એકાદશી વ્રત નિયમ, પ્રેમાનંદ મહારાજ કહે છે ઉપવાસનું ફળ મેળવવા દશમ અને બારસના દિવસે પણ આ ભૂલો કરવાનું ટાળો

Premanand Maharaj On Ekadashi Vrat Upvas Niyam : હિંદુ ધર્મમાં એકાદશી ઉપવાસનું ઘણું મહત્વ છે. દરેક એકાદશીનું ખાસ નામ, પૌરાણિક કથા અને મહત્વ છે. અષાઢ વદ તિથિની અગિયારસ તિથિને દેવશયની એકાદશી કહેવામાં આવે છે. એક વર્ષમાં 24 એકાદશી આવે છે અને દરેકનું અલગ અલગ ફળ મળે છે. ઘણા લોકો એકાદશીનો ઉપવાસ છે. જો કે એકાદશી ઉપવાસના ખાસ નીતિ નિયમો છે, જેનું કડક પાલન કરવું જરૂરી છે નહીત્તર વ્રત ઉપવાસ કરવાનું પુણ્ય ફળ મળતું નથી. અહીં પ્રેમાનંદ મહારાજે એકાદશી ઉપવાસના નીતિ નિયમ જણાવ્યા છે.

પ્રેમાનંદ મહારાજજી કહે છે કે, જો કોઈ ભક્તને એકાદશીના વ્રતનું પૂર્ણ ફળ પ્રાપ્ત કરવું હોય તો વ્રત, પૂજા કરવાની સાથે સાથે કેટલાક નિયમોનું પાલન અવશ્ય કરવું જોઈએ. આ પછી, તમને ફળ મળે છે. આ નિયમોનું પાલન ફક્ત એકાદશી તિથિ પર જ નહીં પરંતુ દશમી અને દ્વાદશી તિથિ પર પણ થવું જોઈએ. પ્રેમાનંદ મહારાજજી સાથેની એક પછી એક વાતચીતમાં એક સાધકે પૂછ્યું કે એકાદશીના વ્રતને સફળ બનાવવા માટે કઈ બાબતો ટાળવી જોઈએ અને તેના નિયમો શું છે?

પ્રેમાનંદ મહારાજજી કહે છે કે, પરમ મુનિ પરમહંસ શ્રી સનાતનજી હંમેશાં પાંચ વર્ષની ઉંમરે જ રહે છે અને કોઈ કપડાં પહેરતા નથી, તેઓ દિગંબર જ રહે છે. “દિગમ્બરા”નો અર્થ એ છે કે જેમની દિશાઓ વસ્ત્ર છે, એટલે કે, તેઓ નગ્ન અવસ્થામાં રહે છે. તેઓ કહે છે કે એકાદશીના વ્રતને “હરિ તોષ વ્રત” કહેવામાં આવે છે, કારણ કે તે ભગવાન શ્રી હરિના આનંદ માટે કરવામાં આવે છે. સામાન્ય રીતે તમામ વૈષ્ણવો ખાસ કરીને શ્રી પ્રિયજીના ચરણોમાં વિશિષ્ટ ભક્તિ ધરાવતા હોય તેઓ એકાદશીનું વ્રત કરે છે. તેમનો મુખ્ય ઉદ્દેશ શ્યામા-શ્યામની આઠ પ્રહર પૂજા કરતી વખતે શ્યામા-શ્યામને તેમનું મન, વચન અને કર્મ સમર્પિત કરવાનો છે.

