Kafala System Ends: સાઉદી અરેબિયાએ 50 વર્ષ જૂની કફલા સિસ્ટમને સત્તાવાર રીતે નાબૂદ કરી દીધી છે. આ એક શ્રમ પ્રાયોજક માળખું હતું જે વિદેશી કામદારોના રહેવા અને રોજગારના અધિકારોને એક જ કંપની અથવા નોકરીદાતા સાથે જોડતું હતું. TOI ના અહેવાલ મુજબ આ ફેરફાર જૂન 2025 માં જાહેર કરવામાં આવ્યો હતો, પરંતુ હવે તેને સત્તાવાર રીતે નાબૂદ કરવામાં આવ્યો છે. કફલા સિસ્ટમ નાબૂદ કરવાથી 13 મિલિયનથી વધુ વિદેશી કામદારોને મુક્તિ મળી છે, જેમાં ભારતના લાખો લોકોનો સમાવેશ થાય છે.
કફલા સિસ્ટમ શું હતી?
કફલા સિસ્ટમ, જેને અરબીમાં “સ્પોન્સરશિપ” તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, તે એક આધુનિક સ્પોન્સરશિપ માર્ગ હતો જે 1950 ના દાયકાથી ગલ્ફ દેશોમાં ઉપયોગમાં લેવાય છે. કફલા સિસ્ટમ સાઉદી અરેબિયા, કતાર, કુવૈત અને જોર્ડન જેવા દેશોમાં સામાન્ય છે. આ સિસ્ટમ હેઠળ, વિદેશી કામદારોની કાનૂની સ્થિતિ સીધી તેમની કંપની (કફીલ) સાથે જોડાયેલી હતી.
પરિણામે કંપનીને કામદારો કરતાં વધુ અધિકારો હતા. કફલા સિસ્ટમ દ્વારા બંધાયેલ કામદાર કંપનીની પરવાનગી વિના નોકરી બદલી શકતો ન હતો કે દેશ છોડી શકતો ન હતો, ન તો તે કાનૂની સહાય મેળવી શકતો હતો. આનાથી કામદારોનું વ્યાપક શોષણ થયું.
કફલા સિસ્ટમ શા માટે શરૂ કરવામાં આવી?
આ સિસ્ટમ વિદેશી કામદાર માટે કાનૂની અને વહીવટી જવાબદારી (વિઝા અને રહેઠાણનો દરજ્જો સહિત) સીધી તે કંપની અથવા વ્યક્તિને ટ્રાન્સફર કરવા માટે ડિઝાઇન કરવામાં આવી હતી જ્યાં તેઓ કામ કરતા હતા. સરળ શબ્દોમાં કહીએ તો, કામદારની જવાબદારી કફીલ (નોકરીદાતા) ની હતી.
કફલા સિસ્ટમે રાજ્યના અમલદારશાહીને તેના બોજમાંથી મુક્ત કરી, કારણ કે કફીલ વ્યક્તિગત રીતે તમામ કામ સંભાળતો હતો. સમય જતાં, આ સિસ્ટમ કામદારોના માનવ અધિકારોનું ઉલ્લંઘન કરવા બદલ ટીકા હેઠળ આવી, ઘણીવાર તેમને ગુલામીનું જીવન જીવવા માટે મજબૂર કરતી હતી.
કયા ફેરફારો કરવામાં આવ્યા છે?
સાઉદી અરેબિયાના તાજેતરના શ્રમ સુધારાઓએ કફલા સિસ્ટમને કોન્ટ્રાક્ટ રોજગાર મોડેલથી બદલી નાખી છે. સાઉદી પ્રેસ એજન્સી (SPA) અનુસાર, નવી સિસ્ટમ વિદેશી કામદારોને તેમના વર્તમાન એમ્પ્લોયર અથવા કફીલ (કર્મચારી) ની પરવાનગી વિના નવી કંપનીમાં જોડાવાની મંજૂરી આપશે.
કામદારો હવે એક્ઝિટ વિઝા વિના દેશ છોડી શકશે અને તેમને અગાઉ ઉપલબ્ધ ન હોય તેવા કાનૂની રક્ષણનો લાભ લેવાની મંજૂરી આપવામાં આવશે. સાઉદી અરેબિયા વિઝન 2030 હેઠળ દેશમાં સુધારા કરી રહ્યું છે, અને કફલા સિસ્ટમ નાબૂદ કરવી એ આ પહેલનો એક ભાગ છે.
કફલા સિસ્ટમ હેઠળ કેટલા કામદારો છે?
સાઉદી અરેબિયામાં 13.4 મિલિયનથી વધુ વિદેશી કામદારો કફલા સિસ્ટમ હેઠળ કામ કરી રહ્યા છે, જે દેશની વસ્તીના 42% પ્રતિનિધિત્વ કરે છે. વિદેશી કામદારોનો સૌથી મોટો જૂથ બાંગ્લાદેશ અને ભારતના છે, ત્યારબાદ પાકિસ્તાન, નેપાળ, શ્રીલંકા અને ફિલિપાઇન્સ જેવા દેશોના કામદારો આવે છે.
સાઉદી અરેબિયામાં 4 મિલિયનથી વધુ વિદેશી કામદારો ઘરેલુ સહાયક તરીકે કામ કરે છે. બાંધકામ, ઘરેલું કામ, આતિથ્ય અને કૃષિ જેવા ક્ષેત્રો કફલા સિસ્ટમ હેઠળ સૌથી વધુ પ્રચલિત ક્ષેત્રોમાંના છે, જેમાં તેઓ આ સમય દરમિયાન નોંધપાત્ર મુશ્કેલીઓનો સામનો કરે છે.
કફલા સિસ્ટમ નાબૂદ થવાની શું અસર થશે?
સાઉદી અરેબિયા દ્વારા કફલા સિસ્ટમ નાબૂદ કરવાથી આશરે 13 મિલિયન વિદેશી કામદારોના કાર્યકારી જીવનમાં પરિવર્તન આવશે. તેઓ હવે નવી કંપનીઓમાં નોકરીઓ લઈ શકશે, એક્ઝિટ વિઝા વિના દેશ છોડી શકશે અને તેમના કાનૂની અધિકારોનો ઉપયોગ કરી શકશે.
આ પણ વાંચોઃ- US Work Visa : અમેરિકામાં નોકરી જોઈએ છે? દરેક વર્કરને મળે છે અલગ અલગ વર્ક વિઝા, જાણો તમારા માટે કયા વિઝા છે બેસ્ટ?
આ ફેરફારથી શોષણ ઘટશે, કામ કરવાની પરિસ્થિતિઓમાં સુધારો થશે અને કામદારોને વધુ સ્વતંત્રતા અને સન્માન મળશે તેવી અપેક્ષા છે. વિદેશી કામદારોને શરતો પર વધુ વાટાઘાટો કરવાનો અધિકાર આપીને, આ સુધારો આર્થિક ભાગીદારીને મજબૂત બનાવશે.
