US tariff impact surat effect : અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે ભારત પર 50 ટકા ટેરિફ લાદવાની જાહેરાત કરી છે. અગાઉ તેમણે ભારત પર ૨૫ ટકા ટેરિફ લાદ્યો હતો, પરંતુ તે પછી, રશિયા પાસેથી તેલ ખરીદવા પર ગુસ્સે થયેલા ટ્રમ્પે ભારત પર વધારાનો 25 ટકા ટેરિફ લાદ્યો. આ દરમિયાન, સુરતના હીરા વેપારીઓને નુકસાન થવા લાગ્યું છે. સુરતની હીરા કંપનીઓએ નાતાલ માટે અમેરિકન ગ્રાહકો પાસેથી ઓર્ડર બંધ કરવા પડ્યા છે. આ તેમના માટે મોટો ફટકો છે કારણ કે નાતાલને માત્ર પાંચ મહિના બાકી છે. આ તહેવારોની મોસમ દરમિયાન વેચાણ આંતરરાષ્ટ્રીય બજારોમાં વર્ષના કુલ વેચાણનો લગભગ અડધો હિસ્સો ધરાવે છે.
ટેરિફની કેટલી અસર પડશે?
નિષ્ણાતોનો અંદાજ છે કે વધારાના ટેરિફને કારણે અમેરિકામાં બિન-ઔદ્યોગિક હીરા (ઝવેરાત અથવા રોકાણ માટે યોગ્ય હીરા) ની નિકાસ પર અસર પડશે. જેમ્સ એન્ડ જ્વેલરી એક્સપોર્ટ પ્રમોશન કાઉન્સિલ (GJEPC) ના ડેટા અનુસાર, 2024 માં ભારત કુલ યુએસ હીરાની આયાતમાં વોલ્યુમની દ્રષ્ટિએ 68% અને મૂલ્યની દ્રષ્ટિએ 42% ($5.79 બિલિયન) હિસ્સો ધરાવશે. યુએસમાં હીરાની આયાતમાં બીજા ક્રમે ઇઝરાયલનો હિસ્સો 28% હતો. ટ્રમ્પે ઇઝરાયલ પર ફક્ત 19% ટેરિફ લાદ્યો છે.
ફેક્ટરીઓમાં ઉત્પાદન 30-35 ટકા ઘટ્યું
સુરત સ્થિત ધર્મનંદન ડાયમંડ્સ પ્રાઇવેટ લિમિટેડ (જેનું ટર્નઓવર લગભગ રૂ. 7,000 કરોડ છે) ના ડિરેક્ટર હિતેશ પટેલે જણાવ્યું હતું કે છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં યુએસમાં નિકાસ પહેલાથી જ 25% ઘટી ગઈ છે અને ફેક્ટરીઓમાં ઉત્પાદન 30-35 ટકા ઘટ્યું છે. “નવા ટેરિફ લાદવાથી, નિકાસમાં વધુ ઘટાડો થશે,” તેમણે ધ ઇન્ડિયન એક્સપ્રેસને જણાવ્યું.
હિતેશ પટેલની કંપનીએ 2015 માં ભૂતપૂર્વ યુએસ રાષ્ટ્રપતિ બરાક ઓબામા સાથેની મુલાકાત દરમિયાન વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ પહેરેલો મોનોગ્રામવાળો સૂટ 4.31 કરોડ રૂપિયામાં ખરીદીને હેડલાઇન્સ બનાવી હતી. તેમણે કહ્યું, “નિકાસ સાથે સંકળાયેલા હીરા ઉદ્યોગના ખેલાડીઓ 27 ઓગસ્ટના રોજ 50% ટેરિફ લાગુ થવા પર નજર રાખી રહ્યા છે. જો કંઈ નહીં થાય, તો અમે યુએસમાં ખરીદદારો સાથે વાત કરીશું અને તેમને અમુક હિસ્સો ખરીદવા વિનંતી કરીશું. જ્યારે ઉદ્યોગ આવા મુશ્કેલ તબક્કામાંથી પસાર થઈ રહ્યો છે, ત્યારે ખરીદનાર અને વેચનાર વચ્ચેના સંબંધની કસોટી થશે.”
