Health Tips : જો મગજમાં પીડા રીસેપ્ટર્સ નથી, તો શા માટે આપણને માથાનો દુખાવો થાય છે?
May 12, 2023
Author
ડિસ્ક્લેમર: આ લખાણ સ્વ અનુવાદિત છે. આ વેબ સ્ટોરી મૂળ રૂપે www.indianexpress.com પર પ્રકાશિત કરવામાં આવી હતી.
અમને આ રસપ્રદ પાસાં વિશે ન્યુરોલોજિસ્ટ ડૉ. અરવિંદ ભટેજા પાસેથી જાણવા મળ્યું, જેમણે તાજેતરમાં તેમના ઇન્સ્ટાગ્રામ હેન્ડલ પર સમજાવ્યું કે મગજ અને તેનો દુખાવો અને પીડા રીસેપ્ટર્સ સાથેનો સંબંધ કેવી રીતે કાર્ય કરે છે.
ડૉ. ભટેજાએ જણાવ્યું હતું કે, જ્યારે પેઇન રીસેપ્ટર્સ "ઉત્તેજિત" થાય છે અને સિગ્નલ પ્રસારિત થાય છે ત્યારે તમને દુખાવો થાય છે, જે તે ચોક્કસ ઉત્તેજનાને પીડાદાયક તરીકે અર્થઘટન કરે છે.''
ડો. ભટેજાના જણાવ્યા મુજબ, મગજમાં કોઈ પીડા રીસેપ્ટર ન હોય તો પણ, માથું - આંખો, નાક, સાઇનસ, કાન, દાંત સહિત અન્ય - કરે છે. "વધુમાં, મગજના આવરણ (જેને મેનિન્જીસ પણ કહેવાય છે) માં ખોપરીના હાડકાં સાથે પીડા રીસેપ્ટર્સ હોય છે,"
અને સૌથી રસપ્રદ તથ્ય એ છે કે દર્દી સાથે જાગૃત અવસ્થામાં મગજની ઘણી શસ્ત્રક્રિયાઓ કરી શકાય છે, મગજમાં પીડા રીસેપ્ટર્સના અભાવને કારણે પ્રક્રિયા દરમિયાન તેને અથવા તેણીને કોઈ દુખાવો થતો નથી.
સર્જન ખોપરી ઉપરની ચામડી, ખોપરીના હાડકા અને મેનિન્જીસને કાપવા માટે સ્થાનિક એનેસ્થેસિયાનો ઉપયોગ કરે છે, જે પછી સર્જરી પીડારહિત હોય છે. જો કે, આવી શસ્ત્રક્રિયાઓ માત્ર ત્યારે જ કરવામાં આવે છે જો સર્જન મગજના છટાદાર ભાગ (જે વાણી અથવા યાદશક્તિ જેવા મહત્વપૂર્ણ કાર્યો સાથે સંબંધિત હોય) પર કામ કરતો હોય.
નાણાવટી મેક્સ સુપર સ્પેશિયાલિટી હોસ્પિટલ, મુંબઈના ન્યુરોલોજીના ડાયરેક્ટર, ડૉ. પ્રદ્યુમ્ન ઓકે સહમત થયા અને કહ્યું કે જો કે એ સાચું છે કે મગજ પોતે પીડા રીસેપ્ટર્સ ધરાવતું નથી, જેને નોસીસેપ્ટર્સ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, "મગજના માથાનો દુખાવો મુખ્યત્વે આસપાસની રચનાઓમાંથી ઉદ્ભવે છે.''