Mehli Mistry Exit From Tata Trusts Board : રતન ટાટાની નજીકની સાથી મેહલી મિસ્ત્રી ટૂંક સમયમાં ટાટા ટ્રસ્ટમાંથી બહાર નીકળવા જઈ રહી છે. ગયા અઠવાડિયે બહાર પાડવામાં આવેલા એક પરિપત્ર ઠરાવમાં, છ માંથી ત્રણ ટ્રસ્ટીઓએ તેમની ફરીથી નિમણૂકની વિરુદ્ધ મત આપ્યો હતો. આ પછી મેહલી મિસ્ત્રી એ સર દોરાબજી ટાટા ટ્રસ્ટ અને સર રતન ટાટા ટ્રસ્ટ બંનેના બોર્ડમાંથી રાજીનામું આપવું પડશે. આનો અર્થ એ થયો કે બહુમતીથી નામાંકન વિરુદ્ધ મતદાન કર્યા બાદ મેહલી મિસ્ત્રી હવે ટાટા ટ્રસ્ટના ગવર્નિંગ બોર્ડમાંથી રાજીનામું આપવા જઈ રહી છે.
સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, ત્રણ ટ્રસ્ટીઓએ તેમની પુનઃનિમણૂકનો વિરોધ કર્યો હતો. જેમાં ટાટા ટ્રસ્ટના ચેરમેન નોએલ ટાટા, ટીવીએસ ગ્રુપના ચેરમેન વેણુ શ્રીનિવાસન અને પૂર્વ સંરક્ષણ સચિવ વિજય સિંહનો સમાવેશ થાય છે.
સર દોરાબજી ટાટા ટ્રસ્ટના દારિયસ ખંબાટ્ટા અને પ્રમિત ઝવેરીએ મેહલી મિસ્ત્રીના કાર્યકાળને ચાલુ રાખવાનું સમર્થન કર્યું હતું, જ્યારે સર રતન ટાટા ટ્રસ્ટમાં ખંબાટ્ટા અને જહાંગીર એચ.સી. જહાંગીરે તેમની તરફેણમાં મતદાન કર્યું હતું.
આ વિભાજિત ચુકાદો ટ્રસ્ટની નેતૃત્વ ટીમમાં નિમણૂકો અને વહીવટી મુદ્દાઓ પર વધતા મતભેદોને ઉજાગર કરે છે. આ ચુકાદો ભારતની બે સૌથી પ્રભાવશાળી પરોપકારી સંસ્થાઓ સાથેના મેહલી મિસ્ત્રીના ઔપચારિક સંબંધોનો અંત પણ દર્શાવે છે.
મેહલી મિસ્ત્રીને પ્રથમ વખત 2022 માં ટ્રસ્ટી તરીકે સામેલ કરવામાં આવ્યા હતા અને તેનો વર્તમાન ત્રણ વર્ષનો કાર્યકાળ 28 ઓક્ટોબરે સમાપ્ત થાય છે. તેમની ફરીથી નિમણૂકનો પ્રસ્તાવ એવા સમયે આવ્યો છે જ્યારે ટાટા ટ્રસ્ટમાં આંતરિક મતભેદોના અહેવાલો આવ્યા છે. એક જૂથ ચેરમેન નોએલ ટાટાના સમર્થક હોવાનું માનવામાં આવે છે જ્યારે બીજા જૂથનું નેતૃત્વ મિસ્ત્રી કરી રહ્યા છે, જેમાં રતન ટાટાના નજીકના સભ્યોનો સમાવેશ થાય છે.
ટાટા ટ્રસ્ટનો સામૂહિક રીતે ટાટા સન્સમાં 66 ટકા હિસ્સો છે, જે તેમને સમગ્ર જૂથના સૌથી પ્રભાવશાળી શેરહોલ્ડર બનાવે છે.
