ઉંમર વધી તો શું થયું, સમજણ ક્યારે વધશે? પરિપક્વતાની અસલી ઓળખ શું છે, અહીં જાણો

mature meaning : આપણા સમાજમાં એક ધારણા છે કે દરેક વ્યક્તિ સમય અને ઉંમરની સાથે પરિપક્વ થઇ જાય છે. એ વાત સાચી છે કે વધતી ઉંમર સાથે વ્યક્તિ જીવનમાં જે પડકારો આવે છે, જે અનુભવો આવે છે તેમાંથી શીખે છે અને તેના વ્યવહારમાં સ્થિરતા અને સંતુલન પણ સામેલ થાય છે. પરંતુ દરેક મોટી ઉંમરના વ્યક્તિમાં પરિપક્વતાના બધા ગુણો હોય તે જરુરી નથી.

પરિપક્વતા એ નથી કે જ્યારે આપણે મોટી મોટી વાતો કરવાનું શરૂ કરીએ છીએ, પરંતુ તે ત્યારે થાય છે જ્યારે આપણે નાની નાની વસ્તુઓની સમજ વિકસાવીએ છીએ. જ્યારે આપણે યોગ્ય અને અન્યાયી વચ્ચેના તફાવતને યોગ્ય રીતે સમજી શકીએ છીએ અને આપણી ફરજો અને જવાબદારીઓને યોગ્ય રીતે નિભાવી શકીએ છીએ.

પરિપક્વતાનો અર્થ શું છે?

પરિપક્વતાનો અર્થ એ છે કે કોઇ વ્યક્તિ શારીરિક, ભાવનાત્મક અને માનસિક રીતે સંપૂર્ણ રીતે વિકસિત હોવું. તે એક સતત પ્રક્રિયા છે, જે જન્મથી શરૂ થાય છે અને મૃત્યુ સુધી ચાલુ રહે છે. પરિપક્વ વ્યક્તિ તેમના વિચારો, લાગણીઓ અને વર્તન પર નિયંત્રણ રાખી શકે છે.

તે તેની જવાબદારીઓ પ્રત્યે સભાન છે અને દુનિયાદારીને જાણવા અને સમજવાની વિવેહ હોય છે. તે ધૈર્ય અને હિંમત સાથે જીવનના પડકારોનો સામનો કરે છે. પરિપક્વતા એ વાત પર પણ નિર્ભર કરે છે કે વ્યક્તિ કેવી રીતે વિચારે છે અને તે કેવી રીતે વર્તે છે.

ઉંમર કોઈ માપદંડ નથી

ઉંમર પરિપક્વતા માટે કોઇ માપદંડ નથી. કેટલાક લોકો નાની ઉંમરમાં પરિપક્વતાની સીડી ચડી જાય છે, તો કેટલાક જીવનભર આ ગુણ પ્રાપ્ત કરી શકતા નથી. પરિપક્વ લોકો નવા વિચારો અને જુદા જુદા મંતવ્યો માટે ખુલ્લા મનના હોય છે. તેઓ અન્ય લોકો શું કહે છે તે સાંભળે છે, તેમને ધ્યાનમાં લે છે અને પછી હકારાત્મક પ્રતિસાદ આપે છે. તેઓ હંમેશા તેમની આસપાસની દુનિયા વિશે જાણવા અને સમજવા માટે તૈયાર હોય છે.

પરિપક્વતાનું એક પાસું એ છે કે તમે તમારી સંભાળ લઈ શકો છો, તમારા પોતાના નિર્ણયો લઈ શકો છો અને તમારા પોતાના પગ પર ઉભા રહી શકો છો. પરિપક્વતા એટલે વસ્તુઓ જેમ છે તેમ સ્વીકારવી, આપણે જે રીતે ઇચ્છીએ છીએ તે રીતે નહીં. એટલે કે સત્યને ઓળખવું અને પરિસ્થિતિઓ અને સંજોગો સાથે વ્યવહાર કરવા માટે પોતાને તૈયાર કરવું. જીવનના વિવિધ પાસાઓમાં વ્યક્તિના વર્તન અને સંવાદિતામાં સંતુલન જાળવવું.

ધૈર્યનું તત્વ પરિપક્વતાનો એક મહત્વપૂર્ણ ભાગ છે. કોઈ પણ મુશ્કેલ પરિસ્થિતિમાં વિચલિત ન થવું, પરિસ્થિતિને પોતાના પર હાવી થવા દેવી નહીં અને અનુકૂળ પરિસ્થિતિઓની રાહ જોવી એ પરિપક્વતાના ભાગો છે.

પરિવર્તન માટે તૈયાર રહો

પરિપક્વતા માટે સ્વભાવ અને વર્તનમાં લચીલાપન જરૂરી છે, જેથી તમે નવી પરિસ્થિતિ પ્રમાણે પ્રમાણે પોતાને ઢાળી શકો અને કોઈ એક પ્રકારની વિચારસરણી અથવા કાર્યમાં ફસાઈ ન રહો. હંમેશાં પરિવર્તન માટે તૈયાર રહેવું અને જ્યારે જરૂર પડે ત્યારે બદલાયેલા સંજોગો અનુસાર કાર્ય કરવું એ પરિપક્વતાની નિશાની છે.

