Women Candidates In Assembly Elections 2023 : દેશમાં ચૂંટણીનો માહોલ ચરમસીમાએ છે. મિઝોરમમાં મતદાન થયું છે, જ્યારે છત્તીસગઢમાં પ્રથમ તબક્કાનું મતદાન થયું છે, તો છત્તીસગઢમાં બીજા તબક્કાનું અને મધ્યપ્રદેશ, રાજસ્થાન, તેલંગાણામાં હજી મતદાન થવાનું બાકી છે. આવી સ્થિતિમાં આ ચૂંટણીઓમાં ભાજપનું ખાસ ધ્યાન મહિલાઓ પર છે, આ જ કારણ છે કે ગયા મહિને જ કેન્દ્રની મોદી સરકારે મહિલા અનામત બિલ એટલે કે નારી વંદન કાયદો પસાર કરીને મોટો સંદેશ આપવાનો પ્રયાસ કર્યો છે.
મહિલા અધિનિયમ પસાર થયા બાદ દેશમાં પહેલીવાર વિધાનસભાની ચૂંટણી 2023 યોજાઈ રહી છે. ભાજપે આ વિધાનસભા ચૂંટણીઓમાં આ કાયદાનો ફાયદો ઉઠાવવાનો ઘણો પ્રયાસ કર્યો, પરંતુ આ વખતે એક નજર કરીએ કે ચૂંટણીમાં મહિલાઓને ટિકિટ આપવામાં પાર્ટી ક્યાં છે અને 2018ની સરખામણીમાં કેવા સમીકરણો છે.
કયા રાજ્યોમાં ભાજપ-કોંગ્રેસ સામસામે? (Women Candidates In Five Assembly Elections 2023)
હિન્દી ભાષી ત્રણ રાજ્યો મધ્યપ્રદેશ, છત્તીસગઢ અને રાજસ્થાનમાં ભાજપ અને કોંગ્રેસ વચ્ચે સીધો મુકાબલો છે. જ્યારે તેલંગાણામાં ભાજપ-કોંગ્રેસ ઉપરાંત બીઆરએસ પણ ચૂંટણીની રેસમાં છે, જ્યાં હાલમાં રાજ્યમાં બીઆરએસની સરકાર છે, જેના મુખ્યમંત્રી કેસીઆર છે. આ ઉપરાંત મિઝોરમમાં આવું પહેલીવાર છે જ્યારે ચૂંટણી જંગ બે પ્રાદેશિક પક્ષો, જોરમ પીપલ્સ મૂવમેન્ટ (JPM) અને મિઝો નેશનલ ફ્રન્ટ (MNF) વચ્ચે છે.
પાંચ ચૂંટણી રાજ્યોની બેઠકો પર નજર કરીએ તો મધ્યપ્રદેશમાં 230, રાજસ્થાનમાં 200, તેલંગાણામાં 119, છત્તીસગઢમાં 90 અને મિઝોરમમાં 40 બેઠકો માટે વિધાનસભા ચૂંટણી યોજાવાની છે. ઉમેદવારોને જોતા એવું લાગે છે કે ભાજપે ટિકિટની વહેંચણી વખતે નારી વંદન બિલને ધ્યાનમાં રાખ્યું નથી.
રાજસ્થાનમાં કેટલી મહિલા ઉમેદવારો? (Rajasthan Assembly Elections Women Candidates)
200 બેઠકો ધરાવતા રાજસ્થાનની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસ આંતરિક કલહથી ઝઝૂમી રહી છે. સાથે જ સીએમનો ચહેરો જાહેર ન કરીને ભાજપ ફરી નરેન્દ્ર મોદીના નામે વોટ મેળવવાની આશા સેવી રહ્યું છે. ઉમેદવારો પર નજર કરીએ તો કોંગ્રેસે સૌથી વધુ 28 મહિલાઓને, ભાજપે 20 અને આપ પાર્ટીએ 19 મહિલાઓને ટિકિટ આપી છે. નારી વંદન બિલને રાજ્યમાં મોટો મુદ્દો માનવામાં આવતો નથી, તેમ છતાં ભાજપ કોંગ્રેસ સામે પેપર લીક, કાયદો અને વ્યવસ્થા, ધ્રુવીકરણ અને ભ્રષ્ટાચારને મોટા મુદ્દા તરીકે રજૂ કરી રહી છે. જો કે, એન્ટિ-ઇન્કમ્બન્સી જેવા મુદ્દાઓનો સામનો કરવા માટે, કોંગ્રેસે આરોગ્ય વીમો, શહેરી રોજગાર ગેરંટી, સરકારી કર્મચારીઓ માટે વૃદ્ધાવસ્થા પેન્શન યોજના શરૂ કરવા જેવી ઘણી યોજનાઓની જાહેરાત કરી છે.
