2030 સુધીમાં તેના ઉર્જા મિશ્રણમાં કુદરતી ગેસનો હિસ્સો બમણો કરીને 15% સુધી વધારીને “ગેસ આધારિત અર્થતંત્ર” બનવાનું ભારતનું લક્ષ્ય, લિક્વિફાઈડ નેચરલ ગેસ (LNG) ટર્મિનલ્સની અપૂરતી ક્ષમતા, અને અસ્થિર ગેસના ભાવ અને સ્થિર સ્થાનિક ઉત્પાદનને જોતાં એક ઊંચો ઓર્ડર લાગે છે .
2027 થી સંપૂર્ણ કિંમતની છૂટકની સંભાવનાઓ અને “મુશ્કેલ ક્ષેત્રો” માંથી ગેસના ઊંચા ભાવ રિલાયન્સ-બીપી અને ઓએનજીસી જેવા મોટા સ્થાનિક ઉત્પાદકોને ઉત્પાદન વધારવા માટે પ્રોત્સાહિત કરી શકે છે , તેમ છતાં લક્ષિત ગતિ અને એલએનજીની આયાત માટે અપૂરતી ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર ગેસના વપરાશને વેગ આપવાની યોજનાઓને અવરોધી શકે છે.
ઇકરાના વાઇસ પ્રેસિડેન્ટ અને કો-હેડ પ્રશાંત વશિષ્ઠે જણાવ્યું હતું કે, ”મને લાગે છે કે 2030 સુધીમાં 15% એક મહત્વાકાંક્ષી લક્ષ્ય છે. ભારત ભાવ સંવેદનશીલ બજાર છે અને યુક્રેન કટોકટી પછી ગેસ બજાર તંગ રહેવાની શક્યતા છે. 2030 સુધીમાં ગેસનો હિસ્સો વધીને લગભગ 9% થઈ શકે છે,”
ઊંચા ભાવોને કારણે, ભારતનો કુદરતી ગેસનો વપરાશ FY23માં 6% ઘટીને 60,311 મિલિયન મેટ્રિક સ્ટાન્ડર્ડ ક્યુબિક મીટર (mmscm) થયો હતો જે એક વર્ષ અગાઉ 64,159 mmscm હતો. LNG આયાત FY22 માં 31,028 mmscm થી 14% ઘટીને 26,647 mmscm થઈ હતી.
ભારતનું ગેસનું ઉત્પાદન એક દાયકાથી વધુ સમયથી સ્થિર છે. FY23માં તે 33,664 mmscm હતું. પેટ્રોલિયમ પ્લાનિંગ એન્ડ એનાલિસિસ સેલ (PPAC)ના છેલ્લા 11 વર્ષના ડેટા મુજબ, FY12માં સૌથી વધુ 46,453 mmscm અને FY19માં સરેરાશ આઉટપુટ 32,056 mmscm હતું.
રિન્યુએબલ એનર્જી, કોલસો અને તેલ જેવા વિકલ્પોના ભાવો સામે ગેસના ભાવ સ્થાનિક ઉત્પાદકો અને વપરાશકર્તાઓ માટે અપ્રિય રહ્યા હતા, ત્યારે સ્થાનિક ગેસ વપરાશ માટે LNG આયાત પરની નિર્ભરતા FY22માં વધીને 48% થઈ હતી જે FY12માં 28% હતી.
ગેસ એ ખાતર ક્ષેત્ર માટે મુખ્ય ફીડસ્ટોક છે, તે ઉપરાંત થર્મલ પાવર એકમો માટે બળતણ છે, અને રસોઈ માટે ઓટો ફ્યુઅલ (CNG) અને પાઇપ્ડ ગેસ તરીકે તેનો અંતિમ ઉપયોગ છે.
2030 એનર્જી મિક્સ ટાર્ગેટને હાંસલ કરવામાં અન્ય એક મોટી અવરોધ છે ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરલ અડચણ જેમ કે ગેસ ગ્રીડ, પાઈપલાઈન, ડિસ્ટ્રિબ્યુશન નેટવર્ક અને વધુ અગત્યનું એલએનજી ટર્મિનલ, જે નવા પ્રોજેક્ટ્સમાં અબજોનું રોકાણ હોવા છતાં પૂરતું નથી.
હાલમાં, ગુજરાતમાં દહેજ, હજીરા અને મુન્દ્રા, મહારાષ્ટ્રમાં દાભોલ, કેરળમાં કોચી અને તમિલનાડુમાં એન્નોર ખાતે છ ઓપરેટિંગ LNG સ્ટોરેજ અને રિગેસિફિકેશન ટર્મિનલ છે જેની કુલ ક્ષમતા વાર્ષિક 42.5 મિલિયન મેટ્રિક ટન (mmtpa) છે.