GJEPCના રાષ્ટ્રીય પ્રમુખ કિરીટ ભણસાલીએ જણાવ્યું હતું કે ભારતીય રત્નો અને ઝવેરાત ક્ષેત્રમાં ઊંચા ટેરિફ લાદવા અને નિકાસમાં ઘટાડાથી સુરત અને મુંબઈ સૌથી વધુ પ્રભાવિત થશે. કટ અને પોલિશ્ડ હીરા (CPD) ની યુએસમાં નિકાસ 2021-22માં 9.86 બિલિયન યુએસ ડોલરથી ઘટીને 2024-25માં 4.81 બિલિયન યુએસ ડોલર થઈ ગઈ છે. અમેરિકા સૌથી મોટું નિકાસ બજાર છે, જે ભારતના આખા વર્ષના રત્નો અને ઝવેરાતની નિકાસનો લગભગ ત્રીજા ભાગનો હિસ્સો ધરાવે છે.”
1 લાખ નોકરીઓ જોખમમાં
કિરીટ ભણસાલીએ જણાવ્યું હતું કે, “અમેરિકા દ્વારા 50% ટેરિફ લાદવાથી આગામી ચાર-પાંચ મહિનામાં અંદાજે ૧,૨૫,૦૦૦ નોકરીઓ ગુમાવી શકાય છે. ગુજરાત, મહારાષ્ટ્ર અને રાજસ્થાન સૌથી વધુ પ્રભાવિત થશે. આવા રોજગારી ગુમાવવાથી હીરા કાપવા અને પોલિશ કરવા, સોના-ચાંદીના ઘરેણાં અને રંગીન રત્નો સહિત અનેક ક્ષેત્રો પર અસર થવાની ધારણા છે. નિકાસમાં ઘટાડો અને નોકરીઓ ગુમાવવાથી અર્થતંત્ર પર ભારે અસર પડશે.”
કિરણ જેમ્સના માલિક વલ્લભભાઈ લાખાણીએ જણાવ્યું હતું કે, “અમે અમારા ૭૦% માલ અમેરિકામાં નિકાસ કરીએ છીએ. ભૂરાજકીય પરિસ્થિતિને કારણે અમેરિકામાં અમારી નિકાસ પહેલાથી જ 40% ઘટી ગઈ હતી. હવે અમે 50%ના નવા ટેરિફથી ચિંતિત છીએ. ઓછા ટેરિફવાળા અન્ય દેશોમાંથી હીરા અમેરિકામાં મોકલવાનું શક્ય નથી. અન્ય એક મુખ્ય ખેલાડી ધાની જ્વેલ્સના ચેરમેન વિજય માંગુકિયાએ જણાવ્યું હતું કે, “અમેરિકા અન્ય નિકાસ સ્થળોથી અલગ છે. સમગ્ર વિશ્વમાં એવો કોઈ દેશ નથી જે અમેરિકાની વપરાશ ક્ષમતાની બરાબરી કરી શકે. આપણે જ્યાં નિકાસ કરીએ છીએ તે અન્ય દેશો છે, પરંતુ તેઓ અમેરિકાની સામે ક્યાંય નથી.”
રફ હીરાના ભાવમાં ઘટાડો
ધર્મનંદન ડાયમંડ્સ (જે હોંગકોંગ, ચીન, અમેરિકા, બેલ્જિયમ અને બોત્સ્વાનામાં હાજરી ધરાવે છે) કટ અને પોલિશ્ડ હીરાની નિકાસ કરે છે. તેના અનુસાર, “2022-23 માં, જ્યારે ધંધો તેજીમાં હતો, ત્યારે રફ હીરાની કિંમત પ્રતિ કેરેટ $1,000 હતી, જે હવે ઘટીને $600 પ્રતિ કેરેટ થઈ ગઈ છે. રફ હીરાના ભાવમાં ઘટાડો થવાનું કારણ એ છે કે આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં પોલિશ્ડ હીરાની માંગ નથી.”
