અદિતી રાજા : ખેડા આયુર્વેદિક સીરપના કારણે થયેલા મૃત્યુના પીડિતો પૈકીના એકના પોસ્ટમોર્ટમ રિપોર્ટમાં પ્રાથમિક તારણ “મિથાઈલ આલ્કોહોલ” ઝેર તરીકે સૂચિબદ્ધ કરવામાં આવ્યું છે. પાંચ લોકો સામે નોંધાયેલી પોલીસ એફઆઈઆરમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, એક બચી ગયેલા સહિત બેના લોહીના આલ્કોહોલ ટેસ્ટમાં મિથાઈલ આલ્કોહોલની હાજરી સામે આવી હતી.
કાલ મેઘાસવા નામનું આયુર્વેદિક સીરપ પીધા બાદ પીડિતોના મોત થયા હોવાનું કહેવાય છે. આ કેસની તપાસ માટે સ્પેશિયલ ઇન્વેસ્ટિગેશન ટીમ (SIT) ની રચના કરનાર ખેડા જિલ્લા પોલીસે જણાવ્યું હતું કે, ત્રણ ધરપકડ કરાયેલા આરોપીઓએ બિલોદરામાં ત્રણ પુરુષોના શંકાસ્પદ મૃત્યુ બાદ સિરપની ન વેચાયેલી બોટલોનો “નાશ” કરવાની યોજના બનાવી હતી.
નડિયાદ ગ્રામ્ય પોલીસ સ્ટેશનના પોલીસ ઈન્સ્પેક્ટર ડી.એન.ચુડાસમાની ફરિયાદના આધારે શુક્રવારે મોડી સાંજે નડિયાદ ગ્રામ્ય પોલીસ સ્ટેશનમાં નોંધાયેલી એફઆઈઆરમાં પાંચ લોકોને આરોપી તરીકે નામ આપવામાં આવ્યા છે. જેમાં સીરપ સપ્લાયર યોગેશ સિંધી, પ્રોવિઝન સ્ટોરના માલિક નારાયણ ઉર્ફે કિશોર સોઢા અને તેના ભાઈ ઈશ્વર ઉપરાંત વડોદરાના બે રહેવાસીઓ નીતિન કોટવાણી અને ભાવેશ સેવકાણી કે જેઓ સીરપના વિતરક છે અને બોટલનો જથ્થો સિંધીને આપી દીધો હતો.
આ કેસની તપાસ માટે સ્પેશિયલ ઇન્વેસ્ટિગેશન ટીમ (SIT) ની રચના કરનાર ખેડા જિલ્લા પોલીસે જણાવ્યું હતું કે, સીરપની બોટલોમાં બનાવટી ઉત્પાદન અને માર્કેટિંગ લેબલ તેમજ તેના પર ભ્રામક સામગ્રી છપાયેલી હતી, જેના કારણે આરોપીઓ સામે આરોપો ઘડવામાં આવ્યા હતા. બનાવટની કલમો લગાવવામાં આવી હતી.
એફઆઈઆર જણાવે છે કે, 26 અને 28 નવેમ્બરની વચ્ચે પાંચ લોકોના મોત થયા હતા, જેમાં ત્રણ પરિવારોએ “પોલીસને જાણ કર્યા વિના” પીડિતોના મૃતદેહોના અંતિમ સંસ્કાર કર્યા હતા. એફઆઈઆરમાં બિલોદરાના બે મૃતકોની ઓળખ નટુ રમણ સોઢા અને અર્જુન મંગલ સોઢા તરીકે કરવામાં આવી હતી, જેમના મૃત્યુની પોલીસ તપાસ કરી રહી હતી, તેમજ બચી ગયેલા બલદેવ રમેશ સોઢા અને સાંકલ સોઢા, જેઓ આરોપી કિશોર અને ઈશ્વર સોઢાના પિતા છે અને હાલમાં અમદાવાદ સિવિલ હોસ્પિટલમાં સારવાર હેઠળ છે.
એફઆઈઆરમાં જણાવાયું છે કે, 28 નવેમ્બરે મૃત્યુ પામેલા અન્ય ત્રણ લોકોમાં બિલોદરાના અશોક સોઢા, મહેમદાવાદ તાલુકાના વડદલા ગામના મિતેશ ચૌહાણ અને મહુદા તાલુકાના બગડુ ગામના અલ્પેશ સોઢાનો સમાવેશ થાય છે. એફઆઈઆરમાં જણાવાયું છે કે, “ત્રણ મૃતકોના પરિવારોએ પોલીસને જાણ કર્યા વિના મૃતકોના અંતિમ સંસ્કાર કર્યા.”
એફઆઈઆરમાં જણાવવામાં આવ્યું છે કે, જ્યારે સારવાર માટે દાખલ કરવામાં આવ્યા હતા ત્યારે પીડિતોએ બેચેની, ચક્કર અને છાતીમાં દુખાવાના લક્ષણોની જાણ કરી હતી. તેમાં નટુ સોઢાના કેસની વિગતો આપવામાં આવી હતી, જેના પરિવારે પોલીસ તપાસમાં સહકાર આપ્યો હતો, તેમજ આરોપી કિશોર અને ઈશ્વર સોઢાના પિતા સાંકલના કેસની વિગતો આપી હતી.
