયન એક્સપ્રેસે જાણ્યું છે કે, ટૂંક સમયમાં પ્રતિસાદ માટે જાહેર ડોમેનમાં પાંચ-સભ્ય સમિતિની ભલામણો શેર કરશે, જેના પગલે કમિશન ડિગ્રી નામકરણના નવા સેટને સૂચિત કરશે.
સમગ્ર શાખાઓમાં અંડરગ્રેજ્યુએટ પ્રોગ્રામ્સ માટે BA અને BSનો ઉપયોગ વિદેશમાં પ્રચલિત પ્રથા છે. જ્યાં યુનિવર્સિટીઓ ઘણીવાર મનોવિજ્ઞાન અથવા અર્થશાસ્ત્રમાં BA અને BS ડિગ્રી ઓફર કરે છે. આવા કિસ્સામાં, પ્રોગ્રામ અભ્યાસક્રમ BS સિવાય BA ડિગ્રીને સેટ કરે છે. જ્યારે BS ડિગ્રી વિદ્યાર્થીને વિષયમાં વધુ વિશિષ્ટ શિક્ષણ આપે છે, ત્યારે BA ડિગ્રી (તે જ વિષયમાં) વધુ સુગમતા પ્રદાન કરે છે. બાદમાં અભ્યાસક્રમોની વ્યાપક પસંદગી સાથે ડિઝાઇન કરવામાં આવી છે જે વિદ્યાર્થીને તેના શિક્ષણને તેની રુચિઓ અનુસાર તૈયાર કરવાની મંજૂરી આપે છે.
દાખલા તરીકે, હાર્વર્ડ યુનિવર્સિટી એન્જિનિયરિંગ સાયન્સમાં BA અને BS બંને ડિગ્રી આપે છે. BA એન્જિનિયરિંગના વિદ્યાર્થીએ BS વિદ્યાર્થી કરતાં ઓછા ક્રેડિટ મેળવવાની જરૂર છે અને એન્જિનિયરિંગની બહાર તેમની રુચિઓને આગળ વધારવા માટે વધુ સુગમતા ધરાવે છે. બીજી બાજુ, BS ડિગ્રી, પસંદ કરેલ એન્જિનિયરિંગ ક્ષેત્રમાં વધુ તકનીકી ઊંડાઈ પ્રદાન કરે છે.
આ પણ વાંચોઃ- નોકરી મેળવવામાં કોઈના કોઈ પ્રકારની અડચણ આવે છે? તો આજે જ અપનાવો આ ઉપાય, મળશે મનપસંદ જોબ
મેના છેલ્લા સપ્તાહમાં યોજાયેલી યુજીસીની બેઠક દરમિયાન સમિતિના અહેવાલની ચર્ચા કરવામાં આવી હતી. ચર્ચાઓ પછી કમિશને નવા ડિગ્રીના નામોને અંતિમ સ્વરૂપ આપતા પહેલા પ્રતિસાદ માટે તેની ભલામણો જાહેરમાં જાહેર કરવાનું નક્કી કર્યું.
પાંચ સભ્યોની પેનલની રચના એ NEP 2020નો સીધો પ્રતિસાદ હતો. જેણે એક વર્ષની માસ્ટર ડિગ્રી સાથે લવચીક પ્રવેશ અને બહાર નીકળવાના વિકલ્પો ઓફર કરતા ચાર વર્ષના અંડરગ્રેજ્યુએટ ડિગ્રી પ્રોગ્રામની રજૂઆતનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો હતો. હાલમાં અંડરગ્રેજ્યુએટ પ્રોગ્રામ્સ, એન્જિનિયરિંગ અને મેડિસિન જેવી વ્યાવસાયિક ડિગ્રી સિવાય, સામાન્ય રીતે ત્રણ વર્ષના હોય છે, જ્યારે માસ્ટર પ્રોગ્રામ્સ બે વર્ષ સુધી લંબાય છે.
સમિતિએ નીચેની ભલામણો પણ કરી છે.
- ચાર વર્ષના અંડરગ્રેજ્યુએટ સન્માન ડિગ્રી પ્રોગ્રામમાં કૌંસમાં ‘હોન્સ’નો સમાવેશ થશે, જેમ કે બીએ (ઓનર્સ), બીકોમ (ઓનર્સ), અથવા બીએસ (ઓનર્સ). વધુમાં, સંશોધન ઘટકો સાથેના ચાર વર્ષના સન્માન કાર્યક્રમમાં કૌંસમાં ‘સંશોધન સાથે સન્માન’ હશે, જેમ કે બીએ (સંશોધન સાથે સન્માન) અને બીકોમ (સંશોધન સાથે સન્માન).
- નવી ડિગ્રી નામકરણની સૂચના એક ચાલુ પ્રક્રિયા હશે. યુનિવર્સિટીઓ નવા ડિગ્રી નામો પ્રસ્તાવિત કરી શકે છે જે યુજીસીને સમકાલીન અને ઉભરતી સામાજિક જરૂરિયાતોને અનુરૂપ હોય. મંજૂરી પર, ઉચ્ચ શિક્ષણ નિયમનકાર નવા ડિગ્રી નામકરણને સૂચિત કરશે.
- સમિતિએ એમફિલ પ્રોગ્રામને રદ કરવાની NEP 2020 ની ભલામણ મુજબ ‘એમફિલ’ ડિગ્રીના નામકરણને બંધ કરવાની ભલામણ કરી છે.
- જો કોઈ વિદ્યાર્થીએ પ્રોગ્રામ માટે જરૂરી તમામ ક્રેડિટ્સ મેળવી હોય, તો તેને પ્રોગ્રામની અવધિ પૂરી થાય તે પહેલાં જ લાયકાત (જેમ કે પ્રમાણપત્ર, ડિપ્લોમા અથવા ડિગ્રી) માટે ગણવામાં આવી શકે છે. ઉદાહરણ તરીકે, જો કોઈ વિદ્યાર્થીએ 3.5 વર્ષમાં ચાર-વર્ષના પ્રોગ્રામ માટે તમામ જરૂરી ક્રેડિટ્સ મેળવી હોય, તો તેણી તેની ડિગ્રી મેળવવા માટે પાત્ર હોવી જોઈએ.
- જો કે, કમિટી સ્પષ્ટતા કરે છે કે નવા ડિગ્રી નામો માત્ર સંભવિત રીતે જ લાગુ થશે, અને નવી પરિભાષા દાખલ થયા પછી પણ જૂના ડિગ્રીના નામોનો ઉપયોગ ચાલુ રહેશે. તેથી, વર્તમાન ત્રણ-વર્ષનો સન્માન ડિગ્રી પ્રોગ્રામ ચાર-વર્ષના સન્માન ડિગ્રી પ્રોગ્રામની સાથે ચાલુ રહેશે.
Disclaimer : આ આર્ટિકલ ઇન્ડિયન એક્સપ્રેસ પરથી અનુવાદીત છે, મૂળ આર્ટિકલ વાંચવા માટે અહીં ક્લિક કરો
