પંજાબમાં ચોરોએ સરકારી શાળાઓને બનાવી ટાર્ગેટ, રમકડાંથી લઇને એલઇડી સ્ક્રીન સુધી બધું જ ચોરી ગયા, સરકાર ચિંતામાં

Divya Goyal : પંજાબના ફિરોઝપુર અને ફાઝિલ્કાના સરહદી જિલ્લાઓથી માંડીને આજુ બાજુના વિસ્તારમાં સરકારી શાળોઓ સુરક્ષીત નથી કારણ કે વેકેશન દરમિયાન વિસ્તારમાં આવેલી શાળાઓમાં ચોરોએ હાથફેરો કર્યો હતો. ઉનાળાના વેકેશન બાદ જ્યારે શાળાઓ ખુલે છે ત્યારે સમગ્ર ઘટનાઓ પ્રકાશમાં આવે છે. આવી ઘટનાઓ ભૂતકાળમાં પણ બની છે. છેલ્લા 1.5 વર્ષમાં જિલ્લાની સરકારી શાળાઓમાં ચોરીની 123 ઘટનાઓ નોંધાઈ છે.

“ચોરોથી કંઈ પણ સુરક્ષિત નથી,”

શાળાના ઇન્ચાર્જ સુરિન્દર કૌરે જણાવ્યું હતું કે શાળાના ઈન્ચાર્જ સુરિન્દર કૌરે કહ્યું કે, ઉનાળાના વેકેશન પછી શાળા ફરી ન ખુલે ત્યાં સુધી પંખા અને વાસણો સરપંચના ઘરે સલામતી માટે મોકલવામાં આવ્યા છે. “ચોરોથી કંઈ પણ સુરક્ષિત નથી,”

સરકારી શાળાઓ ખાસ કરીને પ્રાથમિક શાળાઓ

સમગ્ર પંજાબમાં ફિરોઝપુર અને ફાઝિલ્કાના સરહદી જિલ્લાઓથી માંડીને મધ્યમાં સ્થિત લુધિયાણા મોગા અને દોઆબા પટ્ટામાં હોશિયારપુર સુધી – બેશરમ ચોરીના બનાવોથી પીડાઈ રહી છે. ફિરોઝપુર ડિસ્ટ્રિક્ટ એજ્યુકેશન ઑફિસ (DEO) દ્વારા સંકલિત કરવામાં આવેલા ડેટા અનુસાર, છેલ્લા 1.5 વર્ષમાં જિલ્લાની સરકારી શાળાઓમાં ચોરીની 123 ઘટનાઓ નોંધાઈ છે.

શિક્ષકો કહે છે કે અગાઉની કોંગ્રેસ સરકાર અને સ્થાનિક સમુદાયના દાનને કારણે સરકારી શાળાઓ “સ્માર્ટ સ્કૂલ”માં ફેરવાઈ ત્યારથી છેલ્લા ચાર વર્ષમાં ઘરફોડ ચોરીઓ વધી છે. તમામ સ્માર્ટ શાળાઓ પ્રોજેક્ટર, એલઇડી સ્ક્રીન, સીસીટીવી કેમેરા, ડેસ્કટોપ, લિસનિંગ લેબ વગેરેથી સજ્જ હતી.

શિક્ષકો ઉમેરે છે કે, અપગ્રેડમાં સુરક્ષાના પગલાંનો વિસ્તાર થયો ન હતો. તેઓ કહે છે કે ખાસ કરીને સ્થાનિક ડ્રગ વ્યસનીઓ દ્વારા શાળાઓને નિશાન બનાવવામાં આવે છે. કારણ કે બાઉન્ડ્રી વોલ ક્ષતિગ્રસ્ત અને સુરક્ષા રક્ષકોની અછત આ શાળાઓને પસંદ કરવા માટે યોગ્ય બનાવે છે.