મધ્યપ્રદેશમાં વિધાનસભા ચૂંટણીનું ગણિત? (Madhya Pradesh Assembly Elections Women Candidates)
પાંચ રાજ્યોમાં યોજાનારી વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં 230 બેઠકો સાથે મધ્યપ્રદેશ સૌથી મોટું રાજ્ય છે. 2018ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસે રાજ્યમાં જીત મેળવી હતી, પરંતુ 2020માં જ્યોતિરાદિત્ય સિંધિયા તેમના સમર્થકો સાથે ભાજપમાં જોડાયા અને કોંગ્રેસની સરકાર પડી ગઈ. જો કે, હવે ભાજપ ફરીથી સત્તા વિરોધી લહેરનો સામનો કરી રહ્યું છે.
જોકે શિવરાજ સિંહ ચૌહાણે રાજ્યમાં મહિલાઓ પર ઘણું ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું છે. જેમાં તેમની ‘લાડલી બહેન યોજના’ વિશે ઘણી ચર્ચા થઈ રહી છે. જો કે શિવરાજને વિશ્વાસ છે કે તેઓ મહિલા મતદારો દ્વારા ફરી સત્તા હાંસલ કરશે.
રાજ્યમાં ટિકિટની વહેંચણીની વાત કરવામાં આવે તો પાર્ટી કોંગ્રેસ કરતા પાછળ જોવા મળી રહી છે. જો આપણે મધ્ય પ્રદેશમાં ટિકિટો પર એક નજર કરીએ તો, ભાજપે 230માંથી 30 બેઠકો પર મહિલા ઉમેદવારોને મેદાનમાં ઉતાર્યા છે, કોંગ્રેસે 28 બેઠકો અને આપે 10 બેઠકો પર મહિલા ઉમેદવારોને મેદાનમાં ઉતાર્યા છે. રાજ્યમાં ભાજપ પાસે મહિલાઓના નામે ઉમા ભારતી જેવા મોટા ચહેરા છે, પરંતુ કોંગ્રેસ પાસે એક પણ મહિલા ચહેરો નથી.
છત્તીસગઢમાં કઈ પાર્ટીએ કેટલી મહિલાઓને ઉમેદવાર બનાવી? (Chhattisgarh Assembly Elections Women Candidates)
90 બેઠકો ધરાવતા છત્તીસગઢની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં 32 ટકા વોટ બેંક આદિવાસીઓની છે. અહીંયા બે તબક્કામાં ચૂંટણી યોજાશે. પ્રથમ તબક્કાનું મતદાન 7 નવેમ્બરે થયું છે જ્યારે બીજા તબક્કાનું મતદાન 17 નવેમ્બરે થશે. રાજ્યમાં સીધો મુકાબલો કોંગ્રેસ અને ભાજપ વચ્ચે છે. 2018ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં અહીંયા કોંગ્રેસે 15 વર્ષથી છત્તીસગઢના મુખ્યમંત્રીની સીટ પર બેઠેલા રમણ સિંહને હરાવીને ભૂપેશ બઘેલને મુખ્યમંત્રી બનાવ્યા હતા. કોંગ્રેસ રાજ્યમાં દાવો કરે છે કે તેણે મહિલાઓ માટે ઘણી યોજનાઓ શરૂ કરી છે. જો કે, જ્યારે ટિકિટ વહેંચણીની વાત આવે છે, ત્યારે રાજ્યમાં કોંગ્રેસે માત્ર 18 અને ભાજપે માત્ર 15 મહિલાઓને જ મેદાનમાં ઉતાર્યા છે. અહીંયા પણ કોંગ્રેસે મહિલાઓને આકર્ષવા માટે ઘણા વચનો આપ્યા છે.
