Solar Eclipse April 2023 : 20 એપ્રિલે દુર્લભ ખગોળીય ઘટના સૂર્યગ્રહણ હશે, પરંતુ ભારતમાં આકાશ જોવાવાળા માટે ખરાબ સમાચાર છે કે દેશમાં ગ્રહણ દેખાશે નહિ. તે એક સૂર્ય ગ્રહણ એન્ટાર્કટિકા સહીત દક્ષિણ ગોળાર્થના કેટલાક ભાગોમાંજ જોવા મળશે. એવામાં ભારતમાં સૂર્ય ગ્રહણ ન દેખાવાના કારણે ગર્ભવતી મહિલાઓ પર તેની સીધી અસર થશે નહિ. એવો જાણીએ કે સૂર્ય ગ્રહણનો ગર્ભાવસ્થા પર પડતો પ્રભાવ અને વર્ષના પહેલા વર્ષના સૂર્ય ગ્રહણની અસર ગર્ભવતી મહિલાઓ પર પ્રભાવ કેમ નહિ પડે?
પ્રસિદ્ધ જ્યોતિષ, પંડિત જગન્નાથ ગુરુજી કહે કે, ગર્ભાવસ્થા મહિલાઓ માટે એક નાજુક સમય હોય છે, અને માં અને બાળક બન્ને ના સ્વાસ્થ્ય અને સુરક્ષાને સુનિશ્ચિત કરવા માટે ઘણા પ્રકારની સાવધાની રાખવી પડે છે, એક પ્રાકૃતિક ઘટના જે ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન ચિંતા વધારી શકે છે તે છે સૂર્ય ગ્રહણ. સૂર્ય ગ્રહણ ત્યારે આવે હોય છે જયારે ચાંદો સૂર્ય અને પૃથ્વીની વચ્ચે આવી જાય છે, એવામાં સૂર્યના કિરણોને આંશિક કે પૂર્ણ રૂપથી અવરુદ્ધ કરી દે છે. જયારે સૌર ગ્રહણ દુર્લભ અને આકર્ષક ઘટનાઓ છે. આ સંભાવિત રૂપથી ગર્ભવતી મહિલાઓને અલગ રીતે પ્રભાવિત કરી શકે છે.
ગર્ભવતી મહિલાઓ પર નહિ થાય સૂર્ય ગ્રહણની અસર
પંડિત જગન્નાથ અનુસાર, ભારતમાં વર્ષનું પહેલું સૂર્ય ગ્રહણ નજર આવશે નહિ, એવામાં ભારતમાં ન તો સૂતક કાળ માન્ય થશે અને ન ગર્ભવતી મહિલાઓ પર ખરાબ અસર પડી શકે છે . તેથી ગર્ભવતી મહિલાઓ ચિંતામુક્ત થઈને ખાનપાનનું વિશેષ ધ્યાન રાખવું, જેનાથી અજન્મેલ બાળકને કોઈ પણ પ્રકારની સમસ્યાનો સામનો કરવો પડતો નથી.
સૂર્ય ગ્રહણનું ગર્ભવતી મહિલાઓ માટે ધાર્મિક દ્રષ્ટિકોણ
સૌથી પહેલા ધાર્મિક દ્રષ્ટિકોણથી જોવું પડશે, તો કહી શકાય કે ગર્ભવતી મહિલાઓએ સૂર્ય ગ્રહણ જોવાથી બચવું જોઈએ, કેમ કે અજન્મે બાળકને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે. તે વિશ્વાસ પ્રાચીન અંધવિશ્વાસ માંથી ઉપજ્યો છે,આ અંધવિશ્વાસને લઈને કહેવાય છે કે સૂર્ય ગ્રહણ અપશુકન છે અને વિકશીલ ભ્રુણને નુકસાન કે વિકૃતિ લાવી શકે છે, જયારે આ દવાનું સમર્થન કરવા માટે કોઈ વૈજ્ઞાનિક પ્રમાણ નહિ, સીધું સૂર્ય ગ્રહણ જોવા માટે ગર્ભવતી મહિલાઓ સહીત કોઈ પાનની આંખોને જોખમ થઇ શકે છે.
