Patal Bhuvaneshwar Cave Temple : દેશ અને દુનિયામાં ભગવાન શિવને સમર્પિત ઘણા મંદિરો અને ગુફાઓ છે, જે તેમના અલગ-અલગ રહસ્યો માટે પ્રખ્યાત છે. આ ગુફાઓમાંથી એક ઉત્તરાખંડમાં સ્થિત પાતાલ ભુવનેશ્વર મંદિર છે. એવું માનવામાં આવે છે કે, આ મંદિરમાં દુનિયાના અંતનું રહસ્ય છુપાયેલું છે. એવું માનવામાં આવે છે કે, આ મંદિર દરિયાની સપાટીથી લગભગ 90 ફૂટ ઊંડું છે. આ સાથે ગુફા પ્રવેશદ્વારથી 160 મીટર લાંબી છે. જાણો પાતાલ ભુવનેશ્વર મંદિર વિશે.
પાતાલ ભુવનેશ્વર મંદિર ક્યાં આવેલું છે?
કૃપા કરીને જણાવો કે, પાતાળ ભુવનેશ્વર મંદિર ઉત્તરાખંડના પિથોરાગઢ જિલ્લાના ગંગોલીહાટમાં આવેલું છે. આ મંદિરમાં ભગવાન શિવના દર્શન કરવા માટે પર્વત પર નહીં પરંતુ ગુફામાં જવું પડે છે. પાતાલ ભુવનેશ્વર મંદિર દેવદારના ગાઢ જંગલોથી ઘેરાયેલું છે.
એકમાત્ર મંદિર જ્યાંથી ચારેય ધામ જોઈ શકાય છે!
પુરાણો અનુસાર, પાતાલ ભુવનેશ્વરને એકમાત્ર મંદિર માનવામાં આવે છે, જ્યાંથી ચાર ધામ એટલે કે કેદારનાથ, બદ્રીનાથ, અમરનાથ જોઈ શકાય છે. ગુફામાં કેદારનાથ, બદ્રીનાથ, માતા ભુવનેશ્વરી, આદિ ગણેશ, ભગવાન શિવની જટાઓ, સાત કુંડ, મુક્તિ દ્વાર, ધર્મ દ્વાર અને અન્ય દેવતાઓની આકૃતિઓ જોઈ શકાય છે.
પાતાલ ભુવનેશ્વર મંદિરની શોધ કોણે કરી હતી?
એવું માનવામાં આવે છે કે, પાતાલ ભુવનેશ્વર મંદિરમાં 33 કરોડ દેવી-દેવતાઓ વાસ કરે છે. આ મંદિરની શોધની વાત કરીએ તો, પુરાણોમાં ત્રેતાયુગમાં તે સમયે અયોધ્યામાં શાસન કરનાર સૂર્ય વંશના રાજા ઋતુપર્ણ દ્વારા આની શોધ કરવામાં આવી હતી. માનસ ખંડ અને સ્કંદ પુરાણમાં તેનો ઉલ્લેખ છે. આ પછી, દ્વાપર યુગમાં પાંડવો દ્વારા આ મંદિરની શોધ કરવામાં આવી હતી. જ્યાં તેમણે ભગવાન શિવ સાથે ચૌપદ વગાડ્યું હતું. આ પછી જગત ગુરુ શંકરાચાર્યએ લગભગ 819 એડીમાં આ ગુફા શોધી કાઢી હતી અને તેમણે પોતે રાજાને જાણ કરી હતી. આ પછી, રાજાઓ દ્વારા ગુફામાં પૂજા કાર્ય માટે પૂજારીઓ (ભંડારી પરિવાર) લાવવામાં આવ્યા હતા.
ભગવાન ગણેશનું એક કપાયેલું માથું છે
હિંદુ પુરાણો અનુસાર, ભગવાન શિવજી નારાજ થયા ત્યારે ભગવાન ગણેશનું શિરચ્છેદ કરવામાં આવ્યું હતું. પાછળથી, માતા પાર્વતીના કહેવા પર, ગણેશને હાથીનું માથું આપવામાં આવ્યું. આ એ જ માથું જેને ભગવાન શિવે કાપી નાખ્યું હતું. એવું માનવામાં આવે છે કે, તે પાતાલ ભુવનેશ્વર ગુફામાં હાજર છે. આ ગુફામાં ગણેશજીની કાપેલી પથ્થરની મૂર્તિની ઉપર 108 પાંખડીઓ સાથે બ્રહ્મકમલના રૂપમાં એક ખડક છે.
પાતાળ ભુવનેશ્વર મંદિરના ચાર દરવાજા છે
પૌરાણિક કથાઓ અનુસાર, પાતાળ ભુવનેશ્વર મંદિરમાં ચાર દ્વાર છે. જેમના નામ અનુક્રમે છે: અને દ્વાર, પાપ દ્વાર, ધર્મ દ્વાર અને મોક્ષ દ્વાર. એવું માનવામાં આવે છે કે, જ્યારે લંકાપતિ રાવણનું મૃત્યુ થયું ત્યારે પાપના દરવાજા બંધ થઈ ગયા હતા. આ પછી મહાભારતના યુદ્ધ પછી રણ દ્વાર બંધ કરવામાં આવ્યો હતો. હવે માત્ર બે જ દરવાજા ખુલ્લા છે.
પાતાલ ભુવનેશ્વર મંદિરને શા માટે વિશેષ માનવામાં આવે છે?
પાતાળ ભુવનેશ્વર મંદિર ખૂબ જ વિશેષ માનવામાં આવે છે. ગુફા જ રહસ્યોથી ભરેલી છે. એવું કહેવાય છે કે, અહીં ચાર સ્તંભો છે, જેમના નામ સતયુગ, ત્રેતાયુગ, દ્વાપરયુગ અને કલયુગ પ્રમાણે રાખવામાં આવ્યા છે. કલયુગ સ્તંભ સિવાય કોઈપણ સ્તંભમાં કોઈ ફેરફાર નથી. આ સ્તંભ ત્રણેય સ્તંભો કરતાં ઊંચો છે. આ સાથે જ અહીં સ્થિત શિવલિંગનું કદ ઝડપથી વધી રહ્યું છે. પૌરાણિક માન્યતાઓ અનુસાર, એવું માનવામાં આવે છે કે, જ્યારે આ શિવલિંગ ગુફાની છતને સ્પર્શસે, ત્યારે વિશ્વનો અંત આવશે.
પાતાલ ભુવનેશ્વર મંદિર કેવી રીતે પહોંચવું?
તમે આ મંદિર સુધી રેલ, હવાઈ અને માર્ગ દ્વારા પહોંચી શકો છો. નજીકનું એરપોર્ટ પંતનગર છે. આ સાથે રેલ્વે સ્ટેશન ટનકપુર છે. આ ગુફા પિથોરાગઢથી લગભગ 90 કિમી દૂર આવેલી છે.
આ પણ વાંચો – Kailash-Mansarovar| કૈલાશ-માનસરોવર: વિશ્વના ઊંચા તીર્થસ્થળનો આંખો દેખ્યો અનુભવ, શ્રદ્ધાળુઓ માટે આ અંતિમ યાત્રાધામ
પાતાલ ભુવનેશ્વર મંદિરની મુલાકાત લેવાનો શ્રેષ્ઠ સમય ક્યારે છે?
જો તમે મંદિરની મુલાકાત લેવાનું વિચારી રહ્યા છો, તો શ્રેષ્ઠ સમય માર્ચથી જૂન અને સપ્ટેમ્બરથી નવેમ્બર સુધીનો છે.