તેલંગાણામાં મહિલાઓને કેટલું મહત્વ આપવામાં આવે છે? (Telangana Assembly Elections Women Candidates)
તેલંગાણા વિધાનસભા ચૂંટણીમાં, ભાજપ અને કોંગ્રેસ રાજ્યમાં શાસક પક્ષ બીઆરએસ એટલે કે ભારત રાષ્ટ્ર સમિતિ તરફથી સખત સ્પર્ધાનો સામનો કરી રહ્યા છે. જો આપણે રાજ્યમાં ટિકિટ વિતરણ પર નજર કરીએ તો, બીઆરએસ એ 117માંથી 8 બેઠકો પર, કોંગ્રેસે 114માંથી 10 અને ભાજપે 100માંથી 14 બેઠકો પર મહિલા ઉમેદવારોને મેદાનમાં ઉતાર્યા છે. વર્તમાન તેલંગાણા પાર્ટી મહિલાઓને કેન્દ્રમાં રાખીને ઘણી યોજનાઓ ચલાવી રહી છે. જેમાં રાયતુ બંધુ, દલિત બંધુ, કલ્યાણ લક્ષ્મી યોજના અને અનુસૂચિત જાતિ અને જનજાતિ માટે શરૂ કરાયેલી કલ્યાણ લક્ષ્મી યોજના અને મિશન ભગીરથ જેવી યોજનાઓનો સમાવેશ થાય છે. જ્યારે કોંગ્રેસ જીત્યા બાદ 6 ગેરંટી યોજનાઓ ચલાવશે, છતાં આ આંકડા સ્પષ્ટ દર્શાવે છે કે રાજ્યમાં ટિકિટ વિતરણમાં મહિલાઓને કેટલી સમાનતા આપવામાં આવી હતી.
મિઝોરમની ચૂંટણીમાં મહિલાઓનું કેટલું વર્ચસ્વ? (Mizoram Assembly Elections Women Candidates)
40 બેઠકો ધરાવતા રાજ્યમાં મિઝોરમ વિધાનસભા ચૂંટણીમાં હાલ મિઝો ફ્રન્ટ (MNF) સત્તામાં છે. જ્યારે મણિપુરમાં લાંબા સમયથી વંશીય હિંસા ચાલી રહી છે. આવી સ્થિતિમાં તેની અસર આ ચૂંટણીમાં જોવા મળશે તેવું માનવામાં આવી રહ્યું છે. કુકી, ઝોમી અને હમાર સમુદાયના હજારો લોકોએ રાજ્યમાં આશ્રય લીધો છે. આ દરમિયાન મણિપુર મુદ્દે ભાજપ અને MNNF વચ્ચે રાજ્યમાં અણબનાવ જોવા મળી રહ્યો છે. આ સિવાય મણિપુરમાં વંશીય હિંસા, બેરોજગારી અને માળખાકીય વિકાસનો અભાવ મુખ્ય મુદ્દાઓ તરીકે ઉભરી આવ્યા છે. તે જ સમયે, રાજ્યના લોકોને એવો પણ ડર છે કે મણિપુરમાં ચાલી રહેલી હિંસાની અસર મિઝોરમમાં પણ જોવા મળી શકે છે. આવી સ્થિતિમાં ભાજપ દ્વારા કડક પગલાં ન લેવાને કારણે લોકોમાં પાર્ટી સામે ભારે નારાજગી જોવા મળી રહી છે.
મહિલાઓ પર નજર કરીએ તો, રાજ્યમાં મહિલાઓને આગળ લાવવાની માંગ હંમેશા રહી છે, પરંતુ રાજ્યમાં પિતૃસત્તાક વિચારસરણીને કારણે તેવું થઈ રહ્યું નથી. જો આપણે ટિકિટો પર નજર કરીએ તો, રાજ્યમાં ભાજપે ત્રણ મહિલા, ZPM બે અને MNF બે મહિલા નેતાને ચૂંટણી મેદાનમાં ઉતારી છે.