ગુજરાતમાં જાફરાબાદ અને છારા, ઓડિશામાં ધામરા અને મહારાષ્ટ્રના જયગઢ ખાતે 20 એમએમટીપીએની સંયુક્ત ક્ષમતા સાથે ચાર નવા ટર્મિનલ આવી રહ્યા છે. દહેજ અને મુન્દ્રા ટર્મિનલ 5 એમએમટીપીએ ઉમેરશે.
જ્યારે કેટલાક પ્રોજેક્ટમાં વિલંબ થાય છે, જો તમામ આગામી થોડા વર્ષોમાં પૂર્ણ થઈ જાય તો પણ, 2030 સુધીમાં કુલ ક્ષમતા લગભગ 70 એમએમટીપીએ હશે, જે 15% લક્ષ્ય હાંસલ કરવા માટે જરૂરી 144 એમએમટીપીએના અડધા કરતાં પણ ઓછી હશે, ત્યાં સુધીમાં સ્થાનિક ગેસનું ઉત્પાદન 92 થી 120 એમએમએસસીએમડી સુધી વધવાને ધ્યાનમાં રાખેલું છે.
આર્થિક બાબતોની કેબિનેટ સમિતિએ એપ્રિલમાં નિર્ણય લીધો હતો કે સ્થાનિક ઉત્પાદનમાં 70% હિસ્સો ધરાવતા લેગસી ફિલ્ડમાંથી કુદરતી ગેસની કિંમત ભારતીય ક્રૂડ બાસ્કેટની માસિક સરેરાશના 10% પર નિર્ધારિત કરવામાં આવશે. આગામી બે વર્ષ માટે $4-6.50/મેટ્રિક મિલિયન બ્રિટિશ થર્મલ યુનિટ (mmBtu). સપ્ટેમ્બર 2022 થી માર્ચ 2023 સુધી પ્રચલિત $8.57 થી ઘટીને કિંમત હવે $6.5/mmBtu પર સીમિત કરવામાં આવી છે. ત્યારબાદ કિંમત છ-માસિક સુધારાને આધીન, પસંદગીના આંતરરાષ્ટ્રીય ગેસ હબ સાથે લિંક કરવામાં આવી હતી.
આ પણ વાંચો: અદાણી હિંડનબર્ગ રિપોર્ટ: ગૌતમ અદાણીની કંપનીઓમાં રોકાણ કરનાર બે મોરેશિયસ કંપનીઓ ITના રડારમાં
નવી નીતિ હેઠળ, રાજ્ય સંચાલિત ONGC અને OIL ના નામાંકન ક્ષેત્રોમાં નવા કુવાઓ અથવા કૂવાના હસ્તક્ષેપમાંથી ઉત્પાદિત ગેસને ઉત્પાદનને પ્રોત્સાહન આપવા માટે વહીવટી કિંમત પર 20% પ્રીમિયમની મંજૂરી આપવામાં આવશે. બે વર્ષ પછી, પ્રાઇસ બેન્ડ દર વર્ષે $0.25 વધશે.
જ્યારે નિર્ણય કિરીટ પેરિશ કમિટી પર આધારિત છે, ત્યારે CCEA એ પેનલ દ્વારા ભલામણ મુજબ 1 જાન્યુઆરી, 2027 થી શરૂ થતા ગેસના ભાવોના સંપૂર્ણ ડિ-રેગ્યુલેશન પર નિર્ણય લેવાનું ટાળ્યું હતું.
રિલાયન્સ-બીપી અને ઓએનજીસીની માલિકીના “નવા અને મુશ્કેલ ક્ષેત્રો”માંથી ઉત્પાદિત ગેસ, જેમ કે આંધ્ર કિનારે કેજી બેસિનમાં તેમની ઑફશોર અસ્કયામતો રેકોર્ડ $12.46/mmBtuના ભાવે વેચાઈ રહી છે.
RIL -bp નાણાકીય વર્ષ દરમિયાન 12 mmscmd ઉત્પાદનના લક્ષ્ય સાથે KG બેસિનમાં MJ ડીપ વોટર ગેસ ફિલ્ડ્સ શરૂ કરવા માટે તૈયાર છે. સરકારી તેલ અને ગેસ ઉત્પાદક ONGC 15 જૂનથી ગેસનું ઉત્પાદન શરૂ કરશે અને આગામી વર્ષની શરૂઆતમાં ઉત્પાદન 1.4 mmscmd સુધી પહોંચાડશે.