મેહલી મિસ્ત્રી એ વેણુ શ્રીનિવાસનને ટેકો આપ્યો
ઉલ્લેખનીય છે કે, આ સપ્તાહની શરૂઆતમાં ટાટા ટ્રસ્ટે સર્વાનુમતે વેણુ શ્રીનિવાસનને ફરી આજીવન ટ્રસ્ટી તરીકે નિયુક્ત કર્યા હતા. આ નિર્ણયને મેહલી મિસ્ત્રીએ પણ સમર્થન આપ્યું હતું. આ પ્રસંગે પ્રમિત ઝવેરી અને જહાંગીર હાઈકોર્ટ પણ હાજર રહ્યા હતા. ત્રણ ટ્રસ્ટીઓ જહાંગીર અને દારિયસ ખંબાટ્ટાએ પણ વેણુ શ્રીનિવાસનની પુનઃનિમણૂકની તરફેણમાં મતદાન કર્યું હતું.
જો કે, તેમણે તેમના સમર્થન સાથે એક મહત્વપૂર્ણ શરત મૂકી હતી કે ભવિષ્યમાં કોઈ પણ ટ્રસ્ટીની પુનઃનિમણૂક સર્વાનુમતે મંજૂરી દ્વારા જ મંજૂર કરવામાં આવશે. જો સર્વસંમતિ ન થાય તો તેમણે ચેતવણી આપી હતી કે તેમની મંજૂરીને આપમેળે રદબાતલ માનવામાં આવશે.
રતન ટાટાના કાર્યકાળ દરમિયાન ટાટા ટ્રસ્ટમાં મતદાનની કોઈ પરંપરા નહોતી. તમામ નિર્ણયો હંમેશા સર્વસંમતિ અને સામૂહિક સહમતિથી લેવામાં આવતા હતા, પરંતુ હવે આંતરિક મતભેદો વચ્ચે આ જૂની પરંપરાની કસોટી થઈ રહી છે.
નોએલ ટાટા, વેણુ શ્રીનિવાસન અને વિજય સિંઘે મેહલી મિસ્ત્રી દ્વારા આપવામાં આવેલી શરતોની અવગણના કરી હોવાના અહેવાલ છે. જો મિસ્ત્રી ટ્રસ્ટી તરીકે ચાલુ રહેશે તો વેણુ શ્રીનિવાસનને આપવામાં આવેલી શરતી સ્વીકૃતિ પાછી ખેંચશે કે પછી કાયદાકીય પગલાં લઈને તેમના અસ્વીકારને પડકારશે તે સ્પષ્ટ નથી. આપણે કહ્યું તેમ, રતન ટાટાના કાર્યકાળ દરમિયાન, ટ્રસ્ટીઓની પસંદગીની પ્રક્રિયા હંમેશાં સર્વસંમતિ અને સર્વસંમતિ પર આધારિત હતી.
મેહલી મિસ્ત્રી ટાટા ટ્રસ્ટની ચાર સભ્યોની એક્ઝિક્યુટિવ કમિટીના સભ્ય હતા, જેનું નેતૃત્વ હાલમાં નોએલ ટાટા કરી રહ્યા છે. વિજય સિંહ અને વેણુ શ્રીનિવાસન ટ્રસ્ટના ઉપાધ્યક્ષ છે. ગયા મહિને વિજય સિંહને ટાટા સન્સના બોર્ડમાંથી રાજીનામું આપવું પડ્યું હતું કારણ કે તેમની પુનઃનિમણૂકના પ્રસ્તાવનો ચાર ટ્રસ્ટીઓ મેહલી મિસ્ત્રી, દારિયસ ખંબાટ્ટા, પ્રમિત ઝવેરી અને જહાંગીર એચ.સી. જહાંગીરે કર્યું.
17 ઓક્ટોબર, 2024 ના રોજ યોજાયેલી બોર્ડ મીટિંગમાં પસાર કરાયેલા ઠરાવ હેઠળ વેણુ શ્રીનિવાસન અને મેહલી મિસ્ત્રી બંનેને આજીવન ટ્રસ્ટી બનાવવાની જોગવાઈ કરવામાં આવી હતી. દરખાસ્ત મુજબ, કોઈપણ ટ્રસ્ટીના કાર્યકાળની મુદત સમાપ્ત થયા પછી, તેની કાર્યકાળની મર્યાદા વિના સંબંધિત ટ્રસ્ટ દ્વારા ફરીથી નિમણૂક કરી શકાય છે, જો તે કાયદાની જોગવાઈઓ અનુસાર હોય. આનો અર્થ એ છે કે ટ્રસ્ટીઓ હવે આજીવન નિમણૂક માટે પાત્ર છે.
