ભાવનગર : સફાઈ કર્મીનું ગટરમાં ઉતરતા મોત : શું છે પીડિત પરિવારની માંગ? તંત્રએ શું આપી સફાઈ? શું છે પૂરો મામલો?

ગોપાલ કટેસિયા :  ભાવનગર મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન (BMC) ના સ્વચ્છતા કાર્યકર રાજેશ વેગડનું ભાવનગરમાં સેન્ટ્રલ સોલ્ટ એન્ડ મરીન કેમિકલ્સ રિસર્ચ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ (CSMCRI) ના કેમ્પસમાં આવેલી ગટરની ટાંકીમાં મૃત્યુ થયાના એક દિવસ પછી, તેમના પરિવારે તેમનો મૃતદેહનો દાવો કરવાનો ઇનકાર કરીને આગ્રહ કર્યો હતો કે, BMC પહેલા તેના પુત્રને નોકરી આપે અને પોલીસ FIR દાખલ કરે છે.

તમને જણાવી દઈએ કે, રાજેશનું શ્વાસ રૂંધાવાથી મૃત્યુ થયું હતું, જ્યારે અન્ય એક કામદાર સુરેશ ગોરાડિયા શુક્રવારે ગટરની ટાંકીમાં ઉતરતા ગંભીર રીતે બીમાર પડ્યો હતો. CSMCRI દ્વારા રોકાયેલા ખાનગી કોન્ટ્રાક્ટરના કર્મચારી ગોરાડિયાની હાલત ગંભીર છે.

રાજેશના પરિવારજનોએ શનિવારે સર તખ્તાસિંહજી જનરલ હોસ્પિટલમાં તેમના ધરણા ચાલુ રાખ્યા હતા,  BMC એ તેમને રૂ. 30-લાખ વળતર આપવાની ખાતરી આપી હોવા છતાં પરિવારે મૃતદેહ લેવાનો ઇનકાર કર્યો હતો.

શું છે પીડિત પરિવારની માંગ?

રાજેશના નાના ભાઈ દીપક વેગડે પૂછ્યું, “અમે ગઈકાલે સવારથી ધરણા પર બેઠા છીએ અને BMC તરફથી અમારી માંગણીઓ પર કોઈ જવાબ મળ્યો નથી. અધિકારીઓ અમને કહી રહ્યા છે કે, તેઓ વળતર તરીકે 30 લાખ રૂપિયા ચૂકવશે. પરંતુ કાનૂની કાર્યવાહીની જવાબદારી છે કે નથી.”

“જવાબદાર લોકો સામે કોઈ ફરિયાદ નથી થઈ”

તેમણે ઉમેર્યું કે, “ઘટના માટે જવાબદાર લોકો સામે કોઈ એફઆઈઆર દાખલ કરવામાં આવી નથી. તેમ જ તેઓએ અમને રાજેશના પુત્ર નિહારને નોકરી અંગે કોઈ ખાતરી આપી નથી. જ્યાં સુધી નિહારને BMC તરફથી નોકરીનો નિમણૂક પત્ર ન મળે ત્યાં સુધી અમે મૃતદેહનો દાવો કરીશું નહીં.”

પીડિતના નાનાભાઈ દીપકે કહ્યું કે, “10મા ધોરણ સુધી ભણેલ રાજેશ લગભગ 18 વર્ષ પહેલા BMC માં જોડાયા હતા. રાજેશની પત્ની આશાની લગભગ દોઢ વર્ષ પહેલાં BMC ના સોલિડ વેસ્ટ મેનેજમેન્ટ વિભાગ દ્વારા ભરતી કરવામાં આવી હતી. નિહાર (25) સેનિટેશન ઇન્સ્પેક્ટરનો સર્ટિફિકેટ કોર્સ કરી રહ્યો છે, જ્યારે દંપતીની દીકરી અંડરગ્રેજ્યુએટ વિદ્યાર્થી છે.”

