Turmeric Benefits : આયુર્વેદિક નિષ્ણાત ડો.પ્રતાપ ચૌહાણે જણાવ્યું હતું કે હળદર એક મસાલા છે જેનું કાચા સેવન કરવામાં આવે તો તે સ્વાસ્થ્યને વધુ પોષણ આપે છે. કાચી હળદરને કાચી હળદર પણ કહેવામાં આવે છે. તે હળદરના છોડનું એક તાજું મૂળ છે જેને ભારતીય રસોડા અને પરંપરાગત દવાઓમાં ખૂબ મહત્વ આપવામાં આવ્યું છે.
હળદર માત્ર એક મસાલા જ નથી, પરંતુ તે ઔષધીય ગુણોથી ભરપૂર એક જડીબુટ્ટી છે. તેનો વપરાશ માત્ર રસોઈ સુધી મર્યાદિત નથી, પરંતુ તેનો ઉપયોગ ઘણા રોગોની સારવાર અને આરોગ્ય સુધારવા માટે પણ થાય છે. હળદરનો ચમકદાર પીળો રંગ અને તેની સુગંધ તેને ભારતીય રસોડાની આવશ્યક ચીજ બનાવે છે. હળદરનો ઉપયોગ મુખ્યત્વે ત્રણ સ્વરૂપોમાં કરવામાં આવે છે, લીલી હળદર, સૂકી હળદર અને હળદર પાવડર.
હળદરના દરેક સ્વરૂપનું મૂળ ઘટક કરક્યુમિન (Curcumin) છે. આ પીળું સંયોજન સુગંધિત તેલ, પોલિસેકરાઇડ્સ અને અન્ય છોડ આધારિત રસાયણો સાથે બળતરા વિરોધી અને એન્ટીઓકિસડન્ટ ગુણધર્મો પ્રદાન કરે છે. સંશોધન બતાવે છે કે, હળદર સાથે હેલ્ધી ફેટ જેમ કે ઘી, ઓલિવ તેલ અને કાળા મરીનું સેવન કરવામાં આવે છે, તો શરીરમાં કર્ક્યુમિનનું શોષણ નોંધપાત્ર રીતે વધે છે. હવે સવાલ એ ઉભો થાય છે કે, લીલી હળદર, સુકી હળદર કે હળદર પાઉડર – ત્રણેય માંથી કઇ હળદરનું સેવન સ્વાસ્થ્ય માટે સૌથી વધુ ફાયદાકારક છે.
લીલી કાચી હળદર
આયુર્વેદિક નિષ્ણાત ડો.પ્રતાપ ચૌહાણે જણાવ્યું હતું કે, હળદર એક મસાલા છે જેનું કાચું સેવન કરવામાં આવે તો તે સ્વાસ્થ્યને વધુ પોષણ આપે છે. લીલી હળદરને કાચી હળદર પણ કહેવામાં આવે છે. તે હળદરના છોડનું એક તાજું મૂળ છે જેને ભારતીય રસોડા અને પરંપરાગત દવાઓમાં ખૂબ મહત્વ આપવામાં આવ્યું છે. સૂકી અથવા પાઉડર સ્વરૂપની હળદરની તુલનામાં તેની કુદરતી સ્થિતિમાં લણણી કરવામાં આવે છે. બહારથી, તે આદુ જેવું લાગે છે પરંતુ અંદરથી ચમકદાર પીળો નારંગી રંગ હોય છે.
લીલી હળદર ખાવાના ફાયદા
લીલી હળદર તેના રંગ, સુગંધિત તેલ અને સ્વાદ માટે જાણીતી છે. તેમાં કર્ક્યુમિનોઇડ્સ સાથે આવશ્યક તેલ, પોલિસેકરાઇડ્સ અને અન્ય છોડ આધારિત રસાયણો હોય છે. આ હળદરનું સેવન ઘણીવાર ચટણી બનાવી અથવા દૂધ સાથે મિક્સ કરવામાં આવે છે. પીએમસીના એક અભ્યાસ મુજબ, કાચી હળદરમાં કર્ક્યુમિનની માત્રા સૂકી અથવા ગ્રાઉન્ડ હળદર કરતા ઓછી હોય છે, કારણ કે તેમાં પાણીની માત્રા વધારે હોય છે જે કર્ક્યુમિનનું પ્રમાણ ઘટાડે છે. તે સ્વાદ અને એકંદર પોષણ માટે વધુ સારું છે, પરંતુ તેમાં વધુ કર્ક્યુમિન હોતું નથી.
