લીવરએ પાચન, રોગપ્રતિકારક શક્તિ, ચયાપચય અને શરીરમાં પોષક તત્વોના સંગ્રહને લગતા વિવિધ મહત્વપૂર્ણ કાર્યો કરવા માટે જવાબદાર છે. તેના વિના, શરીરની પેશીઓ એનર્જી અને પોષક તત્ત્વોના અભાવથી ઝડપથી મૃત્યુ પામે છે. જેમ કે, ભારતમાં કોવિડ-19 કેસોમાં તાજેતરમાં વધારાની વચ્ચે, લીવરની બિમારીથી પીડિત વ્યક્તિઓ અને ખાસ કરીને જેઓ લિવર ટ્રાન્સપ્લાન્ટની કરવાનું વિચારી રહ્યા છે અથવા ટૂંક સમયમાં કરાવશે, તેઓએ તેમના સ્વાસ્થ્યની સુરક્ષા માટે વધારાની સાવચેતી રાખવાની જરૂર છે. આ વ્યક્તિઓમાં રોગપ્રતિકારક શક્તિ નબળી પડી હોય અને, જેમ કે, સાર્સ-કોવ-2 વાયરસથી ગંભીર કોમ્પ્લિકેશનનું જોખમ વધારે હોય છે.
અગાઉ સૂચવ્યા મુજબ, લીવરની બિમારીથી પીડિત લોકોની રોગપ્રતિકારક શક્તિ નબળી હોય છે અને તેથી કોવિડ-19 કેસોમાં વધારાની વચ્ચે વધારાની સાવચેતી રાખવાની જરૂર છે.
કોવિડ-19ના વધતા કેસ વચ્ચે લીવર ટ્રાન્સપ્લાન્ટ કરાવતા લોકોએ શા માટે વધારાની કાળજી લેવાની જરૂર છે?
અગાઉ સૂચવ્યા મુજબ, લીવરની બિમારીથી પીડિત લોકોની રોગપ્રતિકારક શક્તિ નબળી હોય છે અને તેથી કોવિડ-19 કેસોમાં વધારાની વચ્ચે વધારાની સાવચેતી રાખવાની જરૂર છે. તેના પર ભાર મૂકતા, ડૉ. સુભાષ ગુપ્તા, ચેરમેન, સેન્ટર ફોર લિવર એન્ડ બિલીયરી સાયન્સ, લિવર ટ્રાન્સપ્લાન્ટ – મેક્સ સુપર સ્પેશિયાલિટી હોસ્પિટલ, વૈશાલીએ જણાવ્યું હતું કે, “તેમને ચેપ ન લાગે તે માટે પ્રમાણભૂત સાવચેતીઓનું પાલન કરવાની જરૂર છે. ભીડવાળી જગ્યાઓ ટાળવી, માસ્ક પહેરવું અને વારંવાર હાથ ધોવા. યકૃતની બિમારીવાળા દર્દીઓ, તેમજ લિવર ટ્રાન્સપ્લાન્ટ પછીના દર્દીઓમાં રોગપ્રતિકારક શક્તિ ઓછી હોય છે તેનો અર્થ એ છે કે તેઓને ચેપ લાગવાની શક્યતા વધુ હોય છે, તેથી આવા દર્દીઓએ કોવિડની સાવચેતીનું પાલન કરવું અત્યંત જરૂરી છે.”
કોકિલાબેન ધીરુભાઈ અંબાણી હોસ્પિટલ, મુંબઈ, કોકિલાબેન ધીરુભાઈ અંબાણી હોસ્પિટલ, કન્સલ્ટન્ટ અને વિભાગના વડા, ડૉ. સોમનાથ ચટ્ટોપાધ્યાયે ઉમેર્યું હતું કે, લીવરની બીમારી ધરાવતી વ્યક્તિઓએ સોશિયલ ડિસ્ટન્સની ગાઈડલાઈન્સનું પણ પાલન કરવું જોઈએ, જેમાં બીમાર લોકો સાથે નજીકના સંપર્કને ટાળવાનો સમાવેશ થાય છે. બને તેટલું ઘરે રહેવું અને મોટા મેળાવડા ટાળવા જોઈએ. તેમણે indianexpress.com ને જણાવ્યું હતું કે, “જ્યારે બહાર હોય ત્યારે, આ વ્યક્તિઓએ અન્ય લોકોથી ઓછામાં ઓછું છ ફૂટનું અંતર જાળવવું જોઈએ.”
