રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધને 3 વર્ષ થઈ ગયા છે. આ લોહિયાળ યુદ્ધમાં સેંકડો લોકોએ જીવ ગુમાવ્યા છે. તમામ પ્રયાસો છતાં આ યુદ્ધ હજુ સુધી બંધ થયું નથી. રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે થોડા દિવસ પહેલા અલાસ્કામાં રાષ્ટ્રપતિ પુતિન સાથે એક મહત્વપૂર્ણ મુલાકાત કરી હતી. તે બેઠકમાં યુદ્ધ સમાપ્ત કરવા અંગે વિચાર-વિમર્શ થયો હતો, યુદ્ધવિરામ પર ચર્ચા થઈ હતી. હવે ટ્રમ્પ યુક્રેનના રાષ્ટ્રપતિ ઝેલેન્સકીને પણ મળવા જઈ રહ્યા છે.
હવે એક તરફ વાતચીત ચાલી રહી છે તો બીજી તરફ બંને દેશો એકબીજા પર હુમલો પણ કરી રહ્યા છે. આ ત્રણ વર્ષમાં રશિયાએ ઘણું ગુમાવ્યું છે, યુક્રેનને પણ નુકસાન થયું છે અને બંને દેશોની અર્થવ્યવસ્થા બરબાદ થઈ ગઈ છે. પરંતુ સૌથી મોટો પ્રશ્ન કંઈક બીજો છે – રશિયાએ યુક્રેનની કેટલી જમીન પર કબજો કર્યો છે? પુતિન 72 કલાકમાં જે યુદ્ધ સમાપ્ત કરવા માંગતા હતા તેને સમાપ્ત કરવામાં કેટલા સફળ રહ્યા?
યુક્રેનનો કેટલો ભાગ રશિયાના કબજામાં છે?
જો આપણે રશિયા-યુક્રેનના નકશા પર નજર કરીએ તો ખબર પડે છે કે રશિયાએ છેલ્લા ત્રણ વર્ષમાં યુક્રેનનો મોટો ભાગ કબજે કરી લીધો છે. શરૂઆતમાં તેને બહુ સફળતા મળી રહી ન હતી પરંતુ છેલ્લા કેટલાક મહિનામાં રશિયાના સંસાધનો અને શક્તિ તેના પક્ષમાં ગઈ છે. હાલમાં રશિયાએ યુક્રેનના 19 ટકા ભાગ પર કબજો કરી લીધો છે. આંકડાઓની વાત કરીએ તો રશિયા યુક્રેનના 1 લાખ 14 હજાર 500 ચોરસ કિલોમીટર પર કબજો કર્યો છે.
રોઇટર્સના એક અહેવાલ મુજબ, રશિયા હાલમાં ક્રિમીઆ, ડોનબાસ, ઝાપોરિઝિયા-ખેરસન અને ખાર્કિવ વિસ્તારો પર કબજો કર્યો છે. અહીં પણ, ડોનબાર સૌથી મોટો વિસ્તાર ધરાવે છે અને રશિયા તેને ખૂબ જ નિર્ણાયક માને છે. રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ સાથે પુતિને કરેલી વાતચીતમાં સ્પષ્ટપણે કહેવામાં આવ્યું છે કે યુદ્ધ ત્યારે જ બંધ થઈ શકે છે જ્યારે યુક્રેન તે વિસ્તારો પર પોતાનો અધિકાર છોડી દે જે રશિયાએ હવે કબજો કરી લીધો છે.
રશિયા અને યુક્રેનની આર્થિક સ્થિતિ શું છે?
IMF ના આંકડા કહે છે કે જ્યારે ત્રણ વર્ષ પહેલાં યુદ્ધ શરૂ થયું ત્યારે રશિયાનું અર્થતંત્ર ઘટીને 1.3 ટકા થઈ ગયું હતું, તે અલગ વાત છે કે હવે આ આંકડો અમુક અંશે સુધરીને 3.6 ટકા પર પહોંચી ગયો છે. પરંતુ હજુ પણ રશિયાની આર્થિક સ્થિતિ સારી નથી, ઈચ્છા હોવા છતાં ઘણા ક્ષેત્રોમાં વેચાણ વધી શકતું નથી. ફુગાવો રેકોર્ડ સ્તરે છે અને વ્યાજ દર પણ ખૂબ ઊંચા છે.
આ પણ વાંચો: ધો-12 માં પ્રી-બોર્ડ અને કોલેજમાં નાપાસ થયેલ વિદ્યાર્થી IAS અધિકારી કેવી રીતે બન્યો?
યુક્રેનની વાત કરીએ તો 2022 માં ત્યાંની અર્થવ્યવસ્થામાં 36 ટકાનો ઘટાડો થયો હતો, એટલો ઘટાડો થયો હતો કે તેનાથી ઉપર ઉઠવું ખૂબ મુશ્કેલ હતું. પરંતુ 2023 સુધીમાં યુક્રેન તેની આર્થિક ગતિ 5.3 ટકા પર લાવી, તે રશિયા કરતા સારી રિકવરી પણ માનવામાં આવી રહી હતી. પરંતુ નિષ્ણાતો કહી રહ્યા છે કે યુદ્ધની અસર ઘણા ક્ષેત્રો પર સ્પષ્ટપણે દેખાઈ રહી છે, આવનારા સમયમાં યુક્રેનનો GDP પણ 2.7 ટકા ઘટી શકે છે.
યુક્રેનમાં સૌથી મોટો વિસ્થાપન
હવે આ લોહિયાળ યુદ્ધે યુક્રેનને બીજો મોટો ફટકો આપ્યો છે. આ યુદ્ધમાં તેના સેંકડો લોકો માર્યા ગયા છે, અને તેનાથી પણ વધુ લોકો વિસ્થાપિત થયા છે. જો યુએન હાઈ કમિશનર ફોર રેફ્યુજીઝના ડેટાને ડીકોડ કરવામાં આવે તો ખબર પડે છે કે ફક્ત 2024 માં યુક્રેનમાંથી 3.7 મિલિયન લોકો તેમના પોતાના દેશમાં વિસ્થાપિત થયા છે, એટલે કે તેમને એક જગ્યાએથી બીજી જગ્યાએ જવાની ફરજ પાડવામાં આવી છે. ત્યાં જ 6.9 મિલિયન એવા લાચાર લોકો છે જેમણે હવે અન્ય દેશોમાં આશ્રય માંગ્યો છે. ત્યાં જ જ્યારે 2022 માં આ યુદ્ધ શરૂ થયું ત્યારે 5.7 મિલિયન યુક્રેનિયન લોકોએ પોતાનો દેશ છોડી દીધો હતો.





