Weather Forecast: ખેડૂતોને હવામાનની જાણકારી આપવા માટે ભારતીય હવામાન વિભાગે પોતાની સેવાનો વિસ્તાર કરવાની યોજના બનાવી છે. હવામાન વિભાગ આગામી સપ્તાહથી પંચાયત કક્ષાના હવામાનની આગાહી અંગે માહિતી આપશે, જે ખાસ કરીને નાના ખેડૂતોને ખેતીનું વધુ સારી રીતે આયોજન કરવામાં અને આબોહવા-પ્રેરિત નુકસાનને ઘટાડવામાં મદદ કરશે. ગુરુવારે પીટીઆઈને આપેલા એક ઇન્ટરવ્યુમાં મહાપાત્રાએ કહ્યું હતું કે ભારતની તકનીકી પ્રગતિએ વિભાગ માટે તેની આગાહી ક્ષમતાને બ્લોકથી પંચાયત સ્તર સુધી લઈ જવાનું શક્ય બનાવ્યું છે.
મહાપાત્રાએ જણાવ્યું હતું કે તેનો ઉદ્દેશ “પંચાયત મૌસમ સેવા” દ્વારા દેશભરના દરેક ગામના ઓછામાં ઓછા પાંચ ખેડૂતો સાથે જોડાવાનો છે અને તેમને હવામાનના તમામ માપદંડો જેવા કે મહત્તમ અને લઘુત્તમ તાપમાન, ભેજ અને પવનની ગતિ વિશે માહિતગાર કરવાનો છે, આ ઉપરાંત ગંભીર હવામાનની ચેતવણી પણ આપવામાં આવી છે. તેમણે કહ્યું કે આ માહિતી અંગ્રેજી અને હિન્દી સિવાય 12 ભારતીય ભાષાઓમાં ઉપલબ્ધ થશે.
તેમણે કહ્યું હતું કે “પંચાયત મૌસમ સેવા” સોમવારે શરૂ કરવામાં આવશે, જ્યારે આઇએમડી તેની 150મી વર્ષગાંઠની ઉજવણી માટે એક વર્ષ સુધી ચાલનારી ઉજવણી શરૂ કરશે. આઇએમડી હાલમાં બ્લોક સ્તરે કૃષિ-સંબંધિત હવામાન અવલોકનો અને આગાહીઓનો પ્રસાર કરવામાં મદદ કરી રહ્યું છે. હવે અમે એક પગલું આગળ વધી રહ્યા છીએ અને પંચાયત સ્તરે પહોંચી રહ્યા છીએ.
મહાપાત્રાએ જણાવ્યું હતું કે ‘હર હર મૌસમ, હર ઘર મૌસમ’ પહેલના ભાગરૂપે દેશમાં ક્યાંય પણ કોઈ પણ વ્યક્તિ તેના મોબાઇલ ફોન પર તે ચોક્કસ સ્થળની હવામાનની આગાહી મેળવી શકશે. તમારા મોબાઇલની સ્ક્રીન પર ગમે ત્યાં ટેપ કરો અથવા આગામી સાત દિવસ માટે આગાહી કરવા માટે સ્થળના અક્ષાંશ અને રેખાંશ અથવા પિનકોડ ફીડ કરો. હવામાનના તમામ માપદંડો જેવા કે મહત્તમ અને લઘુત્તમ તાપમાન, ભેજ, પવનની ગતિ વગેરે હશે. તે હવામાનની ગંભીર ચેતવણીઓ પણ પ્રદાન કરશે.
આ પણ વાંચો – ઉદ્ધવ જૂથે પણ અયોધ્યાથી બનાવી દૂરી! ઠાકરેએ કહ્યું- 22 જાન્યુઆરીએ રામ વનવાસ સ્થળ પર કરશે પૂજા
તેમણે કહ્યું કે હવામાન ખાતા વરસાદ આધારિત વિસ્તારોમાં ખેતી પર નિર્ભર નાના ખેડૂતોના નુકસાનને ઘટાડવાને પ્રાથમિકતા માને છે. એક અભ્યાસને ટાંકીને મહાપાત્રાએ જણાવ્યું હતું કે જો વરસાદગ્રસ્ત વિસ્તારોમાં એક નાનો ખેડૂત હવામાનની આગાહીનો ઉપયોગ કરે છે અને તે મુજબ કાર્ય કરે છે તો તે 12,500 રૂપિયાનો લાભ થાય છે.