એકાદશીના એક દિવસ પહેલા આ વસ્તુઓનો ત્યાગ કરો

પ્રેમાનંદ મહારાજ કહે છે કે જે વ્યક્તિ એકાદશીનું વ્રત કરે છે તેને સંપૂર્ણ આશીર્વાદ મળે છે. શ્રી સનાતન મુનિ અનુસાર એકાદશી વ્રતનું ફળ મેળવવું હોય તો તેણે ત્રણ દિવસ એટલે કે દશમી, એકાદશી અને દ્વાદશી સુધી સંયમમાં રહેવું જોઈએ. માત્ર એક દિવસનું વ્રત કરવાથી એકાદશીના વ્રતનું પૂર્ણ ફળ મળતું નથી. દશમીના દિવસે કાંસાના વાસણનો ત્યાગ કરો, જે વાસણમાં નોનવેજ બન્યું હોય તેમાં ભોજન બનાવવું કે જમવું નહીં. મસૂરની દાળ, ચણાની દાળ, કોઈપણ શાક, મધ, અન્ય વ્યક્તિનું ભોજન અને શારીરિક સુખનો ત્યાગ કરવો જોઈએ. દશમ તીથિ પર માત્ર એક જ વાર ખાઓ અને સંયમ રાખો.

એકાદશીના દિવસે ન કામ ન કરવા

પ્રેમાનંદ મહારાજ વધુમાં કહે છે કે એકાદશીના દિવસે કોઈપણ પ્રકારની રમતો, રમત ગમત કે મનોરંજન જેવી કે મોબાઈલ ગેમ્સ વગેરેથી દૂર રહેવું. દિવસ દરમિયાન કે રાત્રે સૂવું નહીં. રાત્રે ઉઠીને કીર્તન વગેરે કરો. આ નિયમો મહાપુરુષોએ પણ અપનાવ્યા છે, જેમ કે રામદાસજી રાત્રે ભગવાનનું કીર્તન કરતા હતા અને ભગવાન પોતે તેમના કીર્તનથી પ્રસન્ન થઈને તેમની સાથે આવ્યા હતા.

એકાદશીના દિવસે પાન કે ઝાડ તોડી બનાવેલા દાંતણ ન કરવા, બીજાની નિંદા ન કરવી, ચોરી ન કરવી, ગુસ્સો ન કરવો, જૂઠું ન બોલવું, સંયમ રાખવો અને કોઈને દુ:ખ પહોંચાડવું ન જોઇએ. મૌન ધારણ કરીને ઉપવાસ કરવો શ્રેષ્ઠ માનવામાં આવે છે. અન્ન તરીકે ભગવાનને અર્પણ કરેલાં શુદ્ધ, ફળ જ લો. શક્ય હોય તો પાણી વગર ઉપવાસ રાખો, અને જો તમારામાં ક્ષમતા ન હોય તો થોડું દૂધ કે પાણીથી પોતાનું પોષણ કરો.

દેવશયની એકાદશીના બીજા દિવસે ન કરો આ કામ

બારસ તીથિ પર પણ કાંસાના વાસણનો ઉપયોગ ન કરવો. જે રસોડામાં માંસ બને છે ત્યાં બનેલું ભોજન ન જમો. કોઈ પણ પ્રકારનો નશો, મધ, તેલમાં તળેલી ચીજો, જૂઠું બોલવું, વધુ પડતી મજૂરી, એક થી વધુ વખત ભોજન, શારીરિક સુખથી દૂર રહેવું અને અશુદ્ધ ચીજોને સ્પર્શ કરવો નહીં. મસૂરની દાળનું સેવન પણ ન કરો.

આ પણ વાંચો | પ્રેમાનંદ મહારાજે કહે છે – આવા લોકો ગમે તેટલું દાન કરે પણ પુણ્ય મળતું નથી, જાણો કેમ

ડિસ્ક્લેમર- આ લેખ જ્યોતિષ, પંચાંગ, માન્યતાઓ અથવા ધાર્મિક ગ્રંથો જેવા વિવિધ માધ્યમોમાંથી એકત્રિત કરવામાં આવ્યો છે. અમારો હેતુ માત્ર માહિતી પહોંચાડવાનો છે. અમે તેની ચોકસાઈ અને ઉદભવની પ્રામાણિકતા આપી શકતા નથી. કૃપા કરીને તેનો કોઈપણ પ્રકારનો ઉપયોગ કરતા પહેલા સંબંધિત નિષ્ણાતની સલાહ લો.