તાજેતરમાં રિઝર્વ બેન્ક ઓફ ઇન્ડિયા દ્વારા ₹ 2000ની ચલણી નોટો ચલણમાંથી પાછી ખેંચવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો હતો.ત્યારબાદ લોકોના મનમાં બે હજાર રૂપિયાની નોટને લઇને અનેક સવાલો ઊભા થયા હતા. જોકે, રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI) એ સોમવારે જણાવ્યું હતું કે 2,000 રૂપિયાની નોટો તેની સૌથી વધુ કિંમતની ચલણી નોટ ચલણમાંથી પાછી ખેંચવાનો તેનો નિર્ણય સેન્ટ્રલ બેંકની ચલણ વ્યવસ્થાપન કામગીરીનો એક ભાગ છે.
આરબીઆઈએ શુક્રવારે જાહેરાત કરી હતી કે તે તેની સૌથી વધુ કિંમતની ₹ 2,000 ની ચલણી નોટ ચલણમાંથી પાછી ખેંચી રહી છે અને કહ્યું કે આ નોટો કાનૂની ટેન્ડર તરીકે ચાલુ રહેશે. કેન્દ્રીય બેંકે કહ્યું કે હાલની 2000 રૂપિયાની નોટ 30 સપ્ટેમ્બર સુધી બેંકોમાં જમા અથવા બદલી શકાશે.
નવેમ્બર 2016માં નોટબંધી દરમિયાન ₹ 2,000ની ચલણી નોટો રજૂ કરવામાં આવી હતી. જ્યારે ₹ 500 અને ₹ 1,000ની નોટો પાછી ખેંચી લેવામાં આવી હતી. આરબીઆઈએ લોકોને તેમના બેંક ખાતામાં ₹ 2,000ની નોટો જમા કરાવવા અને/અથવા કોઈપણ બેંક શાખામાં અન્ય મૂલ્યોની નોટો બદલાવવાની સલાહ આપી હતી. તેણે બેંકોને તાત્કાલિક અસરથી ₹ 2,000ની નોટો જારી કરવાનું બંધ કરવાની પણ સલાહ આપી છે.
તેના નિર્ણયની સ્પષ્ટતા કરતા RBI ગવર્નર શક્તિકાંત દાસે આજે જણાવ્યું હતું કે, “હું સ્પષ્ટતા કરું અને ફરીથી ભારપૂર્વક જણાવું કે તે રિઝર્વ બેંકની કરન્સી મેનેજમેન્ટ કામગીરીનો એક ભાગ છે.”
દાસે જણાવ્યું હતું કે “લાંબા સમયથી, રિઝર્વ બેંક સ્વચ્છ નોટની નીતિને અનુસરી રહી છે. સમય સમય પર આરબીઆઈ ચોક્કસ શ્રેણીની નોટો પાછી ખેંચી લે છે અને નવી નોટો બહાર પાડે છે. અમે ચલણમાંથી ₹ 2000ની નોટો પાછી ખેંચી રહ્યા છીએ પરંતુ તે લીગલ ટેન્ડર તરીકે ચાલુ છે.”
આરબીઆઈ ગવર્નરે કહ્યું કે “અમે અમારી પ્રેસનોટમાં સ્પષ્ટપણે સમજાવ્યું છે કે ₹ 2000ની નોટો મુખ્યત્વે નાણાંની કિંમતને ઝડપથી ભરવાના હેતુ માટે જારી કરવામાં આવી હતી જે સિસ્ટમમાંથી બહાર કાઢવામાં આવી રહી હતી જ્યારે તે સમયે પ્રવર્તમાન ₹ 1000 અને 500 રૂપિયાની નોટો પાછી ખેંચી લેવામાં આવી હતી. તે હેતુ પૂરો થયો છે, આજે ચલણમાં અન્ય સંપ્રદાયોની પૂરતી નોટો છે.”
દાસે કહ્યું, “અમે સમજાવ્યા મુજબ ₹ 2000ની નોટોનું સર્ક્યુલેશન પણ 6 લાખ 73,000 કરોડની ટોચથી ઘટીને લગભગ 3 લાખ 62,000 કરોડ થઈ ગયું છે. પ્રિન્ટીંગ પણ બંધ કરી દેવામાં આવ્યું છે. સેન્ટ્રલ બેંક ₹ 2,000 ની બેંક નોટોના વિનિમય અંગે લોકોને પડતી મુશ્કેલીઓ પ્રત્યે સંવેદનશીલ રહેશે.”
દાસે કહ્યું કે”બેંકોને ₹ 2,000 ની બેંક નોટોના વિનિમય માટે જરૂરી વ્યવસ્થા કરવા સલાહ આપવામાં આવી છે. અમે અપેક્ષા રાખીએ છીએ કે ₹ 2,000ની મોટાભાગની નોટો 30 સપ્ટેમ્બર સુધીમાં તિજોરીમાં પાછી આવી જશે.બેંક ખાતામાં ₹ 50,000 કે તેથી વધુ જમા કરાવવા માટે PANની હાલની આવકવેરાની જરૂરિયાત ₹ 2,000ની નોટ પર પણ લાગુ થશે.”
Disclaimer : આ આર્ટિકલ ફાઇનાન્સિયલ એક્સપ્રેસ પરથી અનુવાદીત છે, મૂળ આર્ટિકલ વાંચવા માટે અહીં ક્લિક કરો