સૂર્ય ગ્રહણનું ગર્ભવતી મહિલાઓ માટે વૈજ્ઞાનિક દ્રષ્ટિકોણ
વૈજ્ઞાનિક દ્રષ્ટિકોણની વાત કરીએ, તો સૂર્ય ગ્રહણ દરમિયાન સૂર્યથી યુવી કિરણ નીકળે છે, જે આંખોના રેટિનાને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે. રેટિના આંખોની પાછળ એક હળવી- સેંસિટિટીવ પરત છે જે દ્રષ્ટિમાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે, ઉચીત નેત્ર સુરક્ષા વગર સૂર્ય ગ્રહણને જોવાથી, સૌર રેટિનોપેથી નામની સ્થિતિ પેદા કરી શકે છે, જે સૂર્યને જોવા માટેની રેટીનલ ક્ષતિનું એક રૂપ છે, સૌર-રેટિનોપેથીના પરિણામસ્વરૂપે ઝાંખું દેખાવું અને ગંભીર કેસમાં સ્થાયી દ્રષ્ટિને નુકસાન થઇ શકે છે. ગર્ભવતી મહિલાઓ માટે સૌર રેટિનોપેથીથી સંકળાયેલ જોખમી વિકાશીલ ભ્રુણ સુધી વધી શકે છે. ભ્રુણની આંખ ગર્ભવસ્થાની શરૂઆત પગમાં વિશેષ રૂપથી વિકીરણની પ્રત્યે સેન્સિટિવ હોય છે,કેમ કે, તે સમયે આંખો બનતી હોય છે, રિચર્સ દ્વારા જાણવા મળ્યું છે કે, ગર્ભવસ્થા દરમિયાન વિકીરણના ઉચ્ચ સ્તરના સંપર્કમાં, જેમાં સૂર્ય-ગ્રહણ દરમિયાન સૂરજ નરી આંખે જોવાથી યુવી વિકીરણ પણ સામેલ છે, તેમાં આંખોની અસામન્યતાઓ, મોતિયાબીંદ અને અન્ય જન્મ દોષો સહીત વિકાસાત્મક મુદ્દોના જોખમ વધી શકે છે.
સૂર્ય ગ્રહણની ચિંતા પણ નુકસાનકારક
સૂર્ય ગ્રહણને લઈને ઘણા પ્રકારની વાત ગર્ભવતી મહિલાઓને તણાવ અને ચિંતા વધારે છે. ગર્ભાવસ્થામાં સામાન્ય રીતે હોર્મોનલ ફેરફાર થાય છે, જો મહિલાની ઇમોશનલ સ્થિતિને પ્રભાવિત કરી , સૂર્ય ગ્રહણને લગતી ચિંતા, ડર, ખાસકરીને જો સાંસ્કૃતિક કે સામાજિક માન્યતાઓથી પ્રભાવિત થાય, તો ગર્ભવતી મહિલાઓના સ્ટ્રેસનું સ્તરમાં વધારો થઇ શકે છે.
શારીરિક અને ભાવાત્મક જોખમની સિવાય સૂર્ય ગ્રહણ દરમિયાન ગર્ભવતી મહિલાઓ માટે વ્યવહારિક વિચાર પણ છે, ઘણા સૂર્ય ગ્રહણ દિવસના સમયે થાય છે જયારે ગર્ભવતી મહિલાઓ પોતાની દૈનિક એકટીવીટીઝ વિષે જાય છે. બીજી ક્રિયા જેમ કે, સારી આંખોનો બચાવ વગર ગ્રહણ જોવું કે ગ્રહણ જોવા માટે યાત્રા કરવી, સૂર્ય અને તેની હાનિકારક કિરણોથી લાંબા સમય સુધી સંપર્કમાં રહેવું સામેલ છે, જેમાં યુવી વિકીરણને જોખમ વધી શકે છે.
સૂર્ય ગ્રહણ વખતે મહિલાઓએ રાખવી આટલી સાવધાની:
શક્ય હોય તો, સૂર્ય ગ્રહણના સમય દરમિયાન ઘરમાં રહેવું, તે દરમિયાન સૂર્યના સંપર્કમાં ઓછું આવવું, જો બહાર જવે પડે એવું હોય તો આખા કપડાં પહેરો, જેમ કે ટોપી, અને પોતાની સ્કિનને યુવી વિકિરણથી બચાવવા માટે સનસ્ક્રીનનો ઉપયોગ કરવો.
ગ્રહણ વિષે વિચારીને ઘણી ગર્ભવતી મહિલાઓ સ્ટ્રેસમાં આવે છે, આવા સમયે મહિલાઓએ ઊંડા શ્વાસ લેવા જોઈએ અથવા તો ધ્યાન કરવું જોઈએ .
