ગુજરાત હાઈકોર્ટે ન્યાયાધીશોને “ઉચ્ચ નૈતિક મૂલ્યો અને સંપૂર્ણ પ્રામાણિકતા” જાળવવાનું આહ્વાન કરતા જણાવ્યું છે કે ન્યાયાધીશ વિરુદ્ધ એક પણ પ્રતિકૂળ ટિપ્પણી અથવા તેમના સમગ્ર સેવા રેકોર્ડમાં તેમની પ્રામાણિકતા પર પ્રશ્ન ઉઠાવવો ફરજિયાત નિવૃત્તિ માટે પૂરતો આધાર છે. ન્યાયાધીશ એ.એસ. સુપેહિયા અને એલ.એસ. પીરઝાદાની બેન્ચે મંગળવારે આપેલા પોતાના આદેશમાં જણાવ્યું હતું કે આવા ન્યાયિક અધિકારીને કારણદર્શક નોટિસ જારી કરવી પણ જરૂરી નથી, કારણ કે જાહેર હિતમાં ફરજિયાત નિવૃત્તિ સજા સમાન નથી.
અરજદાર જે.કે. આચાર્ય એડહોક સેશન્સ જજ હતા અને નવેમ્બર 2016 માં હાઇકોર્ટની ફુલ કોર્ટ દ્વારા તેમને ફરજિયાત નિવૃત્તિ આપવામાં આવી હતી, જેમાં 17 અન્ય સેશન્સ જજ પણ હતા. તેમની અરજીને ફગાવી દેતા હાઈકોર્ટે એમ પણ અવલોકન કર્યું હતું કે દરેક ન્યાયાધીશે તેમની ન્યાયિક ફરજો પ્રામાણિકતા, નિષ્પક્ષતા અને બૌદ્ધિક પ્રામાણિકતા સાથે નિભાવવી જોઈએ, કારણ કે તેઓ જાહેર વિશ્વાસનું પદ ધરાવે છે.
કારણદર્શક નોટિસ જારી કરવાની જરૂર નથી
આચાર્યને 17 અન્ય સેશન્સ જજો સાથે, ફરજિયાત નિવૃત્તિ આપવામાં આવી હતી, જે તે સમયે હાઇકોર્ટની નીતિનો એક ભાગ હતો. આ હેઠળ 50 થી 55 વર્ષની વય વચ્ચેના ન્યાયાધીશોનું મૂલ્યાંકન કરવામાં આવતું હતું, અને જેમની કામગીરી અસંતોષકારક જણાતી હતી તેમને નિવૃત્ત કરવામાં આવતા હતા. આચાર્યએ આ નિર્ણય તેમજ રાજ્ય સરકાર અને રાજ્યપાલ દ્વારા તેને લાગુ કરવામાં આવેલા પગલાંને પડકાર્યા હતા. કોર્ટે ઠરાવ્યું હતું કે ફરજિયાત/અકાળ નિવૃત્તિનો આદેશ જાહેર હિતમાં કે વહીવટના હિતમાં સજા નથી.
આ પણ વાંચો: “એક મજબૂત અને સંયુક્ત હિન્દુ સમાજ એ રાષ્ટ્રની સુરક્ષા અને અખંડિતતાની ગેરંટી છે” : મોહન ભાગવત
હાઇકોર્ટની બેન્ચે જણાવ્યું હતું કે, “જાહેર હિતમાં ન્યાયિક અધિકારીને ફરજિયાત નિવૃત્તિ આપવા માટે સમગ્ર સેવા રેકોર્ડમાં એક પણ પ્રતિકૂળ ટિપ્પણી અથવા શંકાસ્પદ અખંડિતતા પૂરતી છે. ઉચ્ચ પગાર ધોરણ/પસંદગી ગ્રેડની કોઈપણ બઢતી અથવા ગ્રાન્ટ ફરજિયાત નિવૃત્તિના આદેશ પર કોઈ અસર કરી શકતી નથી.” હાઇકોર્ટે ઠરાવ્યું હતું કે આવા ન્યાયિક અધિકારીને કારણદર્શક નોટિસ જારી કરવાની કોઈ જરૂર નથી. બેન્ચે જણાવ્યું હતું કે હાઈકોર્ટના ફુલ કોર્ટના ન્યાયાધીશો ન્યાયિક અધિકારીને તેમની સામાન્ય પ્રતિષ્ઠાના આધારે ફરજિયાતપણે નિવૃત્ત કરી શકે છે, ભલે તેમની વિરુદ્ધ કોઈ નક્કર પુરાવા ન હોય અને આવા આદેશની ન્યાયિક સમીક્ષા ખૂબ જ મર્યાદિત કારણોસર જ માન્ય છે.
બેન્ચે અવલોકન કર્યું હતું કે જાહેર હિતમાં ન્યાયિક અધિકારીને ફરજિયાતપણે નિવૃત્ત કરવાનો હાઈકોર્ટના ફુલ કોર્ટનો નિર્ણય “બધા ન્યાયાધીશોના સામૂહિક શાણપણ” ને પ્રતિબિંબિત કરે છે અને વિવિધ તબક્કે કાળજીપૂર્વક તપાસ અને ચકાસણી પછી મેળવેલા “વ્યક્તિગત સંતોષ અને વિચાર-વિમર્શ” ના મહત્વને પ્રકાશિત કરે છે. બેન્ચે જણાવ્યું હતું કે, “અમે પુનરાવર્તન કરવા માંગીએ છીએ કે ક્યારેક શંકાસ્પદ પ્રામાણિકતા સાબિત કરવા માટે નક્કર અથવા ભૌતિક પુરાવા એકત્રિત કરવા અને રેકોર્ડ પર બનાવવા ખૂબ મુશ્કેલ હશે, અને રિપોર્ટિંગ અધિકારી અથવા ગુપ્ત અહેવાલ તૈયાર કરી રહેલા સક્ષમ નિયંત્રણ અધિકારી માટે પુરાવાના આધારે ખામીઓના ચોક્કસ ઉદાહરણો પ્રદાન કરવા અવ્યવહારુ હશે.”
