Congress 𝐃𝐨𝐧𝐚𝐭𝐞 𝐟𝐨𝐫 𝐃𝐞𝐬𝐡 Campaign : લોકસભા ચૂંટણી-2024 પહેલા, દેશની સૌથી જૂની રાજકીય પાર્ટી ઈન્ડિયન નેશનલ કોંગ્રેસ (INC) એ ફંડ એકત્ર કરવાના તેના 100 વર્ષ જૂના અભિયાનને યાદ કર્યું છે. કોંગ્રેસે સોમવારે ફંડ એકત્ર કરવા માટે ‘ડોનેટ ફોર દેશ’ નામનું ઓનલાઈન ક્રાઉડફંડિંગ અભિયાન શરૂ કર્યું.
સોમવારે દિલ્હીમાં ઓનલાઈન ક્રાઉડફંડિંગ ઝુંબેશની શરૂઆત કરતા કોંગ્રેસના પ્રમુખ મલ્લિકાર્જુન ખડગેએ જણાવ્યું હતું કે, “દેશ માટે ડોનેટ ઝુંબેશનો હેતુ હાંસિયામાં ધકેલાઈ ગયેલા સમુદાયોના અધિકારોને જાળવી રાખવા, અસમાનતાઓને દૂર કરવા અને મૂડીવાદની તરફેણ કરતી સરમુખત્યારશાહી સરકારનો ઉદ્દેશ્ય છે.” આ પહેલ મહાત્મા ગાંધી દ્વારા પ્રેરિત છે. 1920-21માં ઐતિહાસિક ‘તિલક સ્વરાજ ફંડ’. તેનો ઉદ્દેશ્ય ભારતીય બંધારણના મૂલ્યોની રક્ષા કરવાનો અને ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસના 138 વર્ષ જૂના ભવ્ય ઇતિહાસને સાચવવાનો છે. આ એક દેશવ્યાપી ચળવળ છે.”
તમને જણાવી દઈએ કે, પાર્ટીએ છેલ્લા કેટલાક મહિનામાં કર્ણાટક અને તેલંગાણામાં વિધાનસભા ચૂંટણી જીતી છે અને હવે 2024ની તૈયારી શરૂ કરી દીધી છે. ફંડિંગના મામલે કોંગ્રેસ તેના હરીફ ભાજપ કરતા ઘણી પાછળ છે.
શું છે કોંગ્રેસનો પ્લાન?
કોંગ્રેસ પાર્ટીએ 18 વર્ષ અને તેથી વધુ ઉંમરના લોકો પાસેથી ઓછામાં ઓછા રૂ. 138 અથવા રૂ. 1380 અથવા રૂ. 13,800… સમાન ગુણાંકમાં દાનની માંગણી કરી છે. પાર્ટીએ તેના તમામ અધિકારીઓ અને સભ્યોને ઓછામાં ઓછા 1380 રૂપિયાનું યોગદાન આપવા જણાવ્યું હતું. પાર્ટીનો દાવો છે કે ભારતમાં કોઈપણ પક્ષ દ્વારા હાથ ધરવામાં આવેલ આ ‘સૌથી મોટું ક્રાઉડફંડિંગ’ અભિયાન હશે. આ ઓનલાઈન અભિયાન પાર્ટીના 138મા સ્થાપના દિવસ (28 ડિસેમ્બર) સુધી ચાલુ રહેશે.
ઝુંબેશનો ઓનલાઈન તબક્કો પૂરો થયા પછી, પાર્ટી દરેક બૂથમાં ઓછામાં ઓછા 10 ઘરોમાંથી દાન મેળવવા માટે ગ્રાસરુટ ઝુંબેશ શરૂ કરવાની યોજના ધરાવે છે. પાર્ટીએ સ્થાપના દિવસ (28 ડિસેમ્બર) ના અવસર પર નાગપુરમાં ‘વિશાળ રેલી’ની પણ જાહેરાત કરી છે. રેલીમાં દેશભરમાંથી કોંગ્રેસના અધિકારીઓ, નેતાઓ અને કાર્યકરો ભાગ લે તેવી અપેક્ષા છે. 2018 માં પણ, કોંગ્રેસે છેલ્લી સામાન્ય ચૂંટણીઓ પહેલા “આઉટરીચ-કમ-ક્રોડફંડિંગ” ઝુંબેશ શરૂ કરી હતી, પરંતુ તે ઝુંબેશને વધુ સફળતા મળી ન હતી.
ગાંધીજીના પ્રયાસોને કોંગ્રેસ આગળ લઈ જઈ રહી છે!
