રીતુ શર્મા : દેવભૂમિ દ્વારકાના જિલ્લા પ્રાથમિક શિક્ષણાધિકારી (DPEO), જામનગરના DPEO અને દેવભૂમિ દ્વારકાના પણ જિલ્લા શિક્ષણાધિકારી (DEO) છે, જેઓ બે વધારાનો હવાલો સંભાળી રહ્યા છે. મોરબી જિલ્લામાં એક એજ્યુકેશન ઈન્સ્પેક્ટર પાસે ડીઈઓ અને બીજા એજ્યુકેશન ઈન્સ્પેક્ટર પાસે માધ્યમિક વિભાગના ડીપીઈઓનો પણ ચાર્જ છે. જિલ્લા શિક્ષણાધિકારી અને જિલ્લા પ્રાથમિક શિક્ષણાધિકારીની 67 જગ્યાઓ પૈકી 34 જગ્યાઓ બે વર્ષથી ખાલી પડી છે.
DPEO બોટાદ પાસે DEO અમદાવાદ (ગ્રામ્ય) નો વધારાનો ચાર્જ છે – બે સ્થળો વચ્ચે 100 કિલોમીટરથી વધુનું અંતર છે. અમદાવાદ (ગ્રામ્ય), છોટા ઉદેપુર, ડાંગ, ગીર સોમનાથ, જામનગર, મોરબી અને નવસારી જિલ્લાના સાત જિલ્લાઓમાં નિયમિત ડીઇઓ અને ડીપીઇઓ નથી અને ઇન્ચાર્જ દ્વારા ભરવામાં આવે છે.
નવસારી, અમરેલી, ડાંગ, જામનગર, છોટા ઉદેપુર અને ગીર સોમનાથમાં શિક્ષણ નિરીક્ષકની માત્ર એક જ જગ્યા છે, જેની પાસે જિલ્લા શિક્ષણ અધિકારી (DEO)નો ચાર્જ પણ છે. ખાલી જગ્યાઓની યાદીમાં વર્ગ I એચઓડીની કુલ 33 જગ્યાઓમાંથી 28નો સમાવેશ થાય છે – લગભગ 85 ટકા ખાલી પડેલી છે.
શિક્ષણ વિભાગમાંથી એકત્ર કરાયેલા ડેટા અનુસાર આમાં સ્કૂલ કમિશનરની ચાર જગ્યાઓનો સમાવેશ થાય છે. કુલ પાંચ મંજૂર પોસ્ટમાંથી, ગુજરાત માધ્યમિક અને ઉચ્ચતર માધ્યમિક શિક્ષણ બોર્ડ (GSHSEB) પાસે મંજૂર અને ખાલી જગ્યાઓની સમાન સંખ્યા છે.
અન્ય ખાલી જગ્યાઓમાં નીચેનાનો સમાવેશ થાય છે: પ્રાથમિક શિક્ષણ નિયામકની કચેરીમાં તમામ ચાર મંજૂર પોસ્ટ્સ, ગુજરાત કાઉન્સિલ ઑફ એજ્યુકેશનલ રિસર્ચ એન્ડ ટ્રેનિંગ (GCERT) માં પાંચમાંથી ત્રણ મંજૂર પોસ્ટ્સ, સમગ્ર શિક્ષામાં તમામ છ મંજૂર પોસ્ટ્સ અને ગુજરાતમાં તમામ ચાર મંજૂર પોસ્ટ્સ. શૈક્ષણિક ટેકનોલોજી સંસ્થા (GIET), ઉચ્ચ શિક્ષણ કમિશનર, માધ્યમિક શિક્ષક તાલીમ સંસ્થા (STTI) અને સાક્ષરતા વિભાગોમાં દરેક મંજૂર પોસ્ટ્સ.
આમ, વર્ગ Iની કુલ 100 જગ્યાઓમાંથી – 34 DEO, 33 DPO અને 33 HOD – એમ 62 જગ્યાઓ ખાલી છે, કેટલીક જગ્યાઓ તો બે વર્ષથી વધુ સમયથી ખાલી પડી છે.