‘બધું ચોરાઈ ગયું’

લગભગ સાત વર્ષ પહેલાં શાળામાં જોડાયેલા સુરિન્દર ઉમેર્યું કે “રમકડાં (પ્રિ-પ્રાઈમરી એરિયામાંથી), ટેડી બેર, ગેસ સિલિન્ડર અને મધ્યાહ્ન ભોજન રાશન (બેસન, કઠોળ, રાજમા, રસોઈ તેલ), આચાર્યની ઓફિસમાં ફરતી ખુરશી સુધી, ત્રણ સીસીટીવી કેમેરા, એમ્પ્લીફાયર, ડેસ્કટોપ. અને ફ્લોર મેટ્સ પણ – બધું ચોરાઈ ગયું છે. હવે શાળામાં એક પ્રોજેક્ટર સિવાય ભાગ્યે જ કંઈ બચ્યું છે. દરેક ચોરી પછી મારા ખિસ્સામાંથી લગભગ રૂ. 5,000 ખર્ચીને મેં અહીંના સાતેય રૂમમાં તાળાઓ બદલાવી દીધા. અમારી શાળાને ચોરોએ ઓછામાં ઓછા નવ વખત નિશાન બનાવી છે. જ્યારે અગાઉના પ્રયત્નો પ્રમાણમાં નાના હતા, તાજેતરના પ્રયત્નોએ લગભગ શાળાને છીનવી લીધી હતી,”

મે મહિનામાં ત્રીજી ચોરી પછી, ગુસ્સે ભરાયેલા સુરિન્દરે મુખ્ય દ્વાર પર પંજાબીમાં ખાલી એક ચિઠ્ઠી ચોંટાડી: “હાથ જોડ કે બેંટી હૈ કી તુસ્સી સ્કૂલ દા સારા સામન ચોરી કર લેયા હૈ… કિરપા કરકે હું તાલે ના તોડે જાન, ચોર. જી (અમે હાથ જોડીને આ વિનંતી કરીએ છીએ. તમે પહેલાથી જ શાળાની અંદર જે બધું હતું તે ચોરી લીધું છે. મહેરબાની કરીને ફરીથી અમારા તાળા તોડશો નહીં, મિસ્ટર ચોર).”

સરકારી શાળાઓની સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરવી એ આમ આદમી પાર્ટી (AAP) સરકાર માટે એક પડકાર છે, જેણે પંજાબમાં શિક્ષણમાં “ક્રાંતિ” કરવાનું વચન આપ્યું હતું. જાન્યુઆરીમાં કેબિનેટ દ્વારા આ શાળાઓ માટે સિક્યોરિટી ગાર્ડની ભરતી કરવાની દરખાસ્ત પસાર કરવામાં આવી હતી તે વાસ્તવિકતા માત્ર કાગળ પર જ રહી ગઈ છે. શિક્ષકોને સ્થાનિક પોલીસ સ્ટેશનમાં એફઆઈઆર નોંધવામાં આવી હોવા છતાં, મોટાભાગના પોલીસ દ્વારા તાજેતરમાં ઉકેલવામાં રસ જ નથી.

ફાઝિલ્કા જિલ્લાના કાલા ટિબ્બાની સરકારી પ્રાથમિક શાળામાં ચોરો 25 ડિસેમ્બરે શાળામાં ઘૂસી ગયા હતા. તેઓએ ત્રણ CPU, બે LED સ્ક્રીન, CCTV DVR, હેડફોન, કુલ રૂ. 700ના સિક્કા અને મધ્યાહન ભોજનના સત્તાવાર રેકોર્ડની પણ ચોરી કરી હતી. શાળાના ઈન્ચાર્જ સજ્જન કુમારે જણાવ્યું હતું કે, “અમને એફઆઈઆર નોંધવામાં આવી છે પરંતુ હજુ સુધી તપાસ અંગે કોઈ અપડેટ મળ્યું નથી.”

એક શિક્ષકે ઉમેર્યું, “સરકારી ભંડોળનો ઉપયોગ કરીને લાવવામાં આવેલા ગેજેટ્સ અથવા સાધનો સામાન્ય રીતે આ ચોરી પછી ક્યારેય બદલાતા નથી. મોટાભાગના સાધનોનો વીમો લેવામાં આવતો નથી. જો તે હોય તો પણ રાજ્યના શિક્ષણ વિભાગમાંથી બદલી મેળવવી એ એક જટિલ પ્રક્રિયા છે. શિક્ષકો તેને ફક્ત તેમના પોતાના પૈસાથી બદલી દે છે અથવા દાન માંગે છે.”

હોશિયારપુર જિલ્લાના ગઢશંકર બ્લોકમાં શિક્ષકોએ સ્થાનિક એસએસપીને એક પત્ર સુપરત કર્યો હતો જ્યારે એપ્રિલમાં એક બીજાના દિવસોમાં નવ શાળાઓ લૂંટાઈ હતી.