તેમાં જણાવાયું હતું કે, સોઢાના કેસમાં, નડિયાદ સિવિલ હોસ્પિટલમાં હાથ ધરવામાં આવેલા પોસ્ટમોર્ટમમાં મૃત્યુનું કામચલાઉ કારણ “મિથાઈલ આલ્કોહોલના ઝેરને કારણે કાર્ડિયાક અરેસ્ટ”થી થયુ હતું.
FIR વધુમાં જણાવે છે કે, “નટુ સોઢાના FSL રિપોર્ટમાં 0.1206% મિથાઈલ આલ્કોહોલની હાજરી દર્શાવવામાં આવી હતી, જ્યારે સાંકલ સોઢાના (અંડર ટ્રીટમેન્ટ) રિપોર્ટમાં 0.0467% મિથાઈલ આલ્કોહોલની હાજરી દર્શાવવામાં આવી હતી. બંનેના બ્લડ સેમ્પલના રિપોર્ટમાં આલ્કોહોલની હાજરી દર્શાવવામાં આવી નથી. પીડિતોએ બિલોદરા ગામમાં કિશોર સોઢાની દુકાનમાંથી 130 રૂપિયામાં કાલ મેઘસવાની બોટલો ખરીદી હતી.’
એફઆઈઆરમાં બલદેવ સોઢાના કેસની પણ વિગતો છે, જે સ્થાનિક હોસ્પિટલમાં સારવાર બાદ બચી ગયો હતો અને પોલીસને તેમની તપાસમાં મદદ કરી હતી. એફઆઈઆરમાં જણાવાયું છે કે નટુ, અશોક અને અર્જુનના મૃત્યુ બાદ કિશોર અને ઈશ્વર સોઢાએ સીરપની બાકીની પાંચ બોટલોને નષ્ટ કરવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો, જ્યારે સિંધીએ ગઈકાલે તેના વેરહાઉસમાં મેઘાસવની ન વેચાયેલી બોટલોને પણ આગ લગાવી દીધી હતી.
FIR જણાવે છે કે, “પોલીસને કિશોર સોઢા દ્વારા ચલાવવામાં આવતી દુકાનની આજુબાજુની ઝાડીઓમાંથી કાલ મેઘસવાની ત્રણ બોટલો મળી આવી હતી, જેમાંથી બે ખાલી હતી, જ્યારે ત્રીજીમાં લગભગ 20 મિલી સીરપ હતી. આ બોટલો પર ગઈકાલે મેઘસવા આસવ અરિષ્ટનું લેબલ લગાવવામાં આવ્યું હતું, જેમાં હેલ્થકેર આયુર્વેદ નામની માર્કેટિંગ કંપનીની વિગતો અને અમદાવાદના જુહાપુરા રોડનું સરનામું તેમજ કુર્નૂલ સ્થિત ઉત્પાદક NI લાઈફ લિમિટેડનું ઉત્પાદન લાઇસન્સ હતું. જો કે, અમદાવાદ ગ્રામ્ય એલસીબી પોલીસે હેલ્થકેર આયુર્વેદના જુહાપુરા એડ્રેસની ચકાસણી કરતા જાણવા મળ્યું હતું કે, આ જગ્યામાંથી આવી કોઈ ઓફિસ ચાલતી નથી. એનઆઈ લાઈફનું કર્નોલ, એચઆઈડીસીનું સરનામું પણ નકલી હતું.
ખેડાના પોલીસ અધિક્ષક રાજેશ ગઢિયાએ ધ ઈન્ડિયન એક્સપ્રેસને જણાવ્યું હતું કે, “હવે એ વાતની પુષ્ટિ થઈ છે કે, સીરપના માર્કેટિંગ અને ઉત્પાદનની વિગતો ધરાવતું લેબલ બનાવટી હતું. અમે લેબલ પર દર્શાવેલ હેલ્થકેર આયુર્વેદના જુહાપુરા એડ્રેસને ફિઝિકલી વેરિફાય કર્યું છે અને ત્યાં આવી કોઈ કામ કરતી એજન્સી નથી. વડોદરામાં કોટવાણી અને સેવકાણી સામે અન્ય કેસ પણ છે. કોટવાણીની અગાઉ વડોદરા શહેરમાં નકલી હેન્ડ સેનિટાઈઝર બનાવવાની ફેક્ટરી ચલાવવા બદલ ધરપકડ કરવામાં આવી હતી.
