બોલિવૂડની લિજેન્ડરી સિંગર અને ભારત રત્નથી સન્માનિત દિગ્ગજ ગાયિકા લતા મંગેશકર (Lata Mangeshkar) ભારતની એવી પ્રખ્યાત હસ્તીઓ પૈકી એક છે. જેમણે પોતાની આવડતથી આખી દુનિયાને દિવાના બનાવી દીધા હતા. આ સાથે જ તેમની જીવન યાત્રાએ સૌને ચોંકાવી દીધા. એવા મહાન હસ્તીની આજે 6 ફેબ્રુઆરીના રોજ પુણ્યતિથિ છે. આજે લતા મંગેશ્કરના નિધનને એક વર્ષ પૂર્ણ થઇ ગયું છે. આ તકે રેત કલાકાર સુદર્શન પટનાયકે ઓડિશાના પુરી બીચ પર તેમની પ્રતિમા બનાવી છે.
લતાજીની ગાયકીમાં એવું આકર્ષણ હતું જે સદીઓમાં માત્ર એક જ વાર મળે છે. આ કૌશલ્યએ લતાને સૌથી અલગ અને સૌથી ખાસ બનાવી. તેમના જીવન સાથે જોડાયેલી એવી ઘણી વાર્તાઓ છે જે ક્યારેય જાણીતી કે સાંભળવામાં આવી નથી. આજે અમે તમારી વચ્ચે લતા મંગેશકર સાથે જોડાયેલી એવી વાતો લાવ્યા છીએ જે ક્યારે પણ સાંભળ્યું ના હોય.
મધ્યપ્રદેશના ઈન્દોરમાં 28 સપ્ટેમ્બર 1929ના રોજ જન્મેલા કુમારી લતા દીનાનાથ મંગેશકર રંગમંચીય ગાયક દીનાનાથ મંગેશકર અને સુધામતીની પુત્રી છે. ચાર ભાઈ બહેનોમાં સૌથી મોટી લતાને તેમના પિતાએ પાંચ વર્ષની વયે જ સંગીતની તાલીમ આપવાની શરૂ કરી હતી.
લતા મંગેશકરનું જીવન સંઘર્ષોથી ભરેલું હતું. તેમનું બાળપણ અભાવોમાં વીત્યું હતું. 13 વર્ષની ઉંમરે તેમના માથા પરથી પિતાનો પડછાયો ઊઠી ગયો હતો. આ એ સમય હતો જ્યારે લતા પર પરિવારની જવાબદારી આવી ગઈ હતી. જે બાદ તેણે 3 બહેનો અને ભાઈઓ સાથે તેની વિધવા માતા માટે કામ શરૂ કર્યું. તેણે ગાયનને જ પોતાની આજીવિકાનું સાધન બનાવ્યું.
લતાએ માત્ર 5 વર્ષની ઉંમરે જ ગાવાનું શરૂ કર્યું હતું, પરંતુ નાની ઉંમરમાં ઘરની જવાબદારીઓના બોજને કારણે તેણે તેને વ્યવસાય બનાવી લીધો. તેણે એક મરાઠી ફિલ્મમાં ગીત ગાઈને સિંગિંગ ડેબ્યુ કર્યું. તેમનું પહેલું ગીત મરાઠી ફિલ્મ ‘કીટી હસલ’નું ‘નાચુ યા ગડે’ હતું, આ ગીતનું સંગીત સદાશિવરાવ દ્વારા આપવામાં આવ્યું હતું. તેનું પહેલું ગીત ફિલ્મમાં પસંદ નહોતું થયું પરંતુ તે પછી પણ તેણે મરાઠી ફિલ્મોમાં ગાવાનું ચાલુ રાખ્યું.
આ પણ વાંચો: માધુરી દીક્ષિતના વાયરલ ડાન્સ ટ્રેન્ડ ‘ટમ ટમ’ પર જબરદસ્ત ઠુમકા, જુઓ વીડિયો
લતા મંગેશકરે પણ શરૂઆતના દિવસોમાં અભિનય કર્યો હતો. તેણે તેના પિતાના મિત્ર માસ્ટર વિનાયકની ફિલ્મ ‘પહેલી મંગળાગોર’માં અભિનય કર્યો હતો. આ પછી જ લતાને તેમનું પહેલું હિન્દી ગીત ગાવાનો મોકો મળ્યો. આ ગીતનું નામ હતું ‘માતા એક સપુત કી’. આ પછી પણ લતાનો સંઘર્ષ ચાલુ રહ્યો હતો. જ્યાં સુધી તેને યોગ્ય નોકરી ન મળે ત્યાં સુધી તેણે કામ શોધવાનું ચાલુ રાખ્યું હતું.
લતાની પ્રતિભા સૌ પ્રથમ તે સમયના પ્રખ્યાત સંગીતકાર માસ્ટર ગુલામ હૈદર દ્વારા જાણીતી હતી. તેણે લતાનો અવાજ સાંભળ્યો હતો અને તેને ઈન્ડસ્ટ્રીના લોકો સુધી લઈ જવાનો પ્રયાસ પણ કર્યો હતો. તે સમય એવો હતો જ્યારે લતાની આર્થિક સ્થિતિ ખરાબ હતી.
