બીટએ એક કંદમૂળ છે, બીટનો સ્વાદ મોટાભાગના લોકોને પસંદ નથી, ખાસ કરીને બાળકો બીટ ખાવા પ્રત્યે અણગમો દર્શાવે છે, જ્યારે આ શાકભાજી ખાવા માટે બનાવવામાં આવે છે. પરંતુ બીટરૂટ હકીકતમાં, ફાઇબર અને ખનિજોનો વિશાળ સ્ત્રોત છે, તમે અહીં પૌષ્ટિક ખોરાક બીટ વિષે વિગતવાર જાણી શકો છો.
રિચા આનંદ, ચીફ ડાયટિશિયન, ડૉ. એલ.એચ. હિરાનંદાની હોસ્પિટલ, પવઈ, મુંબઈના જણાવ્યા અનુસાર, બીટરૂટ, જેને બીટ અથવા ગાર્ડન બીટ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે એક મૂળ શાકભાજી છે, જે તેના ઘેરા લાલ રંગ માટે જાણીતી છે.
બીટનો કલર ઘેરો લાલ હોય છે, તેણીએ કહ્યું કે, “બીટરૂટનો વાઇબ્રન્ટ લાલ કલર બીટાલેન્સને આભારી છે, જે એન્ટીઑકિસડન્ટ છે જે વિવિધ સ્વાસ્થ્ય લાભો સાથે સંકળાયેલા છે.”
તેમણે ઉમેર્યું હતું કે બીટ ગ્રીન્સ (બીટરૂટ સાથે જોડાયેલા પાંદડા) પણ ખાદ્ય હોય છે અને તે પોષકતત્વો ધરાવે છે, જે વિટામિન A અને K, તેમજ અન્ય ખનિજો અને એન્ટીઑકિસડન્ટોથી સમૃદ્ધ હોય છે.
આ પણ વાંચો: આ સુપરફૂડ ડાયાબિટીસ, કોલેસ્ટ્રોલ અને વજન ત્રણે ઘટાડે છે, જાણો એક્સપર્ટ પાસેથી તેના વૈજ્ઞાનિક ફાયદા
આવો જાણીએ બીટરૂટ આપણા માટે કેટલું ફાયદાકારક છે.
બીટરૂટમાં પોષકતત્વોનું પ્રમાણ
ડાયટિશયન મુજબ, બીટરૂટના 100-ગ્રામ સર્વિંગમાં,
- કેલરી: 43
- કાર્બોહાઈડ્રેટ્સ: 10 ગ્રામ (ગ્રામ)
- પ્રોટીન: 1.6 ગ્રામ
- ચરબી: 0.2 ગ્રામ
- વિટામિન સી: 4% (ડીવી- ડેઇલી વેલ્યુ)
- ફોલેટ: ડીવી
- ફાઈબરનું 20%: 2 ગ્રામ
વધુમાં, આનંદે જણાવ્યું હતું કે બીટરૂટ પોટેશિયમ , આયર્ન અને બીટાલેન્સ અને નાઈટ્રેટ જેવા ફાયટોન્યુટ્રિઅન્ટ્સમાં પણ સમૃદ્ધ છે .
બીટરૂટના સ્વાસ્થ્ય લાભો
ફાઇબરથી ભરપૂર: બીટરૂટ ફાઇબરથી સમૃદ્ધ છે, જે પાચનમાં મદદ કરે છે, તૃપ્તિને પ્રોત્સાહન આપે છે અને તંદુરસ્ત વજન વ્યવસ્થાપનને સમર્થન આપે છે.
એન્ટીઑકિસડન્ટ ગુણધર્મો: બીટલાઈન્સની હાજરી, બીટરૂટમાં શક્તિશાળી એન્ટીઑકિસડન્ટો, બળતરા અને ઓક્સિડેટીવ તાણ ઘટાડવામાં મદદ કરે છે, સંભવિતપણે હ્રદય રોગ અને અમુક કેન્સર જેવા ક્રોનિક રોગોનું જોખમ ઘટાડે છે.
કાર્ડિયોવેસ્ક્યુલર સ્વાસ્થ્યને વધારે: બીટરૂટમાં જોવા મળતા નાઈટ્રેટ્સનું હાઈ લેવલના બ્લડ પ્રેશરમાં સુધારો કરીને અને રક્ત પ્રવાહમાં વધારો કરીને કાર્ડિયોવેસ્ક્યુલર સ્વાસ્થ્યને સુધારી શકે છે. આ કસરત પ્રદર્શન અને એકંદર સહનશક્તિને વધારી શકે છે.