આ પણ વાંચો – તાજા અને કીડા વગરના રીંગણને કેવી રીતે ઓળખવા? ખરીદતી વખતે આ 5 બાબતો ધ્યાનમાં રાખો

પરિપક્વ લોકો વર્તમાનનો વધુ સારી રીતે ઉપયોગ કરે છે તેમજ ભવિષ્ય પ્રત્યે સજાગ અને જાગૃત હોય છે. તેઓ સમજદાર નિર્ણયો લેવામાં સક્ષમ છે જે માત્ર આજે જ નહીં, પરંતુ આવતીકાલે પણ તેમના માટે ફાયદાકારક છે. પરિપક્વ હોવાનો અર્થ એ પણ છે કે તમારા અને અન્ય લોકો માટે વાસ્તવિક લક્ષ્યો અને અપેક્ષાઓ નક્કી કરવી.

અંગત જીવનમાં પરિપક્વતા સંબંધો અને વ્યક્તિગત વિકાસને પણ ઊંડી અસર કરે છે. તેમાં પોતાને અને અન્યને સમજવા, મજબૂત અને વિશ્વાસપાત્ર સંબંધો માટે પાયો બનાવવાનો સમાવેશ થાય છે. જીવનના પડકારોનો સંતુલન અને કૃપા સાથે સામનો કરવો, સતત પોતાના અનુભવોમાંથી શીખવું, અન્યની લાગણીઓને સમજવી અને વધુ સારા કુટુંબ અને સમાજની કલ્પના કરવી એ પરિપક્વતાનો એક ભાગ છે.

બીજા લોકો સાથે સરખાવશો નહીં

કોઈ પણ વ્યક્તિ સર્વગુણ સંપન્ન હોતો નથી, તેનામાં કંઈકને કંઇક ખોટ હોય છે. આપણે જીવનભર પૂર્ણતાની ઝંખના કરીએ છીએ. આ ઇચ્છા બીજા સાથે સરખામણી કરવાથી ઉદ્ભવે છે. આ લાગણી હંમેશા આપણને નિરાશ અને અસ્વસ્થ કરે છે. બીજી વ્યક્તિની ભલાઈનો સ્વીકાર કરવો એ સારું છે, પરંતુ ભૌતિક ગ્લેમરથી પ્રભાવિત થવું અને તમારી અંદર સમાન પ્રકારની ઇચ્છા પેદા કરવી એ પરિપક્વતા નથી.

તમે તમારી પોતાની મહેનતથી જે કંઈપણ મેળવો છો તેનાથી સંતુષ્ટ રહેવું, વધુ સારા માટે પ્રયત્ન કરવો અને પડકારોને તકોમાં ફેરવવો એ પરિપક્વતાની ઓળખ છે. કોઈ વસ્તુ અથવા વિચારને પકડી રાખવું તેને જવા દેવા કરતાં વધુ નુકસાનકારક હોઈ શકે છે.

પરિપક્વ વ્યક્તિ સંજોગોનું ઊંડાણપૂર્વક વિશ્લેષણ કર્યા પછી જ નિર્ણય પર પહોંચવાનું વધુ સારી રીતે સમજે છે. તે એ પણ નોંધે છે કે શાંત મન અને ધૈર્યથી અન્યને સાંભળવું એ સાહજિક વર્તનનું એક મહત્વપૂર્ણ પાસું છે. શબ્દોનું મૂલ્ય ત્યારે જ થાય છે જ્યારે તે શાંત અને ધૈર્યવાન વ્યક્તિના મોંમાંથી બહાર આવે છે.

શું જરૂરી છે?

પરિપક્વ થવા માટે, સૌ પ્રથમ આત્મ ચિંતનની જરૂર છે. તમારી શક્તિઓ, નબળાઈઓ અને મૂલ્યોને સમજવા માટે શાણપણ વિકસાવવું જરૂરી છે. રચનાત્મક ટીકાને ખુલ્લા મનથી આવકારવી જોઈએ અને તેમાંથી હકારાત્મક સંદર્ભને ગ્રહણ કરવાનો પ્રયાસ કરવો જોઈએ.

પરિપક્વતા એ વ્યક્તિના જાતે નિર્ણયો લેવાની ક્ષમતાને પણ દર્શાવે છે. સ્પષ્ટ લક્ષ્યો નક્કી કરવાથી પરિપક્વ નિર્ણયો લેવામાં મદદ મળે છે. પોતાના કાર્યો અને તેના પરિણામો માટે જવાબદારી લેવાનું વલણ કેળવવું, અન્યના દ્રષ્ટિકોણથી સમજવાનો પ્રયાસ કરવો, વિચાર્યા વિના આવેગપૂર્ણ પ્રતિક્રિયા આપવાની વૃત્તિને નિયંત્રિત કરવી અને વર્તનમાં લાગણી અને સરળતાના અંશનો સમાવેશ કરવો પરિપક્વતાના માર્ગ તરફ દોરી જાય છે.