Soumyarendra Barik : આગામી ડેટા પ્રોટેક્શન બિલમાં કેન્દ્ર સરકાર સંમતિની ઉંમર 18 થી ઘટાડી શકે છે, અને જો તેઓ તેમના ડેટાને “ચકાસી શકાય તેવી સુરક્ષિત” રીતે પ્રક્રિયા કરી શકે તો અમુક કંપનીઓને બાળકોની પ્રાઇવસીની સુરક્ષા માટે વધારાની જવાબદારીઓનું પાલન કરવાથી પણ મુક્તિ આપી શકે છે,ધ ઈન્ડિયન એક્સપ્રેસને જાણવા મળ્યું છે.
ડિજિટલ ડેટા પ્રોટેક્શન બિલ, 2022 ના ડ્રાફ્ટમાંથી ફેરફાર એ મુખ્ય પ્રસ્થાન છે જે ગયા નવેમ્બરમાં રજૂ કરવામાં આવ્યો હતો, જે હેઠળ સંમતિની ઉંમર 18 વર્ષ પર હાર્ડકોડ કરવામાં આવી હતી, એટલે કે 18 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના વ્યક્તિઓના ડેટા પર પ્રક્રિયા કરવા માટે, કંપનીઓને બાળકોના માતાપિતાની માતાપિતાની સંમતિ લેવી જરૂરી હતી. એવું માનવામાં આવે છે કે આવનારું બિલ કેસ-બાય-કેસ આધારે સંમતિની ઉંમરને વ્યાખ્યાયિત કરવા માટે એક વર્ગીકૃત અભિગમ અપનાવશે.
આ ઇન્ડસ્ટ્રી, ખાસ કરીને સોશિયલ મીડિયા કંપનીઓ માટે એક મુખ્ય પ્રશ્ન હતો, કારણ કે સંમતિની હાર્ડકોડ વયનો અર્થ 18 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના યુઝર્સ માટે માતાપિતાની સંમતિ મેળવવા માટે નવી સિસ્ટમો ગોઠવવાને કારણે તેમના માટે વ્યવસાયમાં અવરોધો આવી શકે છે, એક મુખ્ય વસ્તી વિષયક આવી સેવાઓ માટે. જો કે, તે યુરોપિયન યુનિયન અને યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ જેવા પ્રદેશોમાં સંમતિની ઓછી વય નિર્ધારિત કરવા સાથે, પશ્ચિમી વિશ્વમાં ડેટા સંરક્ષણ નિયમો સાથે સુસંગત છે.
એક વરિષ્ઠ સરકારી અધિકારીએ ધ ઈન્ડિયન એક્સપ્રેસને જણાવ્યું હતું કે, બાળકો ઈન્ટરનેટ પર સ્વતંત્ર હિસ્સેદાર બની શકે છે અને તેમના માતા-પિતાની સંમતિની જરૂર વગર હંમેશા સેવાઓનો ઉપયોગ કરવા માંગે છે તે વિચારણાને કારણે આ ફેરફાર કરવામાં આવ્યો હતો.
સંસદના ચોમાસા સત્રમાં રજૂ કરવામાં આવનાર ડેટા પ્રોટેક્શન બિલ હેઠળ , બાળકની વ્યાખ્યા બદલીને “વ્યક્તિ કે જેમણે અઢાર વર્ષ પૂર્ણ ન કર્યા હોય અથવા કેન્દ્ર સરકાર સૂચિત કરી શકે તેટલી ઓછી ઉંમરના વ્યક્તિ તરીકે સમજવામાં આવે છે. ” 2022 ના ડ્રાફ્ટમાં, બાળકની વ્યાખ્યા “વ્યક્તિ કે જેણે અઢાર વર્ષ પૂર્ણ કર્યા નથી”. હતી.
અમુક એન્ટિટી કે જે બાળકોના ડેટાને એકત્ર કરવા અને પ્રક્રિયા કરવા માટે કામ કરે છે તેમને પણ માતાપિતાની સંમતિ મેળવવામાંથી મુક્તિ મળી શકે છે જો તેઓ ખાતરી કરી શકે કે “બાળકોના વ્યક્તિગત ડેટાની પ્રક્રિયા એ રીતે કરવામાં આવે છે જે ખાતરીપૂર્વક સુરક્ષિત છે”.
કેન્દ્ર સરકાર એક સૂચના દ્વારા સંસ્થાઓને આવી મુક્તિ આપી શકે છે અને મહિલા અને બાળ વિકાસ મંત્રાલય, IT મંત્રાલય સાથે, બાળકો માટે અપવાદો આપવા માટે પ્લેટફોર્મના ગોપનીયતા ધોરણોનું મૂલ્યાંકન કરે તેવી અપેક્ષા છે.
અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે, “આ ફેરફારો એવા પ્લેટફોર્મને મંજૂરી આપશે કે જે બાળકો માટે મજબૂત, સાબિત અને ચકાસાયેલ સલામતી વિકસાવે છે, ઉદાહરણ તરીકે, માતાપિતાની સંમતિ વિના બાળકોના ડેટા સાથે વ્યવહાર કરવાનો વિકલ્પ, ઉદાહરણ તરીકે, ઑનલાઇન શિક્ષણ સંબંધિત સેવાઓ.”
યુરોપિયન યુનિયનના જનરલ ડેટા પ્રોટેક્શન રેગ્યુલેશન (GDPR) હેઠળ, સંમતિની ઉંમર 16 રાખવામાં આવી છે, પરંતુ તે સભ્ય દેશોને તેને 13 સુધી ઘટાડવાની મંજૂરી આપે છે. યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સના ચિલ્ડ્રન્સ ઓનલાઈન પ્રાઈવસી પ્રોટેક્શન એક્ટ (COPPA)એ 13 વર્ષની સંમતિની ઉંમર, અને ચકાસણીપાત્ર પેરેંટલ સંમતિ ફક્ત નાની ઉંમરના લોકો માટે જ જરૂરી છે.
આગામી બિલના અન્ય મુખ્ય ફેરફારોમાં વ્હાઇટલિસ્ટિંગ અભિગમથી દૂર જઈને, બ્લેકલિસ્ટિંગ મિકેનિઝમ તરફ જઈને આંતરરાષ્ટ્રીય અધિકારક્ષેત્રોમાં ક્રોસ બોર્ડર ડેટાના પ્રવાહમાં વધુ છૂટછાટનો સમાવેશ થાય છે,આ અખબારે અગાઉ અહેવાલ આપ્યો છે.
બિલમાં વિવાદાસ્પદ કલમો, જેમ કે કેન્દ્ર સરકાર અને તેની એજન્સીઓને વ્યાપક મુક્તિ અને પાતળું ડેટા પ્રોટેક્શન બોર્ડ, બુધવારે (5 જુલાઈ) કેન્દ્રીય કેબિનેટ દ્વારા મંજૂર કરાયેલા બિલના અંતિમ સંસ્કરણમાં જાળવી રાખવામાં આવ્યા હોવાનું જાણવા મળે છે.
