ડાયાબિટીસ (diabetes) માટે યોગ્ય ફળ તરીકે ઓળખાતા જામફળમાં ફાઇબર, વિટામિન સી અને એન્ટીઑકિસડન્ટનું પ્રમાણ વધુ હોય છે અને તેનો ગ્લાયકેમિક ઇન્ડેક્સ ઓછો હોય છે. જામફળ બ્લડ સુગરના સ્તરને સ્થિર રાખવામાં મદદ કરી શકે છે તેથી ડાયાબિટીસના દર્દીઓ માટે આ ફળ આશીર્વાદરૂપ માનવામાં આવે છે.
જામફળ સામાન્ય રીતે ગુલાબી કે સફેદ કલરમાં જોવા મળે છે, તે આંતરડાના સ્વાસ્થ્ય માટે પણ ફાયદાકારક છે. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે ડાયાબિટીસના દર્દીઓ માટે જામફળનો કયો કલર બેસ્ટ છે?
સફેદ કે ગુલાબી જામફળ? ડાયાબિટીસમાં કયું સારું?
બેંગલુરુની એસ્ટર સીએમઆઈ હોસ્પિટલના પોષણશાસ્ત્રી એડવિના રાજે જણાવ્યું હતું કે ગુલાબી અને સફેદ બંને જામફળ સ્વસ્થ છે અને એકંદર પોષણ માટે મહત્વપૂર્ણ છે. રાજે કહ્યું કે ‘ગુલાબી જામફળ લાઇકોપીન જેવા એન્ટીઑકિસડન્ટથી ભરપૂર હોય છે. આ હૃદયને સુરક્ષિત રાખવામાં અને કેન્સરનું જોખમ ઘટાડવામાં મદદ કરે છે. તેમાં વધુ વિટામિન એ હોય છે. સફેદ જામફળમાં વધુ વિટામિન સી અને ફાઇબર હોય છે. આ રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારવામાં અને પાચન સુધારવામાં મદદ કરે છે.’
નવી મુંબઈની કોકિલાબેન ધીરુભાઈ અંબાણી હોસ્પિટલના કન્સલ્ટન્ટ એન્ડોક્રિનોલોજિસ્ટ ડૉ. રાશિ અગ્રવાલે IndianExpress.com ને જણાવ્યું હતું કે ગુલાબી અને સફેદ જામફળ પોષક અને ચયાપચયના ફાયદા ધરાવે છે. જોકે, તેમની પોષણ પ્રોફાઇલમાં થોડો તફાવત છે.
સફેદ જામફળ
સફેદ જામફળમાં ફાઇબરનું પ્રમાણ વધુ હોય છે, જે ગ્લુકોઝનું શોષણ ધીમું કરે છે, તૃપ્તિ સુધારે છે અને પાચનમાં મદદ કરે છે. ફાઇબર આંતરડાની ગતિને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ કરે છે અને LDL કોલેસ્ટ્રોલ ઘટાડે છે. ડાયાબિટીસ અથવા મેટાબોલિક સિન્ડ્રોમ ધરાવતા લોકો માટે આ મહત્વપૂર્ણ છે. જામફળને તેની છાલ સાથે ખાવાથી (તેને સારી રીતે ધોયા પછી) ફાઇબરનું પ્રમાણ વધે છે, ભોજન પછી તૃપ્તિ વધે છે અને બિનઆરોગ્યપ્રદ નાસ્તાની વૃત્તિઓ ઓછી થાય છે.
ગુલાબી જામફળ
ગુલાબી જામફળનો રંગ એન્ટીઑકિસડન્ટ લાઇકોપીનથી મળે છે. તે એક કેરોટીનોઇડ છે જે ઓક્સિડેટીવ તણાવ, હૃદય રોગ અને કેટલાક કેન્સર સામે રક્ષણ આપવા માટે જાણીતું છે. લાઇકોપીન અને વિટામિન સી સ્વાદુપિંડ અને વાહિની પેશીઓને નુકસાન પહોંચાડતા મુક્ત રેડિકલને બેઅસર કરવા માટે સાથે મળીને કામ કરે છે. આ ઇન્સ્યુલિન કાર્ય અને એન્ડોથેલિયલ સ્વાસ્થ્યને સુરક્ષિત કરવામાં મદદ કરે છે. ગુલાબી જામફળમાં થોડી મીઠી કુદરતી મીઠાશ હોય છે. જો કે, તેના ઉચ્ચ ફાઇબરનું પ્રમાણ એટલે કે તે ગ્લુકોઝ લેવલ પર ન્યૂનતમ અસર કરે છે.
ડૉ. અગ્રવાલે જણાવ્યું હતું કે ગુલાબી અને સફેદ બંને જામફળ ખાવાથી ફાઇબર, એન્ટીઑકિસડન્ટ, વિટામિન અને ખનિજો મળે છે, જે ભોજન પછી ગ્લુકોઝ સ્પાઇક્સ ઘટાડે છે અને કોષીય સુરક્ષામાં વધારો કરે છે.
ડાયાબિટીસના દર્દીઓ માટે કયું સારું છે?
રાજે કહ્યું કે, ડાયાબિટીસના દર્દીઓ માટે, ગુલાબી જામફળ સામાન્ય રીતે વધુ સારા હોય છે. તેણે કહ્યું કે, “ગુલાબી જામફળમાં વધુ ફાઇબર હોય છે, જે લોહીમાં ખાંડના શોષણને ધીમું કરવામાં મદદ કરે છે, જેનાથી બ્લડ સુગરનું સ્તર સ્થિર રહે છે. તેમાં લાઇકોપીન જેવા વધુ એન્ટીઑકિસડન્ટ પણ હોય છે, જે હૃદયને સુરક્ષિત રાખવામાં અને એકંદર સ્વાસ્થ્યને સુધારવામાં મદદ કરે છે. બીજી બાજુ, સફેદ જામફળમાં થોડું ઓછું ફાઇબર અને એન્ટીઑકિસડન્ટ હોય છે, પરંતુ તે મધ્યમ માત્રામાં સારા હોય છે.”
ડાયાબિટીસના દર્દીઓ માટે, તેમણે સૂચવ્યું કે દિવસમાં 1-2 જામફળ ખાવાનું શ્રેષ્ઠ છે. તેમને જ્યુસ કરવાને બદલે કાચા ખાવા અને ખાંડ ઉમેરવાનું ટાળવું શ્રેષ્ઠ છે. શાકભાજી, અનાજ અને પ્રોટીન ધરાવતા સંતુલિત આહારમાં જામફળનો સમાવેશ કરવાથી ડાયાબિટીસને અસરકારક રીતે નિયંત્રિત કરવામાં મદદ મળી શકે છે.
