Russia heavy earthquake tsunami warning : રશિયાના કામચટકામાં 7.8 ની તીવ્રતાનો શક્તિશાળી ભૂકંપ અનુભવાયો છે. આ ભૂકંપ એટલા જોરદાર હતા કે સુનામીની ચેતવણી જારી કરવામાં આવી છે. 7.8 ની તીવ્રતાના ભૂકંપ પછી પાંચ આફ્ટરશોક્સ અનુભવાયા હોવાનું કહેવાય છે. સુનામીની ચેતવણી બાદ 30 થી 62 સેન્ટિમીટરના મોજા પણ જોવા મળ્યા હતા.
રશિયામાં વારંવાર ભૂકંપ કેમ આવી રહ્યા છે?
છેલ્લા ત્રણ મહિનામાં રશિયામાં 7 થી વધુ તીવ્રતાના ચાર ભૂકંપ આવ્યા છે તે અંગે ચિંતા વધી રહી છે. વારંવાર આવતા ભૂકંપના ઘણા કારણો છે. નિષ્ણાતો કહે છે કે રશિયાના આ પ્રદેશમાં ઘણી મોટી લેન્ડ પ્લેટો સતત એકબીજા સાથે અથડાઈ રહી છે.
અહીં પણ પેસિફિક પ્લેટ ઓખોત્સ્ક પ્લેટની નીચે ડૂબી રહી છે. જેના કારણે સબડક્શનની સ્થિતિ સર્જાઈ રહી છે. જ્યારે પણ આવી અથડામણ થાય છે, ત્યારે તે દબાણમાં વધારો કરે છે, અને જ્યારે આ દબાણ છોડવામાં આવે છે, ત્યારે મજબૂત ભૂકંપ અનુભવાય છે. કામચટ્કા પેસિફિક મહાસાગરના “રિંગ ઓફ ફાયર” માં આવેલું હોવાનું પણ કહેવાય છે, જે તેના જ્વાળામુખી અને ભૂકંપ માટે જાણીતો પ્રદેશ છે.
કામચટ્કા ક્ષેત્રમાં સમુદ્રની નીચે ઊંડા ખાઈઓ પણ છે, જેના કારણે પ્લેટોની સતત હિલચાલ થાય છે. આ હિલચાલ ક્યારેક ક્યારેક સાતથી વધુ તીવ્રતાના ભૂકંપનું કારણ બને છે. ભારતને ભૂકંપ માટે પણ ખૂબ જ સંવેદનશીલ માનવામાં આવે છે, અને એવી ચિંતા છે કે અહીં સાતથી વધુ તીવ્રતાનો વિનાશક ભૂકંપ આવી શકે છે.
દરેક ભૂકંપ કેટલો શક્તિશાળી છે?
ભારતનો 59% ભાગ ભૂકંપગ્રસ્ત માનવામાં આવે છે, અને નવેમ્બર 2024 થી ફેબ્રુઆરી 2025 વચ્ચે કુલ 159 ભૂકંપ આવ્યા હતા. બ્યુરો ઓફ ઇન્ડિયન સ્ટાન્ડર્ડ્સ (BIS) એ ભૂકંપની દ્રષ્ટિએ ભારતને 4 ઝોનમાં વિભાજિત કર્યું છે, તેને સિસ્મિક ઝોન પણ કહેવામાં આવે છે.
| ભૂકંપીય ક્ષેત્ર | જોખમ સ્તર | મુખ્ય વિસ્તારો |
| ઝોન V | અત્યંત સક્રિય | હિમાલય પ્રદેશ, ઉત્તર-પૂર્વ, કચ્છ, આંદામાન અને નિકોબાર ટાપુઓ |
| ઝોન IV | ઉચ્ચ | દિલ્હી, જમ્મુ અને કાશ્મીરના ભાગો, હરિયાણા, બિહાર, ઉત્તરાખંડ, હિમાચલ પ્રદેશ |
| ઝોન III | મધ્યમ | મહારાષ્ટ્ર, ગુજરાત, પશ્ચિમ બંગાળ, તમિલનાડુ, કેરળ |
| ઝોન II | નીચું | ડેક્કન ઉચ્ચપ્રદેશ, મધ્ય ભારત |
ભૂકંપનો સામનો કરવા માટે કયા પગલાં લેવામાં આવી રહ્યા છે?
હવે, બધી ભારતીય સરકારો જાણે છે કે દેશમાં ઉચ્ચ-તીવ્રતાનો ભૂકંપ શક્ય છે. ઘણા પગલાં લેવામાં આવ્યા છે. ઉદાહરણ તરીકે, 2014 માં, ફક્ત 80 ભૂકંપીય નિરીક્ષકો હતા, પરંતુ 2025 સુધીમાં, તે સંખ્યા વધીને 168 થઈ ગઈ છે. તેવી જ રીતે દેશભરમાં ભૂકંપ પ્રારંભિક ચેતવણી પ્રણાલી લાગુ કરવાની તૈયારીઓ ચાલી રહી છે.
ઉત્તરાખંડમાં, 2021 માં ભૂકંપ પ્રારંભિક ચેતવણી પ્રણાલી પહેલાથી જ અમલમાં હતી. તેના તારણો BhuDEV (ભુકમ્પ ડિઝાસ્ટર અર્લી વિજિલેન્ટ) એપ્લિકેશન પર મોકલવામાં આવે છે.
જ્યારે ભૂકંપના જોખમોને ઘટાડવા માટે ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ કરવામાં આવી રહ્યો છે, ત્યારે જાહેર જાગૃતિ વધારવી પણ મહત્વપૂર્ણ છે. આ કારણોસર, NDMA એ આ વર્ષે માર્ચમાં “આપદા કા સામના” નામનું જાગૃતિ અભિયાન શરૂ કર્યું હતું. તે દૂરદર્શન પર પ્રસારિત થયું હતું.
આ પણ વાંચોઃ- Jobs in Canada : કેનેડામાં અભ્યાસ સાથે નોકરી કેવી રીતે કરવી? પાર્ટ ટાઈમ જોબ્સ માટેના નિયમો સમજો
તેવી જ રીતે, 2016 માં પીએમ મોદીએ પણ ભૂકંપની ગંભીરતાને ઓળખી અને 10-મુદ્દાનો એજન્ડા ઘડ્યો. ત્યારબાદ 2047 સુધીમાં વિકસિત ભારત હાંસલ કરવા માટે આ પગલાં આવશ્યક માનવામાં આવ્યાં. આ યાદીમાં પ્રારંભિક ચેતવણી પ્રણાલી સ્થાપિત કરવાથી લઈને વીમા પૉલિસીમાં મોટા ફેરફારો કરવા સુધીની દરેક બાબતનો સમાવેશ થતો હતો.