વિશ્વમાં જોવા મળતા દરેક 10 પોલિશ્ડ હીરામાંથી, 8 સુરતમાં કાપ અને પોલિશ્ડ થાય છે. આ કાં તો છૂટક સ્વરૂપમાં વેચાય છે અથવા સોના અને ચાંદીમાં સેટ કરવામાં આવે છે. શહેરમાં લગભગ 5,000 નાના, મધ્યમ અને મોટા હીરાના કારખાનાઓ છે જે છ લાખથી વધુ પોલિશર્સ રોજગારી આપે છે. આ એક એવું કામ છે જેમાં કૌશલ્ય અને વિશ્વાસની જરૂર પડે છે. તેમાંથી મોટાભાગના ગુજરાતના સૌરાષ્ટ્ર પ્રદેશના સ્થળાંતર કરનારાઓ છે. સુરતમાં રત્ન અને ઝવેરાતનો ખાસ આર્થિક ક્ષેત્ર અને ગુજરાત ડાયમંડ બોર્સ પણ છે.
કિરીટ ભણસાલીના મતે, ટેરિફ દરમાં આ અચાનક વધારો ભારતના બજાર હિસ્સાને ઘટાડવા, હાલના ઓર્ડર રદ કરવા, રોજગાર અને MSME ની સ્થિરતાને અસર કરવા માટે જોખમી છે. “યુએસએ તુર્કી, વિયેતનામ, થાઇલેન્ડ અને દુબઈ જેવા અન્ય સ્પર્ધાત્મક દેશો પર 15% થી 20% ની વચ્ચે નીચા ટેરિફ લાદ્યા છે. આનાથી ભારતીય ઉત્પાદનો યુએસ બજારમાં પ્રમાણમાં ઓછા સ્પર્ધાત્મક બન્યા છે. ઉપરાંત, મેક્સિકો, કેનેડા, તુર્કી, યુએઈ અથવા ઓમાન જેવા ઓછા ટેરિફ સ્થળો દ્વારા વેપાર માર્ગો ખસેડવાની શક્યતા રહેશે, જેની આપણી નિકાસ પર ભારે અસર પડશે,” GJEPC ચેરમેને જણાવ્યું હતું.
જોકે, તાજેતરમાં યુનાઇટેડ કિંગડમે ભારતમાંથી આયાત થતા રત્નો અને ઝવેરાત પરની ડ્યુટી નાબૂદ કરવાની જાહેરાત કરી છે. હીરાના વેપારીઓ યુકેને એક સંભવિત બજાર તરીકે જોઈ રહ્યા છે. ગયા વર્ષે, ભારતમાંથી યુએસમાં $9,236.46 મિલિયનના રત્નો અને ઝવેરાતની નિકાસ કરવામાં આવી હતી, જ્યારે યુકેમાં ફક્ત $941 મિલિયનની નિકાસ કરવામાં આવી હતી. એપ્રિલ 2025 પહેલા યુએસમાં નિકાસ કરાયેલા CPD અને LGD હીરા પર કોઈ ડ્યુટી નહોતી.
વ્યવસાય પહેલાથી જ મુશ્કેલીમાં છે
DE BEERS વિશ્વના રફ હીરાના ત્રીજા ભાગનું ખાણકામ કરે છે. તેણે 2024 ના સમાન સમયગાળાની તુલનામાં આ વર્ષના બીજા ક્વાર્ટરમાં ઉત્પાદનમાં 36% ઘટાડો કર્યો છે, જે લાંબા ગાળાની ઓછી માંગની અપેક્ષા રાખે છે. સુરતના મુખ્ય હીરા ઉત્પાદકોએ આ પગલાને બજારને સ્થિર કરવાના પ્રયાસ તરીકે જોયું છે. રફ હીરાના ઉત્પાદનમાં ઘટાડો થતાં, સુરતમાં હીરા કાપવા અને પોલિશિંગ એકમોએ પણ તેમના ઉત્પાદનમાં ઘટાડો કર્યો છે, જેનાથી હીરા પોલિશરોના કામકાજના કલાકો ઘટ્યા છે. ઘણી કંપનીઓએ LGDનું ઉત્પાદન શરૂ કર્યું છે, જે કુદરતી હીરા કરતાં સસ્તું છે.