ડેમોક્રેટિક ટીચર્સ ફ્રન્ટ (ડીટીએફ), હોશિયારપુરના જનરલ સેક્રેટરી મુકેશ કુમારે જણાવ્યું હતું કે “સીસીટીવી, એલઇડી સ્ક્રીન, ગેસ સિલિન્ડર, ઇન્વર્ટર બેટરી અને મધ્યાહન ભોજન માટે ઘઉં અને ચોખા પણ – બધું જ ચોરાઈ ગયું. જો એફઆઈઆર નોંધવામાં આવે તો પણ કોઈ ધરપકડ કે ચોરીનો માલ વસૂલવામાં આવતો નથી. અમે એસએસપીને આ શાળાની ચોરીઓને ગંભીરતાથી લેવા અરજી આપી હતી. શિક્ષકો આ ખોટ માટે ક્યાં સુધી ચૂકવણી કરી શકે છે?”

હોશિયારપુરના મોહનવાલ ગામની સરકારી પ્રાથમિક શાળાના શાળા પ્રભારી ગીતાંજલિએ જણાવ્યું હતું કે ચોરોએ એપ્રિલમાં તેમની શાળાને નિશાન બનાવી હતી અને 70 કિલો ચોખા અને ઇન્વર્ટર બેટરી લઈને ભાગી ગયા હતા.

હોશિયારપુરના ગોગન ગામની સરકારી પ્રાથમિક શાળાના સ્કૂલ ઈન્ચાર્જ વસુધા ગોસ્વામીએ જણાવ્યું હતું કે 24મી મેના રોજ થયેલી ચોરીમાં તેમની શાળામાંથી એલઈડી સ્ક્રીન, સ્માર્ટ ટીવી, ડીવીઆર વગેરે સહિત તમામ સાધનો ખોવાઈ ગયા હતા. “અગાઉ પણ ઘરફોડ ચોરીનો પ્રયાસ થયો હતો ચોરો તાળાઓ તોડવામાં નિષ્ફળ ગયા.”

ફાઝિલ્કાના શિક્ષક, મોહિન્દર કોરિયનવાલાએ ઉમેર્યું, “કેટલાક વર્ષો પહેલા, ચોર માત્ર ગેસ સિલિન્ડર, લોખંડના સળિયા, બેન્ચ, નળ અને અનાજ લઈ જતા હતા. તેમનું ધ્યાન હવે શાળાઓમાં ઈલેક્ટ્રોનિક સાધનો તરફ વળ્યું છે. યુવાઓમાં માદક દ્રવ્યોના વ્યસનને કારણે સરહદી જિલ્લાઓમાં આ સમસ્યા બારમાસી છે, જેઓ નાની ચોરીઓનો આશરો લે છે.”

રાજ્યના આરોગ્ય પ્રધાન બલબીર સિંહે માર્ચમાં વિધાનસભામાં માહિતી આપી હતી કે, “સરકારી સંચાલિત કેન્દ્રોમાં 2.62 લાખ વ્યસની છે અને ખાનગી રીતે સંચાલિત કેન્દ્રોમાં 6.12 લાખ વ્યસની છે”

ફિરોઝપુરના એસએસપી ભૂપિન્દર સિંઘ સિદ્ધુએ જણાવ્યું હતું કે પોલીસ “સર્વવ્યાપી ન હોઈ શકે”, “પોલીસ નિયમિત પેટ્રોલિંગ કરે છે પરંતુ સરકારી શાળાઓ દૂરના ગામડાઓમાં આવેલી છે અને ત્યાં ગાર્ડ કે કોઈ સુરક્ષા વ્યવસ્થા નથી. મોટા ભાગના યુવાનો કે જેઓ શાળાઓમાંથી વસ્તુઓ ચોરી કરે છે તે સરળ પૈસા માટે અને કેટલાક કિસ્સાઓમાં ડ્રગ્સ માટે કરે છે.”