એક શિક્ષણ અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે, “શિક્ષણની ગુણવત્તા સુધારવા માટે વિશ્વ બેંક પાસેથી રૂ. 10,000 કરોડની લોન પર આધારિત શ્રેષ્ઠ શાળાઓ, જ્ઞાન શક્તિ, જ્ઞાન સેતુ, રક્ષા શક્તિ, સંસ્કૃત શક્તિ, PISA માટે વિવિધ એમઓયુની જાહેરાત થવાની અપેક્ષા છે. પરંતુ પાયાના સ્તરે આ તમામ પ્રોજેકટનો અમલ કરી રહેલા ડીઇઓ અને ડીપીઓની 67માંથી 34 જગ્યાઓ ખાલી પડેલી છે અને એક અધિકારી પાસે બેથી ત્રણ જિલ્લાનો ચાર્જ છે અને તે પણ 100 કિલોમીટરથી વધુ દૂર છે, ત્યારે આ સ્થિતિ જોતા આ યોજનાનો અમલ થાય કેવી રીતે? અને પ્રોજેક્ટ્સ કેવી રીતે અમલમાં આવશે?”.
વિભાગે આ 33 જગ્યાઓ ભરી હતી, 2018માં લગભગ આઠ ભરાઈ હતી
જો કે, રાજ્ય સરકારના નિયમો મુજબ, જો ત્રણ વર્ષના સમયગાળા માટે જગ્યાઓ ખાલી રહે છે, તો તે નાણાં વિભાગ દ્વારા જીવંત કરવામાં આવે છે. હાલમાં આવી 17 પોસ્ટ હોલ્ડ પર પડી છે.
ઑક્ટોબર 2022 થી રાહ જોઈને, 45 પોસ્ટ્સની પ્રક્રિયા કે જેના માટે મુખ્ય પ્રધાને અગાઉની સરકારમાં વિભાગીય પ્રમોશન કમિટી (ડીપીસી) ને મંજૂરી આપી હતી, તે આદર્શ આચાર સંહિતા (MCC) ને કારણે અટકી ગઈ છે.
ચાર્જ ડીઇઓએ જણાવ્યું હતું કે, “હવે નવી સરકાર સાથે, ફાઇલ ફરીથી ખસેડવામાં આવી છે. પહેલાથી જ વિલંબ થઈ રહ્યો છે, સરકાર હજુ પણ 17 પેન્ડિંગ પોસ્ટ પર અટવાયેલી છે. 45 પોસ્ટ્સ માટે ડીપીસી સાથે આગળ વધવાની માંગણી કરવામાં આવી છે, પરંતુ વિલંબને કારણે સરકાર અનિશ્ચિત છે,”.
બીજી તરફ, શિક્ષણ નિરીક્ષક અને નાયબ શિક્ષણાધિકારી કે જેમની જવાબદારી જિલ્લામાં શિક્ષણની ગુણવત્તા પર દેખરેખ રાખવાની અને નિરીક્ષણ કરવાની હોય છે, તે ડીઇઓ અને ડીપીઇઓના હવાલાથી વહીવટી કામગીરી સાથે સંકળાયેલા હોય છે, શાળાઓની ગુણવત્તા સુધારવાની કામગીરી અવરોધિત થઈ રહી છે.
આ પણ વાંચો – ગુજરાત સરકાર દ્વારા 2021-2022 વચ્ચે અદાણી પાવર પાસેથી ખરીદેલી વીજળીની સરેરાશ કિંમત 102% વધી
રાજ્ય સરકારના નિયમો મુજબ, વર્ગ Iના 100 અધિકારીઓની કુલ 100 મંજૂર જગ્યાઓ 67:33 ના ગુણોત્તરમાં ભરવામાં આવે છે, જેમાંથી 33 સીધી ભરતી દ્વારા અને 67 બઢતી દ્વારા ભરવામાં આવે છે.