તેમણે કહ્યું કે અમે ત્રણ કરોડ ખેડૂતો સુધી પહોંચી ગયા છીએ અને તેનો લાભ 13,300 કરોડ રૂપિયા સુધી પહોંચી ગયો છે. જો આપણે દેશના તમામ 10 કરોડ ખેડુતો સુધી પહોંચી શકીએ તો જીડીપીના ફાયદાની કલ્પના કરો. પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું હતું કે છેલ્લાં થોડાં વર્ષોમાં ભારતની ટેકનોલોજીકલ ક્ષમતામાં વૃદ્ધિ થઈ છે. અમારી પાસે નવા મોડેલો છે જે અગાઉ ઉપલબ્ધ ન હતા. મોડેલિંગ અને આગાહીની ક્ષમતાઓ, નિરીક્ષણ, સંદેશાવ્યવહાર અને ચેતવણીના પ્રસારની દ્રષ્ટિએ ભારે સુધારો થયો છે.
મહાપાત્રાએ જણાવ્યું હતું કે આઇએમડી પાસે હવે ઓટોમેટેડ વેધર સ્ટેશનો, સેટેલાઇટ્સ, રડારના ડેટાની એક્સેસ છે અને તે આગાહી માટે તેના ઓબ્ઝર્વેશન નેટવર્કનો ઉપયોગ કરવા માટે રાજ્ય સરકારો સાથે સહયોગમાં છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે આઇએમડી કૃષિ, ઊર્જા, આપત્તિ વ્યવસ્થાપન, વીજળી, પરિવહન, આરોગ્ય અને પાણી સહિતના તમામ ક્ષેત્રોને આબોહવા સંબંધિત માહિતી અને સેવાઓ પ્રદાન કરવાના હેતુથી “આબોહવા સેવાઓ માટે રાષ્ટ્રીય માળખું” પણ શરૂ કરશે.
મહાપાત્રાએ જણાવ્યું હતું કે આઇએમડી તેની હવામાન આગાહી દ્વારા વીજળી, આરોગ્ય, પરિવહન અને કૃષિ જેવા ક્ષેત્રોમાં થતા નુકસાનને ઓછું કરવામાં સફળ રહ્યું છે. રમતગમત અને ઉદ્યોગ જેવા કેટલાક ક્ષેત્રો છે જે આઇએમડીની માહિતીનો જરૂરી હદ સુધી ઉપયોગ કરી રહ્યા નથી. હવામાન અને આબોહવાની માહિતીના ઉપયોગને દરેક પ્રવૃત્તિમાં મુખ્ય પ્રવાહમાં લાવવાની જરૂર છે. અમે ઇચ્છીએ છીએ કે લોકો બાંધકામનું કામ શરૂ કરતા પહેલા અથવા લગ્ન માટે પણ હવામાન અને આબોહવાની માહિતીનો ઉપયોગ કરે.
મહાપાત્રાએ જણાવ્યું હતું કે હવામાન કચેરી રડાર, ઓટોમેટિક વેધર સ્ટેશનો અને રેઇન ગેજની સંખ્યામાં વધારો કરી રહી છે અને તેના ઓબ્ઝર્વેશન નેટવર્કને સુધારવા માટે રાજ્ય સરકારો અને નેશનલ ડિઝાસ્ટર મેનેજમેન્ટ ઓથોરિટી જેવી એજન્સીઓ સાથે સહયોગ કરી રહી છે. રડારની સંખ્યા હાલના 39 થી વધીને આગામી પાંચ વર્ષમાં 86 થઈ જશે.