પોલીસે કેટલાક કેસ ઉકેલ્યા હોવાનું જણાવતાં તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, “અમે 14 શાળાઓ સાથે જોડાયેલા ચોરીના કેસ ઉકેલવામાં સફળ થયા છીએ અને મે મહિનામાં પાંચ આરોપીઓની ધરપકડ કરવામાં આવી હતી. અમે તેમની પાસેથી અઢાર એલઇડી સ્ક્રીન, ચૌદ ડીવીઆર, પાંચ પ્રોજેક્ટર, ત્રણ ઇન્વર્ટર અને અન્ય ઘણી વસ્તુઓ રિકવર કરી છે.”

સુરક્ષા ગાર્ડ નથી

રાજ્યના શિક્ષણ વિભાગ પાસે સરકારી શાળાઓ દ્વારા નોંધાયેલી ચોરીનો ડેટા નથી, જ્યારે ફિરોઝપુર ડીઇઓ દ્વારા સંકલિત કરાયેલ આંકડો ચિંતાજનક ચિત્ર દોરે છે. ફિરોઝપુર ડીઈઓ દ્વારા આપવામાં આવેલી માહિતી મુજબ અન્ય વસ્તુઓની સાથે ચોરોએ પોડિયમ, સબમર્સિબલ વોટર પંપ, વોટર કુલર, ખાંડ, નળ, વીજળી મીટર, કોર્ડલેસ માઈક્રોફોન, સોલાર પેનલ, પ્લેટ, ચમચી, રસોઈ સ્ટોવ, કૂકર, સ્વિંગ, હાર્મોનિયમ પણ છોડ્યા ન હતા. અગ્નિશામક સાધનો, સીડી, પુસ્તકાલયના પુસ્તકો, રમતગમતની કીટ, ધાબળા, ગાદલા, ઇલેક્ટ્રિકલ ફીટીંગ્સ, વાયરિંગ, પાણીની બોટલ, હાજરી રજીસ્ટર અને સ્ટેશનરી. ડેટામાં શિક્ષકોની ટિપ્પણી પણ સામેલ છે, જે કહે છે કે શાળાઓ બાઉન્ડ્રી વોલ અથવા સુરક્ષા રક્ષકો વિના સંવેદનશીલ રહેશે.

ફિરોઝપુર જિલ્લાની 836 સરકારી શાળાઓમાંથી માત્ર 14માં ચોકીદાર

ફિરોઝપુર જિલ્લાની 836 સરકારી શાળાઓમાંથી માત્ર 14માં ચોકીદાર છે. ધ ઈન્ડિયન એક્સપ્રેસ દ્વારા એક્સેસ કરાયેલા ડેટા અનુસાર પંજાબમાં હાલમાં 2,042 સરકારી વરિષ્ઠ માધ્યમિક શાળાઓમાંથી માત્ર 30માં જ રાત્રિ સુરક્ષા છે. જ્યારે પ્રાથમિક શાળાઓમાં રક્ષકોની જગ્યાઓ નથી, ઉચ્ચ પ્રાથમિક શાળાઓમાં ખાલી પડેલી જગ્યાઓ ભરવાની બાકી છે.

શિક્ષણ વિભાગ દ્વારા તૈયાર કરાયેલી એક નોંધ જણાવે છે કે, “સરકારી શાળાઓમાં ચોકીદાર માટે કર્મચારીઓની ભારે અછત છે અને નિયમિત ભરતી કરવામાં આવી નથી. હાલમાં, કુલ 2,042 સરકારી વરિષ્ઠ માધ્યમિક શાળાઓમાંથી 30 સરકારી વરિષ્ઠ માધ્યમિક શાળાઓમાં 31 ચોકીદાર-કમ-સફાઈ કામદારો કામ કરી રહ્યા છે…”

પંજાબ એજ્યુકેશન ડિપાર્ટમેન્ટની ઇન્ફોર્મેશન એન્ડ કોમ્યુનિકેશન ટેક્નોલોજી (ICT) વિંગ, જે ફક્ત શાળાઓમાંથી ચોરી થયેલા ગેજેટ્સ અને IT સાધનોનો રેકોર્ડ રાખે છે, તેના અનુસાર જાન્યુઆરી 2022 થી માર્ચ 2023 સુધીમાં શાળાઓ દ્વારા ચોરીની 44 ઘટનાઓ નોંધવામાં આવી હતી. તેમાંથી મોટાભાગની ઘટનાઓ બની હતી. ફિરોઝપુર, ફાઝિલ્કા અને લુધિયાણા જિલ્લામાં અને મોટા ભાગના કિસ્સાઓમાં ચોર એલઈડી સ્ક્રીન, ઈન્વર્ટર બેટરી અને કોમ્પ્યુટર લઈ ગયા હતા.એક અધિકારીએ ઉમેર્યું હતું કે મોટા ભાગના ચોરાયેલા સાધનો વીમા વિનાના હોવાથી તેને બદલવામાં આવ્યા નથી.