શું કોવિડ-19ના વધતા કેસ વચ્ચે લીવર ટ્રાન્સપ્લાન્ટ સર્જરીમાં વિલંબ કરવો યોગ્ય છે?
ના. તમારે શક્ય તેટલી વહેલી તકે સારવાર લેવાનો પ્રયાસ કરવો જોઈએ. ડૉ ગુપ્તાએ કહ્યું હતું કે, “લિવર રોગના દર્દીઓ ટ્રાન્સપ્લાન્ટની રાહ જોતા પહેલાથી જ બીમાર છે અને કોઈપણ વિલંબ તેમની રિકવરીની તકોને અવરોધે છે.”
જો લીવર ટ્રાન્સપ્લાન્ટની રાહ જોઈ રહેલો દર્દી કોવિડ-19 નો ભોગ બને તો શું કરવું?
જો તમામ સાવચેતી રાખવા છતાં આ મુશ્કેલ પરિસ્થિતિ ઊભી થાય, તો ડૉ. ચટ્ટોપાધ્યાય કહે છે કે દર્દીઓને કોવિડ 19 ચેપના કોઈ લક્ષણો હોય તો તેમના ચિકિત્સકને જાણ કરવી જોઈએ અને યોગ્ય દેખરેખ માટે હોસ્પિટલમાં દાખલ થવું જોઈએ.
જો તમે COVID-19 નો ભોગ બનો તો શું તમારે ઇમ્યુનોસપ્રેસિવ દવાઓ લેવાનું ચાલુ રાખવું જોઈએ?
ડૉ. ચટ્ટોપાધ્યાયે જણાવ્યું હતું કે,“હા. લિવર ટ્રાન્સપ્લાન્ટ કરાવતા હોય તેમની ઇમ્યુનોસપ્રેસિવ દવાઓ સૂચવ્યા મુજબ લેવાનું ચાલુ રાખવું જોઈએ, કારણ કે આ દવાઓ ટ્રાન્સપ્લાન્ટ કરેલા યકૃતને અસ્વીકાર અટકાવવામાં મદદ કરે છે. તેઓએ તેમના આરોગ્યસંભાળ પ્રદાતાની સલાહ લીધા વિના તેમની દવાઓને સમાયોજિત કરવી જોઈએ નહીં.”
આ પણ વાંચો: વાયુ પ્રદૂષણ, ગરમી ઊંઘની ગુણવત્તા ઓછી કરવા સાથે સંકળાયેલ છે, જાણો,અભ્યાસ શું કહે છે?
કોવિડ-19 થી પીડાતા દર્દીઓને લીવરની સારવાર અને ટ્રાન્સપ્લાન્ટ કેવી રીતે અસર કરી શકે છે?
કોવિડ એ મલ્ટી સિસ્ટમ ડિસીઝ છે, જેનો અર્થ છે કે શરીરના વિવિધ અંગો તેમાં સામેલ છે. ડૉ ગુપ્તાએ નિષ્કર્ષ કાઢ્યો હતો કે, “આપણે બધા જાણીએ છીએ તેમ, કોવિડને કારણે થતી તકલીફ હળવા એસિમ્પટમેટિકથી લઈને ગંભીર બીમારી સુધીની હોઈ શકે છે. લીવર ટ્રાન્સપ્લાન્ટની રાહ જોઈ રહેલા દર્દીમાં કોઈપણ સક્રિય કોવિડ ચેપનું ટીમ દ્વારા મૂલ્યાંકન કરવાની જરૂર છે અને ટ્રાન્સપ્લાન્ટ સાથે આગળ વધવાનો નિર્ણય જોખમ લાભના ગુણોત્તર પર આધાર રાખે છે.”