એફઆઈઆરમાં જણાવાયું છે કે, પૂછપરછ દરમિયાન કિશોર સોઢાએ કબૂલ્યું હતું કે, તેણે દિવાળી દરમિયાન નડિયાદના યોગેશ સિંધી પાસેથી સીરપની 50 બોટલવાળા બે બોક્સ ખરીદ્યા હતા. “નટુ, અર્જુન અને અશોકના શંકાસ્પદ મૃત્યુ પછી, કિશોર અને તેના ભાઈએ બાકીની પાંચ બોટલ નદીમાં ખાલી કરી દીધી અને બોટલો ફેંકી દીધી,” FIR જણાવે છે.
ગઢિયાએ જણાવ્યું હતું કે, સોઢા દાયકાઓથી પ્રોવિઝન સ્ટોર ચલાવે છે પરંતુ, તેમણે છેલ્લા એક વર્ષથી જ સીરપ વેચવાનું શરૂ કર્યું હતું. “તેમણે અમને કહ્યું છે કે, તેણે છેલ્લા એક વર્ષથી જ આયુર્વેદિક સીરપનું વેચાણ શરૂ કર્યું છે અને તે સિંધી લોકો પાસેથી ખરીદ્યું હતુ… ફૂડ એન્ડ ડ્રગ કંટ્રોલ એડમિનિસ્ટ્રેશનની જોગવાઈઓ મુજબ, આયુર્વેદિક સીરપના વેચાણ માટે લાયસન્સની જરૂર નથી, પરંતુ તેના ઉત્પાદન માટે જરૂરી છે. સીરપ બનાવવા માટે લાયસન્સ જરૂરી છે.
પોલીસે જણાવ્યું હતું કે, તપાસ દરમિયાન ખુલાસો કર્યો હતો કે, તેણે આ બોટલો વડોદરાના નીતિન કોટવાણી અને ભાવેશ સેવકાણી પાસેથી ખરીદી હતી અને કિશોર સોઢાને તેમજ આણંદ અને ખેડા જિલ્લાના અન્ય વિસ્તારોમાં વેચી હતી. બિલોદરા ગામના ત્રણ પીડિતોના શંકાસ્પદ મૃત્યુ બાદ, સિંધીએ જિલ્લાના વીણા ગામમાં તેના વેરહાઉસની બહાર સીરપની બાકીની બોટલોને પણ કથિત રીતે આગ લગાવી દીધી હતી. એફઆઈઆર જણાવે છે કે, પોલીસે એફએસએલ ટીમો સાથે મળીને તે સ્થળેથી પુરાવા એકત્ર કર્યા છે, જ્યાં સિંધીએ કથિત રીતે સીરપની બોટલો સળગાવી હતી.
આરોપીઓ પર ભારતીય દંડ સંહિતાની કલમો હેઠળ ગેર ઈરાદે હત્યા (304), ગેર ઈરાદે હત્યાનો પ્રયાસ (308), ઝેરના માધ્યમથી ઇજા પહોંચાડવી (328), બનાવટી (465), મૂલ્યવાન સુરક્ષાની બનાવટની કલમો હેઠળ ગુનો નોંધવામાં આવ્યો છે. આ સિવાય (467), છેતરપિંડી કરવાના હેતુસર બનાવટી (468), બનાવટી દસ્તાવેજનો અસલી તરીકે ઉપયોગ કરીને છેતરપિંડી અથવા અપ્રમાણિકપણા (471), દવાઓમાં ભેળસેળ (274), ભેળસેળયુક્ત દવાઓનું વેચાણ (275), દવાનું વેચાણ અલગ-અલગ પ્રતિબંધમાં ડ્રગ્સનું ડ્રગ્સ તરીકે વેચાણ અથવા તૈયારી (276), એક અપરાધિક કાર્ય (34) ને આગળ વધારવા માટે અનેક વ્યક્તિઓ દ્વારા કરવામાં આવેલ ગુનાહિત કૃત્યો અને પુરાવાનો નાશ કરવા (201) તેમજ માદક દ્રવ્યોના ગેરકાયદે વેચાણ માટે એક્ટની કલમ 65A હઠળ ગુનો નોંધ્યો છે.
આ પણ વાંચો – Death by drinking Ayurveda syrup : ગુજરાત : આયુર્વેદ સિરપ પીવાથી 3 ના મોત! પોલીસે તપાસ શરૂ કરી
આ દરમિયાન, કિશોર સોઢાની ધરપકડ બાદ શુક્રવારે લેવાયેલા નિર્ણયમાં ભાજપે તેમને પક્ષના નડિયાદ તાલુકા એકમના કોષાધ્યક્ષ પદેથી હટાવ્યા છે. શુક્રવારે પક્ષના ખેડા જિલ્લા પ્રમુખ અજય બ્રહ્મભટ્ટ દ્વારા હસ્તાક્ષર કરાયેલા એક નિવેદનમાં ભાજપે જણાવ્યું હતું કે, “બિલોદરા ગામના કિશોર સાંકલ સોઢાને નડિયાદ તાલુકા એકમના ખજાનચી પદેથી તાત્કાલિક અસરથી દૂર કરવામાં આવ્યા છે.”