AAP સરકારે ગયા સપ્ટેમ્બરમાં તમામ વરિષ્ઠ માધ્યમિક શાળાઓમાં દિવસના સમય (500 થી વધુ વિદ્યાર્થીઓ ધરાવતી શાળાઓમાં) અને રાત્રિના કલાકો માટે ચોકીદાર રાખવા માટે શાળા વ્યવસ્થાપન સમિતિઓ (SMCs) ને રૂ. 33.07 કરોડ આપવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો હતો. તેમાં 652 વરિષ્ઠ માધ્યમિક શાળાઓ અને 37 ઉચ્ચ શાળાઓ માટે દર મહિને રૂ. 19,787ના પગારે દિવસના ગાર્ડ અને તમામ વરિષ્ઠ માધ્યમિક શાળાઓમાં રાત્રિના કલાકો માટે રૂ. 5,000 પ્રતિ માસના વેતન પર ચોકીદાર રાખવાનું સૂચન કર્યું હતું. આ માટે કુલ બજેટ રૂ. 12.07 કરોડ અંદાજવામાં આવ્યું હતું. જો કે, પ્રાથમિક શાળાઓ માટે ચોકીદારની કોઈ જોગવાઈ ન હતી, જ્યાં સૌથી વધુ ચોરીઓ થઈ રહી છે. જાન્યુઆરીમાં કેબિનેટ દ્વારા દરખાસ્ત મંજૂર કરવામાં આવી હોવા છતાં હજુ સુધી તેનો અમલ થયો નથી.

પંજાબ સ્કૂલ એજ્યુકેશનના એડિશનલ ચીફ સેક્રેટરી સીમા જૈને જણાવ્યું હતું કે, “વિભાગ પાસે રાજ્યની સરકારી શાળાઓમાં ચોરીનો એકીકૃત ડેટા નથી. કેટલાક જિલ્લાઓએ પોતાના સ્તરે તેને એકત્રિત કર્યું છે. વિભાગ આ સમસ્યાથી વાકેફ છે અને કેબિનેટની દરખાસ્ત (સિક્યોરિટી ગાર્ડની ભરતી કરવા)ને લાગુ કરવાની પ્રક્રિયામાં છે. અમે પંજાબ એક્સ-સર્વિસમેન કોર્પોરેશન (પેસ્કો) દ્વારા ભૂતપૂર્વ સૈનિકોને નોકરી માટે રાખવાની યોજના બનાવી રહ્યા છીએ.”

તેણીએ ઉમેર્યું હતું કે, “વૉરંટી હેઠળ ચોરાયેલા સાધનોને બદલવામાં આવશે પરંતુ તેમાં સમય લાગશે. અમે પ્રક્રિયાને ઝડપી બનાવવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છીએ.”

જુલાઈમાં શાળાઓ ફરી શરૂ થાય તે પહેલા, સુરિન્દરે આશાવાદી રીતે ઉમેર્યું, “જ્યારે અમારી શાળાઓ માત્ર ‘સ્કૂલ’ હતી અને ‘સ્માર્ટ’ ન હતી, ત્યારે અમે વિદ્યાર્થીઓને પુસ્તકો અને બ્લેકબોર્ડનો ઉપયોગ કરીને ભણાવતા હતા. એકવાર શાળા ફરી ખુલશે ત્યારે અમે પણ તે જ કરીશું. શાળાઓ માત્ર 3-4 વર્ષ પહેલા ‘સ્માર્ટ’ બની હતી પરંતુ અમારી પાસે 20 વર્ષથી વધુનો શિક્ષણનો અનુભવ છે. કોમ્પ્યુટર હોય કે ન હોય, બાળકોને તકલીફ નહીં પડે.

Disclaimer : આ આર્ટિકલ ઇન્ડિયન એક્સપ્રેસ પરથી અનુવાદીત છે, મૂળ આર્ટિકલ વાંચવા માટે અહીં ક્લિક કરો