રતન ટાટાના અવસાન (9 ઓક્ટોબર 2024) પછી, નોએલ ટાટા 11મી ઓક્ટોબર 2024 ના રોજ ટાટા ટ્રસ્ટના અધ્યક્ષ તરીકે ચૂંટાયા હતા, અને તે સમયે, મેહલી મિસ્ત્રીએ નોએલ ટાટાના અધ્યક્ષપદને ટેકો આપ્યો હતો.
જોકે બાદમાં નોએલ ટાટા, વેણુ શ્રીનિવાસન અને વિજય સિંઘે મિસ્ત્રીની પુનઃનિમણૂકનો વિરોધ કર્યો હતો જ્યારે પ્રમિત ઝવેરી, દારિયસ ખંબાટ્ટા અને જહાંગીર એચ.સી. જહાંગીરે મિસ્ત્રીની તરફેણમાં પોતાનું સમર્થન વ્યક્ત કર્યું હતું.
તાજેતરના વિવાદનો દોર લગભગ એક મહિના પહેલા પ્રકાશમાં આવ્યો હતો જ્યારે મેહલી મિસ્ત્રીની આગેવાની હેઠળના ચાર ટ્રસ્ટીઓના જૂથે ટાટા સન્સ (ટાટા ગ્રુપની મુખ્ય હોલ્ડિંગ કંપની) ના બોર્ડમાં વિજય સિંહની નોમિની ડિરેક્ટર તરીકે ફરીથી નિમણૂકનો વિરોધ કર્યો હતો.
આ પગલાને કારણે ટાટા ટ્રસ્ટમાં પ્રથમ વખત 3-4 વિભાજન થયું હતું, જે ભારતની સૌથી પ્રતિષ્ઠિત કોર્પોરેટ કંપનીઓમાંની એકમાં સાર્વજનિક મતભેદના શરૂઆતન સંકેત છે. ત્યારબાદ વિજય સિંહે સપ્ટેમ્બર 2025 ના બીજા અઠવાડિયામાં ટાટા સન્સ બોર્ડમાંથી રાજીનામું આપ્યું હતું. જો કે વેણુ શ્રીનિવાસન અને નોએલ ટાટાએ તેમને ટેકો આપ્યો હતો, પરંતુ તે પૂરતું નહોતું કારણ કે ટાટા ટ્રસ્ટના તમામ નિર્ણયો સર્વાનુમતે મંજૂરીથી લેવામાં આવે છે.
જેના જવાબમાં શ્રીનિવાસન અને નોએલ ટાટાએ ટાટા સન્સના બોર્ડમાં મેહલી મિસ્ત્રીના સભ્યપદનો વિરોધ કર્યો હતો, જેના કારણે ટ્રસ્ટીઓ વચ્ચે મોટો મતભેદ ઉજાગર થયો હતો. સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, નોએલ ટાટા પોતાનો નિર્ણય પાછો ખેંચવાના મૂડમાં નથી, એટલે કે મિસ્ત્રીની ઉમેદવારી રદ કરવામાં આવશે.
હાલમાં ટાટા સન્સના બોર્ડની ચાર બેઠકો ખાલી છે, જેમાં વિજય સિંહના રાજીનામા બાદ અને અગાઉ જગુઆર લેન્ડ રોવરના ભૂતપૂર્વ સીઈઓ રાલ્ફ સ્પેથ, ઉદ્યોગપતિ અજય પીરામ અને સ્વતંત્ર ડિરેક્ટર લિયો પુરીએ રાજીનામું આપ્યું હતું.
નોએલ ટાટાના ચેરમેન તરીકે ચૂંટાયા પછી જે મતભેદો ધીમે ધીમે સપાટી પર આવી રહ્યા હતા તે હવે બે અલગ જૂથોમાં ફેરવાઈ ગયા છે, બંને પોતપોતાની રીતે દાવો કરી રહ્યા છે કે તેઓ “ટાટા વારસાની સાચી ભાવના” ને આગળ ધપાવી રહ્યા છે.