સૂકી હળદર
સૂકી હળદર તાજી હળદરને ઉકાળીને તડકામાં સૂકવીને બનાવવામાં આવે છે. તેનો ઉપયોગ મસાલા, રંગ અને દવા તરીકે થાય છે. લણણી પછી, હળદરની ગાંઠને બાફીને સૂકવવામાં આવે છે, અને પછી તેને પીસી પાવડર બનાવવામાં આવે છે. આ હળદરનો સ્વાદ વધુ સારો હોય છે, સાથે જ તેનું ઔષધીય સંયોજન કર્ક્યુમિન પણ સચવાઇ રહે છે. આ હળદર ભોજન અને સ્વાસ્થ્ય માટે સારી છે.
સૂકી હળદર ખાવાના ફાયદા
સંશોધન મુજબ, સૂકવણી અને પ્રક્રિયા દરમિયાન હળદરની કર્ક્યુમિન પ્રોફાઇલ બદલાય છે. હળદરને ઉકાળવાથી કર્ક્યુમિનની માત્રા વધે છે, કારણ કે તેનું પાણી સુકાઈ જાય છે. હળદરને સૂકવવાની વિવિધ પદ્ધતિઓ જેમ કે તડકામાં, ઓવન, નવી ટેકનોલોજી કર્ક્યુમિનની માત્રા પર અસર કરે છે. યોગ્ય રીતે સૂકવેલી અને પ્રોસેસ્ડ હળદરમાં કાચી હળદર કરતાં કર્ક્યુમિનનું સ્તર વધારે હોઈ શકે છે.
હળદર પાઉડર
હળદર પાવડર સૂકી હળદરને પીસીને બનાવવામાં આવે છે. તે ભારતીય રસોડામાં સૌથી જરૂરી મસાલા છે. તેનો રંગ ચમકદાર પીળો અને માટી જેવો સ્વાદ હોય છે. શાકભાજી બનાવતી વખતે હળદર પાઉડર ઉમેરવામાં આવે છે.
હળદર પાઉડરનું સેવન કરવાના ફાયદા
ઘણા સંશોધનો અનુસાર, ઘરોમાં વપરાતો હળદર પાવડર મધ્યનો વિકલ્પ છે. જો હળદરના મૂળમાં કર્ક્યુમિનનું પ્રમાણ વધારે હતું અને સૂકવવાની પ્રક્રિયાને સુધારવામાં આવી હોય, તો પાવડરમાં કર્ક્યુમિનની માત્રા પણ વધારે હોઈ શકે છે. પરંતુ તેની ગુણવત્તા સંપૂર્ણપણે હળદર ક્યાંથી આવી છે અને તેની પ્રક્રિયા કેવી રીતે કરવામાં આવી છે તેના પર નિર્ભર છે.
શેના સેવનથી વધુ ફાયદો મળશે?
સંશોધન અનુસાર, દૂધ અથવા તેલ સાથે હળદર અને એક ચપટી કાળા મરીનું સેવન કરવાથી કર્ક્યુમિન શરીરમાં વધુ સરળતાથી શોષાય છે. સંશોધન મુજબ, હેલ્ધી ફેટ સાથે હળદરનું સેવન કરવાથી કર્ક્યુમિનનું શોષણ અનેકગણું વધી જાય છે.
કઈ હળદર વધુ અસરકારક છે?
નિષ્ણાતોના જણાવ્યા અનુસાર, હળદર દરેક સ્વરૂપમાં સારી છે, પરંતુ અસર તમારા હેતુ પર વધુ નિર્ભર કરશે. લીલી હળદર દૈનિક વપરાશ અને એકંદર પોષણ માટે વધુ સારી છે કારણ કે તેમાં તાજગી, સ્વાદ અને આવશ્યક ઘટકો હોય છે. જો તમને કર્ક્યુમિનની વધુ માત્રા જોઈએ છે, તો સારી રીતે પ્રોસેસ્ડ સૂકી હળદર અથવા પાવડર શ્રેષ્ઠ પસંદગી છે.
