બ્રિટનના વડાપ્રધાન તરીકે લિઝ ટ્રસે થોડા જ દિવસોમાં રાજી નામું આપી દીધું છે ત્યારે લોકોના મનમાં એક પ્રશ્ન ચોક્કસ થતો હશે કે વડાપ્રધાન બન્યાને હજી થોડો જ સમય થયો છેતો લિઝ ટ્રસે શું કામ રાજીનામું આપવું પડ્યું હતું. જોકે, આવી ઘટનાઓમાં કેટલાક રાજકીય પરિબળો મહત્વની ભૂમિકા ભજવતા હોય છે. વડાપ્રધાન તરીકે ચૂંટાયા પછી લિઝ ટ્રસે મિની બજેટ રજૂ કર્યું હતું. ત્યારબાદ પોતાની કન્ઝર્વેટિવ પાર્ટીમાં બળવાના પગલે રાજીનામું આપવાની ફરજ પડી હતી. હવે લિઝ ટ્રસ બ્રિટિશ ઇતિહાસમાં સૌથી ઓછા સમય સુધી સેવા આપનારા પીએમ બન્યા છે.
માનવામાં આવે છે કે લિઝ ટ્રસે ખરાબ સમયે પદભાર સંભાળ્યો હતો કારણે એક તરફ બ્રિટલ લાંબા સમયથી આર્થિક અસ્થિરતાનો સામનો કરી રહ્યું છે અને બીજી તરફ યુક્રનમાં યુદ્ધના પગલે બે આંકડામાં ફુગાવો નોંધાયો હતો.
મિની બજેટ
બોરિસ જોનસનના ગયા બાદ આ જગ્યા ભરવા માટે કોઈ સારા નેતાની શોધ હતી. ત્યારે આ સમયે વ્યાપક ટેક્સ કાપ ફુગાવા સામે લડવાની લડવા સાથે વિકાસને વેગ મળે તેવા એજન્ડા સાથે લિઝ ટ્રસ સામે આવ્યા હતા. જોકે, તેમના મુખ્ય પ્રતિસ્પર્ધી ઋષિ સનકે વારંવાર ચેતવણી આપી હતી કે બિનફંડેડ ટેક્સ અને ખર્ચમાં વધારો કરવાનો તેમનો એજન્ડા એક તુક્કા સમાન છે.
23 સપ્ટેમ્બરના રોજ ટ્રસના ચાન્સેલર અને લાંબા સમયથી દોસ્ત રહેલા ક્વાસી ક્વાર્ટેગે એક મિની બજેટ પ્રસ્તુ કર્યું હતું. જેમાં અનિવાર્ય રૂપથી ટેક્સ રેવેન્યુમાં કાપ કરીને ખર્ચમાં વધારો કર્યો હતો. આ બજેટ લોકોને ખુસ કરવા માટે રજૂ કર્યું પરંતુ આ જ બજેટ પોતાના પતનનું કારણ બન્યું હતું. જોકે, ઋષી સનકે પહેલા જ ચેતવણી આપી હતી કે જ્યારે યુકે ઐતિહાસીક ફુગાવાનો સામનો કરી રહ્યો છે ત્યારે આ બજેટ સૌથી ખરાબ બાબત હતી અને એ બની પણ ખરા.
ગિરવી દર અને પેન્શન ફંડમાં સંક
મિની બજેટનું સીધું પરિણામ અને ગિલ્ટની કિંમતોમાં ઘટાડોની સીધી અસરથી બ્રિટનમાં પેન્શન ફંડમાં સંકટ ઉભું થયું હતું. અનેક પેન્શન ફંડ મેનેજરોએ વ્યાજદરમાં ઝડપી વધારા સામે હેજિંગ કર્યું હતું. ગિલ્ટ ઉપજમાં અચાનક ઉછાળો એનો અર્થ એ થયો કે તેઓ શરતની ખોટી બાજુએ હતા; ખરાબ, તેમની અસ્કયામતો, ગિલ્ટ્સ, મૂલ્ય ગુમાવી રહ્યા હતા. આનાથી પેન્શન ફંડની સદ્ધરતા પર ભારે ગભરાટ અને વાસ્તવિક શંકાઓ ઊભી થઈ.
યુ-ટર્ન પર યુ-ટર્ન
જ્યાં સુધી ટ્રસને તેની ભૂલનો અહેસાસ ન થાય ત્યાં સુધી બજારો યુકેની અસ્કયામતોને સજા કરવાનું ચાલુ રાખ્યું હતું. પીએમએ અનિચ્છાએ યુ-ટર્નની જાહેરાત કરવાનું શરૂ કર્યું. એક પછી એક તેણીએ ટેક્સ રેટ ઘટાડવાના તેના માર્કી વિચારોનું પાલન કરવાનું શરુ કર્યું હતું. સૌથી મોટો ફટકો ત્યારે પડ્યો જ્યારે તેણીએ તેના ચાન્સેલરને કાઢી મૂક્યા હતા.
જ્યારે બજારો દ્વારા આને હકારાત્મક રીતે જોવામાં આવ્યું હતું ત્યારે આ સ્પષ્ટ રાજકીય પ્રશ્ન તરીકે ઊભરી આવ્યો હતો. જ્યારે ટ્રુસની આર્થિક યોજનાઓનો અવાજ ઉઠાવવા માટે તેણીએ ક્વાર્ટેંગને બરતરફ કર્યો ત્યારે શા માટે તે પદ પર રહેવા લાયક હતી? આ પ્રશ્નનો કોઈ સાચો જવાબ નહોતો.
નવા ચાન્સેલર
છેવટે જેરેમી હન્ટ ક્રિઆઓની નવા ચાન્સેલર તરીકે નિમણૂંક કરવામાં આવી હતી. હેન્ટે નેતૃત્વની લડાઈમાં સુનકનો સાથ આપ્યો હતો. તેણે ચાર્જ સંભાળતાની સાથે જ તેણે ટ્રસના એજન્ડામાં બાકી રહેલી વસ્તુઓને પણ હટાવી દીધઈ હતી. ટૂંક સમયમાં તે સ્પષ્ટ થઈ ગયું કે જ્યારે તેણી ઓફિસમાં હતી, ત્યારે હન્ટ સત્તામાં હતા.
