Totto Chan Book : તોત્તો ચાન સામાન્ય બાળકો કરતાં થોડી અલગ હતી. તે કોઈ પણ વસ્તુ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી શકતી ન હતી. તે શાળાની બારી પાસે બેસીને પસાર થતા લોકો સાથે વાત કરતી હતી. આ બધા કારણોસર તેને શાળામાંથી હાંકી કાઢવામાં આવી હતી. પરંતુ તોત્તો ચાનની માતાએ તેની પુત્રીનો સંપૂર્ણ સાથ આપ્યો.
તોત્તો ચાનની માતાએ તેની પુત્રી માટે એક શાળા શોધી કાઢી, જ્યાં અન્ય બાળકોમાં તોત્તો ચાન જેટલું જ બધું અલગ અને અદ્ભુત હતું. તે શાળાનો પહેલો દિવસ હતો અને તોત્તો ચાનની નવી શાળાના મુખ્ય શિક્ષિકાએ ચાર કલાક સુધી તેની વાત સાંભળવી પડી. તે તોત્તો ચાનને એવી રીતે સાંભળતો હતો કે જાણે તેણે આવી અદ્ભુત વાતો ક્યારેય સાંભળી ન હોય.
આ નવી શાળામાં, જો તોત્તો ચાન ઝાડ પર ચઢી શકે છે, તો તેનો મિત્ર કેમ ન ચઢી શકે? તે તેના પોલિયોગ્રસ્ત મિત્રને ઝાડ પર ચઢવાનો પ્રયાસ કરે છે. સામાન્ય શાળાઓની જેમ આવું કરવા બદલ તેને સજા કરવામાં આવતી નથી. હા, તે હવે તેના મિત્રની શારીરિક સ્થિતિને વધુ સારી રીતે સમજી શકે છે. શાળાના આચાર્ય બગીચાના માળીને બાળકોના શિક્ષક તરીકે જુએ છે. શાળામાં બાળકો માટે બે પ્રકારનું બપોરનું ભોજન બનતું હતું – અમુક સમુદ્રી ભોજન, અમુક પહાડી ભોજન.
તોત્તો ચાન એ વાસ્તવિક જીવનનું અમર પાત્ર છે જે ખુલ્લી શિક્ષણ પ્રણાલીનો પ્રતિનિધિ ચહેરો બની ગયો છે. શું કોઈ શાળા અને તેનું વાતાવરણ એવું હોઈ શકે કે તે દુનિયાભરની શાળાઓ માટે અભ્યાસક્રમ બની શકે? જાપાનમાં તોત્તો ચાન ભણાવનાર ટોમો ગાકુએન પણ એવું જ કર્યું.
આ શાળાની સ્થાપના સોસાકૂ કોબાયાશી દ્વારા કરવામાં આવી હતી. તેઓ શાળાના મુખ્ય શિક્ષક પણ હતા. કોબાયાશીએ અપનાવેલી શિક્ષણ પદ્ધતિએ શાળાની વિદ્યાર્થિની તેત્સુકો કુરોયાનાગીને એટલી પ્રભાવિત કરી કે તેમણે તેના પર એક આત્મકથાત્મક પુસ્તક લખ્યું. મોદોગીવા નો તોત્તો ચાન નામથી 1981માં પ્રકાશિત થયેલા આ પુસ્તકે શિક્ષણની સંવેદનશીલ દુનિયાને ખૂબ પ્રભાવિત કરી હતી.
મૂળ જાપાનીઝ ભાષામાં લખાયેલ આ પુસ્તકનો અંગ્રેજીમાં અનુવાદ ડોરોથી બ્રિટન દ્વારા “તોત્તો ચાન: ધ લિટલ ગર્લ એટ ધ વિંડો” શિષર્ક થી કરવામાં આવ્યો હતો. ડોરોથીના સહજ અનુવાદથી આ પુસ્તક દુનિયાભરમાં લોકપ્રિય બન્યું. તો આ પુસ્તકનો રમણ સોની એ ‘તોત્તો ચાન’ શિર્ષકથી ગુજરાતી ભાષમાં પણ કર્યો છે
તોત્તો ચાન દ્વારા, કુરોયનાગી વાચકોને એક એવી શાળામાં લઈ જાય છે જ્યાં બાળકની આંખો અને મન કોઈપણ પ્રકારની શિસ્ત દ્વારા પ્રતિબંધિત નથી. તોત્તો ચાનની બાળક જેવી હરકતો પુખ્ત વયના લોકોની દુનિયાને મોટો સંદેશ મોકલે છે કે બાળકોની કુદરતી દુનિયામાં કોઈ પ્રતિબંધો ન હોવા જોઈએ.
તેઓ જે વિચારે છે તે કરવાની સ્વતંત્રતા જ બાળકોને આત્મનિર્ભર, સંવેદનશીલ નાગરિક બનાવે છે. આજે, આ પુસ્તક વિશ્વભરની ભાષાઓમાં અનુવાદિત થયું છે. ખાસ કરીને શાળા શિક્ષણ સાથે સંકળાયેલા લોકો અને વાલીઓ માટે, તેને ફરજિયાત માનવામાં આવે છે.