કોંગ્રેસે કહ્યું છે કે, તેનું અભિયાન મહાત્મા ગાંધીના ઐતિહાસિક ‘તિલક સ્વરાજ ફંડ’ થી પ્રેરિત છે. હવે સવાલ એ થાય છે કે, આ તિલક સ્વરાજ ફંડ શું હતું? કોંગ્રેસે ડિસેમ્બર 1920 માં નાગપુરમાં સ્વતંત્રતા સેનાની બાલ ગંગાધર તિલકની યાદમાં ‘તિલક સ્વરાજ ફંડ’ શરૂ કર્યું હતું. 1920 માં જ ઓગસ્ટ મહિનામાં તિલકનું અવસાન થયું હતું. ગાંધીજી પછી તેઓ કોંગ્રેસના વરિષ્ઠ નેતાઓમાંના એક હતા.
‘તિલક સ્વરાજ ફંડ’ નો ઉદ્દેશ અસહકાર ચળવળ માટે ભંડોળ એકત્ર કરવાનો હતો જે “સ્વરાજ” લાવવામાં મદદ કરશે. જે બોમ્બેથી શરૂ થયેલું આ અભિયાન એપ્રિલથી જૂન 1921 સુધી એક કરોડ રૂપિયા એકત્ર કરવાના લક્ષ્ય સાથે ચાલ્યું હતું. ફંડમાં બોમ્બેમાંથી રૂ. 60 લાખ અને બાકીના દેશમાંથી રૂ. 40 લાખ ઊભા કરવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો હતો. જૂનના અંત સુધીમાં ફંડ રૂ. 1 કરોડના લક્ષ્યાંકને વટાવીને સફળ સાબિત થયું હતું.
કોંગ્રેસની વર્તમાન નાણાકીય સ્થિતિ શું છે?
ચૂંટણી પંચ દ્વારા જાહેર કરવામાં આવેલા આંકડા મુજબ, કોઈપણ રાષ્ટ્રીય કે પ્રાદેશિક પક્ષ પૈસાની બાબતમાં ભાજપની નજીક પણ નથી. જ્યારે ભાજપ સત્તામાં આવ્યો (2013-14), તેની સંપત્તિ 781 કરોડ રૂપિયા હતી, જે નાણાકીય વર્ષ 2021-22 માં 6047 કરોડ રૂપિયા સુધી પહોંચી ગઈ. ભાજપની સંપત્તિ કોંગ્રેસ કરતા આઠ ગણી વધુ છે. તે તમામ રાષ્ટ્રીય પક્ષો કરતાં બમણું છે.
હવે જો કોંગ્રેસની વાત કરીએ તો ભાજપની સરખામણીએ તેનું ફંડિંગ ગોકળગાયની ગતિએ વધી રહ્યું છે. દેશની સૌથી જૂની પાર્ટીની સંપત્તિ 2013-14માં 767 કરોડ રૂપિયા હતી, જે 2019-20માં વધીને 929 કરોડ રૂપિયા અને 2021-22માં ઘટીને 806 કરોડ રૂપિયા થઈ ગઈ છે. 2021-22માં કોંગ્રેસને જાહેર દાન અને ચૂંટણી બોન્ડમાંથી રૂ. 541 કરોડ મળ્યા, જ્યારે ભાજપ રૂ. 1917 કરોડ એકત્ર કરવામાં સફળ રહી.
એડીઆરના રિપોર્ટ અનુસાર નાણાકીય વર્ષ 2021-22 માં કોંગ્રેસનું રિઝર્વ ફંડ 763.73 કરોડ રૂપિયા હતું. જે પાછલા નાણાકીય વર્ષ (2020-21) કરતા 124.87 કરોડ રૂપિયા વધુ છે. 2021-22માં ભાજપનું રિઝર્વ ફંડ 6,041.64 કરોડ રૂપિયા હતું. જે પાછલા નાણાકીય વર્ષ (2020-21) કરતા 1082.64 કરોડ રૂપિયા વધુ છે. દેખીતી રીતે આ કોંગ્રેસની વૃદ્ધિ કરતાં લગભગ 10 ગણી વધારે છે.
ઈલેક્ટોરલ બોન્ડની 57 ટકા રકમ ભાજપને ગઈ
રાજકીય પક્ષોએ 2017 થી ઈલેક્ટોરલ બોન્ડ સ્કીમ દ્વારા ડોનેશન લેવાનું શરૂ કર્યું હતું. ત્યારથી લઈને 2022 સુધી આ યોજના હેઠળ આપવામાં આવેલા દાનમાંથી ભાજપને 57 ટકા દાન મળ્યું છે અને માત્ર 10 ટકા જ કોંગ્રેસને મળ્યું છે. 2017 અને 2022 ની વચ્ચે કુલ રૂ. 9,208.23 કરોડના ઇલેક્ટોરલ બોન્ડ વેચાયા હતા, જેમાંથી રૂ. 5,271.97 કરોડના બોન્ડ ભાજપને અને રૂ. 952.29 કરોડના બોન્ડ કોંગ્રેસને મળ્યા હતા.
