Delhi LG Vinai Kumar Saxena: કેન્દ્રએ દિલ્હીના લેફ્ટનન્ટ ગવર્નરની સત્તામાં વધારો કર્યો છે. મંગળવારે આ અંગેનું જાહેરનામું બહાર પાડવામાં આવ્યું હતું. નોટિફિકેશન અનુસાર, એલજીને હવે દિલ્હી મહિલા આયોગ, દિલ્હી વિદ્યુત નિયમનકારી આયોગ જેવા કોઈપણ ઓથોરિટી, બોર્ડ અને કમિશનની રચના કરવાની સંપૂર્ણ સત્તા આપવામાં આવી છે.
કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રાલયે એક ગેઝેટ નોટિફિકેશનમાં જણાવ્યું હતું કે, ‘રાષ્ટ્રપતિએ ઉપરાજ્યપાલને સંસદ દ્વારા ઘડવામાં આવેલા કાયદા હેઠળ દિલ્હી માટે કોઈપણ સત્તા, બોર્ડ, કમિશન અથવા વૈધાનિક સંસ્થાના સભ્યોની રચના અને નિમણૂક કરવાની સત્તા સોંપી છે.’ MCDમાં 12 વોર્ડ સમિતિઓની ચૂંટણી પહેલા.
ગેઝેટ નોટિફિકેશન જાહેર થયા બાદ તરત જ લેફ્ટનન્ટ ગવર્નર વીકે સક્સેનાએ એક મોટું પગલું ભર્યું છે અને MCD વોર્ડ કમિટીની ચૂંટણીઓ માટે પ્રિસાઇડિંગ ઓફિસરની નિમણૂક કરી છે. અગાઉ મંગળવારે મોડી સાંજે, મેયર શેલી ઓબેરોયે ચૂંટણી હાથ ધરવા માટે પ્રિસાઇડિંગ અધિકારીઓની નિમણૂક કરવાનો ઇનકાર કર્યો હતો. શૈલીએ કહ્યું કે તેનો અંતરાત્મા તેને ‘અલોકતાંત્રિક ચૂંટણી પ્રક્રિયા’માં ભાગ લેવાની મંજૂરી આપતો નથી. હવે લેફ્ટનન્ટ ગવર્નરે આદેશ આપ્યો છે કે અધ્યક્ષ, ઉપાધ્યક્ષ અને સ્થાયી સમિતિના સભ્યોની ચૂંટણી નિર્ધારિત કાર્યક્રમ (4 સપ્ટેમ્બર) મુજબ યોજવામાં આવશે.
નોટિફિકેશનમાં શું કહેવામાં આવ્યું?
આ નોટિફિકેશન ગવર્નન્સ ઓફ નેશનલ કેપિટલ ટેરિટરી ઑફ દિલ્હી એક્ટ, 1991 (1992નો 1)ની કલમ 45D સાથે વાંચવામાં આવેલા બંધારણની કલમ 239ની કલમ (1) હેઠળ જારી કરવામાં આવી છે. નોટિફિકેશનમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, રાષ્ટ્રપતિ નિર્દેશ આપે છે કે રાષ્ટ્રીય રાજધાની પ્રદેશ દિલ્હીના લેફ્ટનન્ટ ગવર્નર, રાષ્ટ્રપતિના નિયંત્રણને આધીન અને આગળના આદેશ સુધી, તે કલમ 45Dની કલમ (એ) હેઠળ રાષ્ટ્રપતિની સત્તાનો ઉપયોગ કરશે નહીં.
કમિશન અથવા કોઈપણ વૈધાનિક સંસ્થાની રચના કરવા માટે, કોઈપણ સત્તામંડળ દ્વારા, કાર્ય કરો. કોઈપણ જાહેર અધિકારીની નિમણૂક માટે અથવા આવી સત્તા, બોર્ડ, કમિશન અથવા કોઈપણ વૈધાનિક સંસ્થાના હોદ્દેદાર સભ્યની નિમણૂક માટે ગમે તે નામથી.
બંધારણની કલમ 239 કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોના વહીવટ સાથે સંબંધિત છે. તે કહે છે, કાયદા દ્વારા સંસદ દ્વારા અન્યથા પ્રદાન કરવામાં આવે તે સિવાય, દરેક કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશનો વહીવટ રાષ્ટ્રપતિ દ્વારા યોગ્ય લાગે તેટલી હદ સુધી કરવામાં આવશે. એક એડમિનિસ્ટ્રેટર મારફત જેમને તે નિર્દિષ્ટ હોદ્દો સાથે નિયુક્ત કરશે.
અનુચ્છેદ 239 કહે છે કે ભાગ 6 માં સમાવિષ્ટ કંઈપણ હોવા છતાં, રાષ્ટ્રપતિ નજીકના કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશના પ્રશાસક તરીકે રાજ્યના રાજ્યપાલની નિમણૂક કરી શકે છે અને જ્યાં રાજ્યપાલની નિમણૂક કરવામાં આવે છે, તે તેમના કાર્ય મંત્રીમંડળથી સ્વતંત્ર રહેશે જેમ કે એડમિનિસ્ટ્રેટર તરીકે. ગવર્નન્સ ઑફ નેશનલ કેપિટલ ટેરિટરી ઑફ દિલ્હી (સુધારા) અધિનિયમ, 2023 ની કલમ 45D સત્તાઓ, બોર્ડ, કમિશન અથવા વૈધાનિક સંસ્થાઓની નિમણૂક કરવાની સત્તા સાથે કામ કરે છે.
શું તમારી અને લેફ્ટનન્ટ ગવર્નર વચ્ચે સંઘર્ષ થશે?
રાષ્ટ્રપતિના નવા આદેશથી દિલ્હીમાં સત્તારૂઢ આમ આદમી પાર્ટીની સરકાર અને લેફ્ટનન્ટ ગવર્નર વચ્ચેના સંઘર્ષમાં વધારો થવાની સંભાવના છે. ગયા વર્ષે, રાષ્ટ્રપતિએ નેશનલ કેપિટલ ટેરિટરી ઓફ દિલ્હી (સુધારા) બિલ 2023 ને સરકારની સંમતિ આપી હતી. આમ આદમી પાર્ટીએ તેનો ઉગ્ર વિરોધ કર્યો હતો. એવું કહેવામાં આવ્યું હતું કે અધિકારીઓની બદલી અને નિમણૂક હવે નેશનલ કેપિટલ સિવિલ સર્વિસિસ ઓથોરિટી (NCCSA) દ્વારા કરવામાં આવશે. આ બોડીનું નેતૃત્વ મુખ્યમંત્રી અરવિંદ કેજરીવાલ કરશે અને દિલ્હી સરકારના બે વરિષ્ઠ અમલદારો તેના સભ્યો હશે.
શું રાજકીય તાપમાન વધી શકે છે?
સત્તાધિકારીને બહુમતી મત દ્વારા નિર્ણય લેવાની સત્તા આપવામાં આવી છે અને અંતિમ નિર્ણય લેફ્ટનન્ટ ગવર્નર પર રહેલો છે. હવે કેન્દ્ર સરકારે આ સત્તા લેફ્ટનન્ટ ગવર્નરને આપી દીધી છે. આવી સ્થિતિમાં આ મુદ્દે રાજકીય તાપમાન વધશે તેવું માનવામાં આવી રહ્યું છે.