રોગપ્રતિકારક શક્તિને મજબૂત બનાવે: બીટરૂટમાં વિટામિન સી, પોટેશિયમ અને આયર્ન સહિતના વિટામિન્સ અને ખનિજોની હાજરી રોગપ્રતિકારક શક્તિને મજબૂત બનાવવામાં, એનર્જી લેવલમાં સુધારો અને લાલ રક્તકણોના ઉત્પાદનમાં વધારો કરવામાં ફાળો આપે છે.
બીટરૂટનો ડાયટમાં સમાવેશ કરવો, પછી ભલે તે સલાડ, રસ અથવા રાંધેલી વાનગીઓમાં હોય, શ્રેષ્ઠ સ્વાસ્થ્યને પ્રોત્સાહન આપે છે અને સ્વાદિષ્ટ અને પૌષ્ટિક રહે છે.
શું ડાયાબિટીસના દર્દીઓ બીટરૂટનું સેવન કરી શકે છે?
બીટરૂટ એ મૂળ શાકભાજી છે,જે આવશ્યક પોષક તત્વોથી ભરપૂર છે અને તેના અસંખ્ય સ્વાસ્થ્ય લાભો છે.
ડાયાબિટીસ ધરાવતી વ્યક્તિઓ માટે, બીટરૂટને ખરેખર સંતુલિત આહારના ભાગ રૂપે સામેલ કરી શકાય છે, પરંતુ એક્સપર્ટના જણાવ્યા અનુસાર, કેટલાક પરિબળોને ધ્યાનમાં લેવું મહત્વપૂર્ણ છે.
એક્સપર્ટ અનુસાર,”બીટરૂટ કાર્બોહાઇડ્રેટ્સનો સ્ત્રોત છે, મુખ્યત્વે કુદરતી શર્કરાના રૂપમાં હોય છે, ડાયાબિટીસના દર્દીઓએ તેમના બ્લડ સુગર લેવલ અસરકારક રીતે કંટ્રોલ કરવા માટે તેમના કાર્બોહાઇડ્રેટના સેવનનું સંચાલન કરવાની જરૂર છે. તેથી, બીટરૂટનું સેવન પ્રમાણસર કરવું હિતાવહ છે.”
બીટરૂટમાં મધ્યમ ગ્લાયકેમિક ઇન્ડેક્સ (GI) મૂલ્ય હોય છે, જેનો અર્થ છે કે તેઓ લોહીમાં શર્કરાના સ્તરમાં ધીમે ધીમે વધારો કરી શકે છે, જો કે, જ્યારે સંતુલિત ભોજનના ભાગ રૂપે ખાવામાં આવે છે જેમાં પ્રોટીન, હેલ્થી ફેટ અને ફાઇબરયુક્ત ખોરાકનો સમાવેશ થાય છે, ત્યારે બ્લડ સુગર લેવલ પરની એકંદર અસરને ઘટાડી શકાય છે. તેણીએ કહ્યું કે, “ઓછી GI ધરાવતા ખોરાક સાથે બીટરૂટનું મિશ્રણ શર્કરાના શોષણને ધીમું કરવામાં મદદ કરી શકે છે અને બ્લડ સુગરના સ્પાઇક્સને અટકાવે છે.”
બીટરૂટ એ ડાયેટરી ફાઈબરનો ઉત્તમ સ્ત્રોત છે, જે બ્લડ સુગર કંટ્રોલ પર હકારાત્મક અસર કરી શકે છે. આનંદે કહ્યું કે, “બીટરૂટમાં રહેલા ફાઇબરનું પ્રમાણ પાચનને ધીમું કરે છે અને બ્લડ સુગરના સ્તરને કંટ્રોલ કરવામાં મદદ કરે છે. તે તૃપ્તિને પ્રોત્સાહન આપે છે અને વજન વ્યવસ્થાપનમાં મદદ કરે છે, જે ડાયાબિટીસ ધરાવતી વ્યક્તિઓ માટે ફાયદાકારક છે.”
શું તે સગર્ભા સ્ત્રીઓ માટે ફાયદાકારક છે?
બીટરૂટ એ જરૂરી વિટામિન્સ અને મિનરલ્સનો સારો સ્ત્રોત છે જે ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન ફાયદાકારક છે. તેમાં ફોલેટ હોય છે, જે બાળકની ન્યુરલ ટ્યુબના વિકાસ માટે નિર્ણાયક છે અને આનંદના જણાવ્યા અનુસાર ચોક્કસ જન્મજાત ખામીઓને રોકવામાં મદદ કરી શકે છે.તે આયર્નથી સમૃદ્ધ છે, જે લાલ રક્ત કોશિકાઓના ઉત્પાદન માટે અને એનિમિયાને રોકવા માટે મહત્વપૂર્ણ છે, જે ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન સામાન્ય સ્થિતિ છે.