માસ્ટર ગુલામ હૈદર અને લતા સાથે સંબંધિત એક કિસ્સો ખૂબ જ લોકપ્રિય હતો. ફિલ્મમેકર શશધર મલિક ‘શહીદ’ નામની ફિલ્મ બનાવી રહ્યા હતા. જેમાં ગુલામ હૈદર મ્યુઝિક આપી રહ્યો હતો, પરંતુ જ્યારે તેણે શશધરને લતાનો અવાજ સાંભળ્યો ત્યારે તેણે તેનો અવાજ ખૂબ પાતળો હોવાનું કહીને તેને નકારી કાઢી હતી. જે બાદ માસ્ટર ગુલામ આ વાતથી ડરી ગયા અને તેમણે લતાને સ્ટાર બનાવવાનું નક્કી કર્યું.
આ ઘટના પછી તરત જ તે દિવસ આવ્યો. વર્ષ 1948માં માસ્ટર ગુલામ હૈદરની ફિલ્મ ‘મજબૂર’માં લતાએ એક ગીત ગાયું હતું, ગીતના બોલ હતા ‘દિલ મેરા તોડા’. આ પછી લતાનું નસીબ બદલાઈ ગયું. આ ફિલ્મની સાથે જ આ ફિલ્મના ગીત અને સંગીત બંને હિટ થયા હતા. આ પછી લતા ઈન્ડસ્ટ્રીની જાણીતી હસ્તી બની ગઈ હતી.
લતા મંગેશકરે એક ઈન્ટરવ્યુ દરમિયાન ખૂબ જ રસપ્રદ વાત શેર કરી હતી. તેણે કહ્યું હતું કે તેના પિતા દીનાનાથ મંગેશકર લાંબા સમયથી જાણતા ન હતા કે તે ગાય છે. તેણીએ તો એમ પણ કહ્યું હતું કે, “જો પપ્પા જીવતા હોત તો કદાચ હું ગાયક ન બની હોત.” ગીત ગાવા બદલ તેની માતા દ્વારા તેને ઘણી વખત ઠપકો પણ આપવામાં આવ્યો હતો.
સ્વરા કોકિલા લતા મંગેશકરના લગ્નને લઈને હંમેશા સવાલ ઉઠતો હતો કે તેણે લગ્ન કેમ ન કર્યા. આના પર લતાએ એક ઈન્ટરવ્યુ દરમિયાન લગ્ન ન કરવાનું કારણ જણાવ્યું હતું. તેણે કહ્યું હતું કે ખૂબ જ નાની ઉંમરમાં તેના પર જવાબદારી આવી ગઈ હતી. મારી પાસે ઘણું કામ હતું. વિચાર્યું કે હું બધાને સેટલ કરી દઈશ અને એક પરિવાર સેટલ કરીશ, પણ પછી બહેને લગ્ન કરી લીધા અને તેમના બાળકોની સંભાળ લેવાનું શરૂ કર્યું.
લતા મંગેશકર અને કિશોર કુમારની જોડીએ ઘણા હિટ ગીતો આપ્યા છે. તેમની મિત્રતાની વાતો પણ ઘણી ફેમસ છે. કિશોર કુમારને લતા મંગેશકર સાથે ખૂબ લગાવ હતો, પરંતુ તેમ છતાં લતાએ એક દિવસ કિશોર કુમાર સાથે ગાવાની ના પાડી દીધી. તેની પાછળની કહાની એવી હતી કે જ્યારે પણ કિશોર આવતો ત્યારે તે લતાને ઘણા જોક્સ સંભળાવતો, જેને સાંભળીને તે સતત હસતી અને તેનો અવાજ ગડબડ થઈ જતો. આ કારણોસર તેણે કિશોર કુમાર સાથે ગાવાની ના પાડી દીધી હતી.
આવો જ એક કિસ્સો લતા મંગેશકરનો મોહમ્મદ રફી સાથેનો હતો. મીડિયા રિપોર્ટ્સ અનુસાર, લગભગ ચાર વર્ષથી બંને વચ્ચે કોઈ વાતને લઈને અણબનાવ હતો. આ દરમિયાન લતાએ બધાને તેમની સાથે ગીતો ગાવાની ના પાડી દીધી હતી. બંનેએ એકસાથે ઘણા એવરગ્રીન ગીતો આપ્યા છે પરંતુ મીડિયા રિપોર્ટ્સમાં આ અણબનાવનું કારણ ગીત માટે મળેલી રોયલ્ટીને આભારી છે, જેના પર બંનેના મંતવ્યો અલગ-અલગ હતા. જો કે, બાદમાં બંનેએ ફરીથી વાત કરવાનું શરૂ કર્યું અને બંનેએ ફરીથી સાથે કામ કરવાનું શરૂ કર્યું હતું.
