મોદી સરકારે લોકસભામાં નવું બિલ રજૂ કર્યું છે. ઈન્ડિયન કોડ ઓફ જસ્ટિસ બિલ 2023 માત્ર જૂના કાયદાઓને ખતમ કરવાનું કામ નથી કરી રહ્યું, તેના દ્વારા માત્ર ન્યાય આપવા પર કોઈ ભાર નથી. તેના બદલે જો આ બિલને ધ્યાનથી જોવામાં આવે તો, બીજા ઘણા મોટા ફેરફારો પણ થવાના છે. આ કાયદો હજુ બન્યો નથી, હજુ સુધી એ સ્પષ્ટ નથી થયું કે, તેમાં ફેરફાર થશે કે નહીં. પરંતુ જે બિલ રજૂ કરવામાં આવ્યું છે, તેના પણ ઘણા પાસાઓ છે, જેના વિશે તમારે જાણવું જરૂરી છે.
આવું જ એક પાસું આઈપીસીની કલમો છે, જ્યાં નંબર બદલવાનું કામ કરવામાં આવ્યું છે. દાખલા તરીકે, અગાઉ જો કલમ 302નો અર્થ ખૂન થતો હતો, તો કલમ 420નો અર્થ છેતરપિંડી થતો હતો, હવે બિલ રજૂ થયા બાદ તેમાં ફેરફાર થશે. હકીકતમાં નવા બિલ મુજબ કલમ 302નો અર્થ છેતરપિંડી થાય છે. અગાઉ, આઈપીસી હેઠળ, જ્યારે કોઈ વ્યક્તિ પર હત્યાનો આરોપ મૂકવામાં આવે ત્યારે આ કલમ લાગુ થતી હતી. પરંતુ હવે નવા બિલમાં એવું કહેવામાં આવ્યું છે કે, જ્યારે કોઈ વ્યક્તિ ઝપાઝપી એટલે કે સ્નેચિંગ કરવાનો પ્રયાસ કરશે ત્યારે 302 લાગુ કરવામાં આવશે.
એ જ રીતે, અગાઉ છેતરપિંડી માટે IPC હેઠળ કલમ 420 લાગુ કરવામાં આવી હતી. પરંતુ નવા બિલમાં આ કલમ નાબૂદ કરવાનું કામ કરવામાં આવ્યું છે. તેના બદલે, એવું કહેવામાં આવ્યું છે કે, છેતરપિંડી કલમ 316 હેઠળ જ આવરી લેવામાં આવશે.
લગ્ન વિના શારીરિક સંબંધની શું જોગવાઈ છે?
આ એપિસોડમાં BNSમાં શારીરિક સંબંધ વિશે પણ એક મોટી વાત કહેવામાં આવી છે. જો કોઈ વ્યક્તિ છેતરપિંડી કરીને અથવા ખોટા આશ્વાસન આપીને લગ્નની વાત કરે અને તેની મદદથી સામૂહિક બળાત્કાર જેવા જઘન્ય અપરાધ માટે નવા બિલમાં કડક જોગવાઈ કરવામાં આવી છે. હવે આરોપીને ઓછામાં ઓછી 20 વર્ષની સજા થશે, જ્યારે તે આજીવન સુધી વધી શકે છે. તેવી જ રીતે જો કોઈ સગીર પર બળાત્કાર કરે તો તેને સીધો ફાંસી આપવાની જોગવાઈ કરવામાં આવી છે. સરકારે રજૂ કરેલા બિલમાં વધુ એક વિશેષતા છે.
માનહાનિના કેસમાં કલમ બદલાઈ
બિલમાંથી કલમ 499 હટાવી દેવામાં આવી છે. આ એ જ સેક્શન છે જેના કારણે કોંગ્રેસ નેતા રાહુલ ગાંધીએ મોદી સરનેમ કેસમાં સભ્યતા ગુમાવી હતી. 499 હેઠળ, જો કોઈ વ્યક્તિ બોલીને, વાંચીને, હાવભાવ દ્વારા, ગમે ત્યાં છાપીને કોઈનું અપમાન કરે છે, તો તેને માનહાનિ ગણવામાં આવશે. પરંતુ હવે નવા કોડમાં 499 નથી જે પ્રસ્તાવિત કરવામાં આવી રહ્યો છે. આ સિવાય કલમ 354 અને 354 (2) રાખવામાં આવી છે, જેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, જો કોઈ માનહાનિનો દોષી સાબિત થશે તો તેને સજા કરવામાં આવશે. બે વર્ષ માટે. તો, કેટલાક લોકોને સમુદાય સેવા માટે પણ મોકલી શકાય છે.
નવા બિલમાં મોબ લિંચિંગ પણ એક મોટું પાસું છે. નવો કાયદો લાગુ થયા બાદ હવે મોબ લિંચિંગમાં પણ સજાની જોગવાઈ રહેશે. મોબ લિંચિંગ કેસમાં હવે 7 વર્ષ સુધીની સજા થઈ શકે છે. આ સિવાય નવા બિલ મુજબ જો કોઈ વિસ્તારમાં ગુનો થયો છે તો દેશના કોઈપણ ભાગમાં FIR નોંધવામાં આવશે. બીજી તરફ સરકારી કર્મચારી સામે કેસ નોંધાય તો 120 દિવસમાં પરવાનગી આપવી જરૂરી છે.