આ પણ વાંચો: Baldness : ટાલ પડવાની સમસ્યાથી છો પરેશાન? વૈજ્ઞાનિકો ટૂંક સમયમાં લાવી શકે છે સોલ્યુશન
વધુમાં, બીટરૂટ એ ડાયેટરી ફાઈબરનો સારો સ્ત્રોત છે, જે પાચનમાં મદદ કરે છે અને કબજિયાતને અટકાવે છે, જે ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન સામાન્ય સમસ્યા છે, આનંદ અનુસાર, “તે પૂર્ણતાની અનુભૂતિ આપી શકે છે અને આ સમયગાળા દરમિયાન તંદુરસ્ત વજન વધારવામાં મદદ કરી શકે છે.”
જો કે, આનંદે ચેતવણી આપી હતી કે કુદરતી રીતે બનતા નાઈટ્રેટ્સને કારણે સગર્ભા સ્ત્રીઓએ તેમના બીટરૂટના સેવન વિશે સાવચેત રહેવું જોઈએ. નાઈટ્રેટનું ઊંચું પ્રમાણ બાળક માટે સંભવિતપણે હાનિકારક હોઈ શકે છે. તેમણે કહ્યું કે, “બીટરૂટના રસ અથવા કાચા બીટરૂટના વપરાશને મર્યાદિત કરવાની સલાહ આપવામાં આવે છે, કારણ કે આ સ્વરૂપોમાં નાઈટ્રેટનું પ્રમાણ વધુ હોય છે. બીટરૂટને રાંધવા અથવા બાફવાથી નાઈટ્રેટનું સ્તર ઘટાડી શકાય છે અને તેને વપરાશ માટે સુરક્ષિત બનાવી શકાય છે.”
ખાંડનું પ્રમાણ: બીટરૂટમાં કુદરતી શર્કરા હોય છે, જો કે પ્રોસેસ્ડ શર્કરાની સરખામણીમાં ખાંડનું પ્રમાણ પ્રમાણમાં ઓછું હોય છે. જો કે, ડાયાબિટીસ ધરાવતી વ્યક્તિઓ અથવા તેમના ખાંડના સેવનને જોનારાઓએ બીટરૂટનું સેવન કરતી વખતે તેના પ્રમાણનું ધ્યાન રાખવું જોઈએ. સારી રીતે સંતુલિત ભોજનના ભાગ રૂપે બીટરૂટનો સમાવેશ કરવાની ભલામણ કરવામાં આવે છે જેમાં અન્ય લો-ગ્લાયકેમિક ઇન્ડેક્સ ખોરાકનો સમાવેશ થાય છે અને તે મુજબ બ્લડ સુગર લેવલનું નિરીક્ષણ કરવું.
વધુ પડતું સેવન: બીટરૂટમાં ઓક્સાલેટ નામનું સંયોજન હોય છે , જે અતિસંવેદનશીલ વ્યક્તિઓમાં કિડની પત્થરોની રચનામાં ફાળો આપી શકે છે. જેમને કિડનીમાં પથરીનો ઈતિહાસ હોય અથવા હાઈપરઓક્સાલુરિયા તરીકે ઓળખાતી સ્થિતિ હોય તેઓએ બીટરૂટ સહિત ઓક્સાલેટમાં વધુ માત્રામાં ખોરાકનું સેવન મધ્યમ રાખવું જોઈએ.
આનંદે ઉમેર્યું હતું કે બીટરૂટનું વધુ પડતું સેવન બીટુરિયા તરીકે ઓળખાતી સ્થિતિ તરફ દોરી શકે છે, જે લાલ અથવા ગુલાબી પેશાબની હાજરી દ્વારા વર્ગીકૃત થયેલ છે. તેમણે કહ્યું કે, “આ વિકૃતિ હાનિકારક છે અને બીટરૂટમાં હાજર રંગદ્રવ્યોને કારણે થાય છે. જો કે, જો વ્યક્તિઓ આ અસરની નોંધ લે છે અને ચિંતા કરે છે, તો હેલ્થ એક્સપર્ટ સાથે સંપર્ક કરવાની ભલામણ કરવામાં આવે છે.”
