Water Birth : ઘણી સગર્ભા સ્ત્રીઓ (Pregnant Women) પરંપરાગત ડિલિવરી (Traditional Delivery) ને બદલે વોટર બર્થ (Water Birth) ડિલિવરીનો ઓપ્શન પસંદ કરે છે કારણ કે, તે ટ્રેડિશનલ ડિલિવરી કરતા પીડારહિત અને આરામદાયક ઓપ્શન છે તેથી સ્ત્રીઓ સમગ્ર વિશ્વમાં વોટર બર્થ (Water Birth) તરફ વળી છે. સ્ત્રીરોગવિજ્ઞાની ડૉ નીલમ સુરીએ ઇન્ડિયન એક્સપ્રેસને કહ્યું કે, “ બર્થ વોટર એ લેબર અને ડિલિવરીની પ્રક્રિયા છે જે સામાન્ય રીતે હોસ્પિટલ અથવા બર્થિંગ સેન્ટરમાં ગરમ પાણીના ટબમાં થાય છે.
ડો. કહ્યું કે, સંકોચન (contractions) દરમિયાન આરામ, ઉછાળો અને હાઇડ્રોસ્ટેટિક પ્રેશર પૂરું પાડવા માટે પાણી ગાદી તરીકે કામ કરે છે. તે લેબરના પહેલા તબક્કા માટે સારું છે, જો કે, વાસ્તવિક ડિલિવરી માટે વધુ સાવચેતીની જરૂર છે, જે સુરક્ષાને કદાચ પડકાર ઉભો કરી શકે છે.
આ પણ વાંચો: Almonds Benefits : બદામ ખાવાથી ત્વચાની કરચલીઓ ઓછી થઇ શકે? હેલ્થ એક્સપર્ટે કહ્યું..
કઈ સગર્ભા સ્ત્રીઓએ વોટર બર્થની પસંદગી કરવી જોઈએ?
નોઈડાના ડૉ. અંજના સિંઘ સમજાવે છે કે માત્ર ઓછા જોખમવાળી ગર્ભાવસ્થા માટેજ વોટર બર્થ યોગ્ય છે. ગર્ભ 37 થી 41 અઠવાડિયાની વચ્ચે હોવો જોઈએ, જેમાં બાળકનું માથું નીચેની તરફ હોય અને પર્યાપ્ત એમ્નિઅટિક પ્રવાહી (amniotic fluid) ઉપલબ્ધ હોય.”
એમ્નિઅટિક પ્રવાહી (Amniotic Fluid) : એમ્નિઅટિક પ્રવાહી એ ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન બાળકને ઘેરી લે છે. આ લીકવીડ બાળકના વિકાસ માટે તે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.
37 અઠવાડિયાથી શરૂ કરીને, ફક્ત તંદુરસ્ત-ગાળાની ગર્ભાવસ્થા માટે જ વોટર બર્થની ભલામણ કરવામાં આવે છે. પ્રીટર્મ ડિલિવરીથર્મોરેગ્યુલેશન, શ્વસન અને નવજાતની જટિલતામાં મુશ્કેલીઓનો સામનો કરી શકે છે. ઇન્ફેકશન, રક્તસ્રાવની સમસ્યા અથવા પ્લેસેન્ટલ સમસ્યાઓ જેવા જોખમો ધરાવતી સ્ત્રીઓને ટ્રેડિશનલ ડિલિવરી મેથડ દ્વારા વધુ સારી રીતે સેવા આપી શકાય છે. વધુમાં, અકાળ ગર્ભાવસ્થા અથવા અગાઉના સિઝેરિયન સેકશન ધરાવતી સ્ત્રીઓ માટે પસંદગી વોટર બર્થની પસંદગી ન કરવી જોઈએ.
વોટર બર્થના ફાયદા (Advantages of water birth)
- લેબર પેઈન ઓછું થવું
- એપિડ્યુરલની જરૂરિયાત નહિવત
- લેબર ડ્યુરેશન ઘટાડે
- એપિસિઓટોમી (એક સર્જિકલ પ્રક્રિયા)ની જરૂરિયાત નહિવત
વોટર બર્થના રિસ્કના ફેક્ટર
લાંબા સમય સુધી પાણીના સંપર્કમાં રહેવાને કારણે નીચલા જનન માર્ગના ચેપમાં વધારો થઈ શકે છે. સામાન્ય કોર બોડી રેન્જની બહાર શ્રેષ્ઠ પાણીનું તાપમાન જાળવવું પણ પડકાર લાવે છે. ડિહાઇડ્રેશન અને ઓવરહિટીંગ ચિંતા પેદા કરે છે. આ ઉપરાંત, જો ડિલિવરી અથવા રિસુસિટેશન દરમિયાન ખોટી રીતે હેન્ડલ કરવામાં આવે તો બાળકોને પાણીની મહત્વાકાંક્ષી જોખમ રહે છે. પેલ્વિક ફ્લોરની કામગીરી વધુ પડતા ઉછાળાને કારણે પણ નબળી પડી શકે છે.
આ દરમિયાન, વોટર બર્થ માટે કુશળ ડોક્ટર અને ઈનકેશન કંટ્રોલ, કટોકટી દરમિયાનગીરી અને નવજાત પ્રબંધન માટે યોગ્ય ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરની જરૂર પડે છે. નિષ્ફળતાની શક્યતાને ધ્યાનમાં રાખીને વારંવાર ગર્ભના ધબકારાનું ટેસ્ટ કરવાની પણ ભલામણ કરવામાં આવે છે.
ડોક્ટરની યોગ્ય સલાહ લીધા બાદ વોટર બર્થની યોગ્યતા નક્કી કરવી જોઈએ. સાર્વત્રિક રીતે ભલામણ કરવામાં આવતી ન હોવા છતાં, જ્યારે સાવધાનીપૂર્વક હાથ ધરવામાં આવે તો વોટર બર્થ ડિલિવરી ઓછી જોખમી સાબિત થઇ શકે છે.