સુરતના કતારગામમાં કુદરતી હીરાની ફેક્ટરીના માલિક ઘનશ્યામ પટેલ 70 થી વધુ પોલિશરો સાથે હીરા કાપવા અને પોલિશ કરવાનું યુનિટ ચલાવતા હતા. પરંતુ હવે અહીં ફક્ત 10 લોકો કામ કરે છે. તેમણે કહ્યું “પહેલાં હું કુદરતી હીરા કાપવા અને પોલિશિંગ યુનિટ ચલાવતો હતો અને હવે મેં મારો વ્યવસાય LGD ને ટ્રાન્સફર કર્યો છે. કુદરતી હીરા માટે અમને વધુ મૂડીની જરૂર છે, જ્યારે LGD ઓછી મૂડી પર કામ કરે છે. બંને હીરાના ભાવમાં મોટો તફાવત છે. હવે LGDના ભાવ પણ ઘટી ગયા છે, તેથી અમે મુશ્કેલ સમયનો સામનો કરી રહ્યા છીએ. છટણી પછી, અમારા ઘણા એમરી વ્હીલ્સ ફેક્ટરીના ખૂણામાં પડેલા છે,”
વિનસ જેમ્સના જ્વેલરી નિકાસકાર સેવંતી શાહને વ્યવસાયમાં છ દાયકાનો અનુભવ છે. તેમણે કહ્યું, “અમારે 27 ઓગસ્ટ સુધી પરિસ્થિતિ પર નજર રાખવી પડશે. ભલે ટેરિફ વધારે હોય, પણ યુએસમાં હીરાના ઝવેરાત ખરીદનારા ખરીદદારો ચોક્કસપણે તેમના પ્રિયજનો માટે તે ખરીદશે. તેઓ કદ સાથે સમાધાન કરી શકે છે, પરંતુ તેઓ ચોક્કસપણે તે ખરીદશે.” ક્રિસમસ દરમિયાન રત્નો અને ઝવેરાતનો વ્યવસાય ટોચ પર હોય છે.
આ પણ વાંચોઃ- પુતિન સાથે મુલાકાત પહેલા ટ્રમ્પનું મોટું નિવેદન, કહ્યું – ભારત પર ટેરિફ લગાવવાથી રશિયાને ફટકો
સુરતના અન્ય એક જ્વેલરી નિકાસકાર લક્ષ્મી ડાયમંડ્સના ચુનીભાઈ ગજેરાએ જણાવ્યું હતું કે છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં (ખાસ કરીને રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધ પછી) મધ્ય પૂર્વ અને અન્ય દેશો જેવા નવા બજારોની શોધને કારણે તેમનો વ્યવસાય વધ્યો છે. GJEPCના એક્ઝિક્યુટિવ ડિરેક્ટર સબ્યસાચી રેએ જણાવ્યું હતું કે કાઉન્સિલે ઉદ્યોગને મદદ કરવા માટે 7 ઓગસ્ટના રોજ વાણિજ્ય મંત્રાલયને પત્ર લખ્યો હતો. તેમણે કહ્યું, “મંત્રાલયને આપેલા અમારા સૂચનોમાં, અમે ઓગસ્ટથી ડિસેમ્બર 2025 સુધી લાગુ પડતા યુએસ દ્વારા લાદવામાં આવેલા વધારાના ડ્યુટીના 25-50% માટે લક્ષિત વળતર પદ્ધતિ રજૂ કરવાનો ઉલ્લેખ કર્યો છે.”