ભાવનગર મેયરે મજબૂરી જણાવી આશ્વાસન આપ્યું

ભાવનગરના મેયર ભરત બારડે કહ્યું કે, “BMC ખાસ કેસ તરીકે નિહારને નોકરી માટે ભલામણ કરશે. અમે તેમની પીડા વહેંચીએ છીએ પરંતુ, અમે કાયદા દ્વારા કામ કરવા માટે બંધાયેલા છીએ. અમે રૂ. 30 લાખ વળતર ચૂકવીશું. તેમની પત્ની પહેલેથી BMC ની કાયમી કર્મચારી હોવાથી, નિયમો આવા મૃત્યુના કિસ્સામાં પરિવારના સભ્યને નોકરી આપવાની પરવાનગી આપતા નથી. પરંતુ અમે નક્કી કર્યું છે કે, BMC એક ઠરાવ કરશે અને તેને રાજ્ય સરકારને મોકલશે, જેમાં વિશેષ કેસ તરીકે વેગડના પુત્રને નોકરી આપવાની દરખાસ્ત કરવામાં આવશે.”

‘ગટરના મેઈનહોલમાં ન પ્રવેશવા લેખીતમાં આદેશ છે પરંતુ…’ : મેયર

બારડે વધુમાં જણાવ્યું હતું કે, બીએમસીએ સફાઈ કામદારોને ગટરના મેનહોલમાં ન પ્રવેશવા માટે લેખિત આદેશો જાહેર કર્યા છે પરંતુ, રાજેશે તેમ કર્યું કારણ કે ગોરાડિયા ઉર્ફે સુરેશ ધરણીયા તેના સંબંધી હતા. “(ગોરાડિયા) પહેલા ટાંકીમાં પ્રવેશ્યો અને બેભાન થઈ ગયો. BMC તરફથી કોઈપણને મેનહોલમાં પ્રવેશ ન કરવા માટે લેખિત આદેશો હોવા છતાં અને સાથી સફાઈ કામદારો દ્વારા ચેતવણી આપવામાં આવી હોવા છતાં, વેગડ ગટરની ટાંકીમાં કૂદી ગયો, કારણ કે જે વ્યક્તિ બેભાન થઈ ગયો હતો, તે તેનો સંબંધી હતો.” બારડે જણાવ્યું હતું.

શુક્રવારે સવારે 11 વાગ્યાની આસપાસ CSMCRI ખાતે ગટરની ટાંકીમાં ઘૂસી ગયેલા ગોરાડિયાને બચાવ્યા બાદ રાજેશ બેભાન થઈ ગયો હતો. આખરે ફાયર વિભાગ દ્વારા તેને બચાવી બહાર કાઢવામાં આવ્યો હતો અને હોસ્પિટલમાં લઈ જવામાં આવ્યો હતો, જ્યાં ડૉક્ટરોએ તેને મૃત જાહેર કર્યો હતો.

‘આકસ્મિક મોતનો ગુનો નોંધ્યો છે, વધુ તપાસ માટે સીસીટીવી એકત્રિત કરી રહ્યા’ : પોલીસ

નીલમબાગ પોલીસ સબ-ઇન્સ્પેક્ટર જીઆર ધાંધલે જણાવ્યું હતું કે, શનિવારે જણાવ્યું કે, આકસ્મિક મૃત્યુનો કેસ નોંધવામાં આવ્યો છે. “દિપક દ્વારા આપવામાં આવેલી માહિતીના આધારે અમે શુક્રવારે મોડી રાત્રે અકસ્માતે મૃત્યુનો કેસ નોંધ્યો હતો. અમે ઘટનાની તપાસ કરવા માટે સીસીટીવી કેમેરા ફૂટેજ એકત્રિત કરી રહ્યા છીએ.”

આ પણ વાંચો – Surat Railway Station Stampede : સુરત રેલવે સ્ટેશન પર નાસભાગ, મુસાફરો દિવાળીએ ઘરે જવા ટ્રેન પકડવા દોડ્યા, 1 નું મોત

આ દરમિયાન, CSMCRI એ જણાવ્યું હતું કે, ગટરની ટાંકીની સફાઈ નિયમિત પ્રક્રિયા હતી. “સીએસઆઈઆર-સીએસએમસીઆરઆઈ દ્વારા યોગ્ય કાર્યવાહીની સૂચના આપવામાં આવી હતી અને તેનું પાલન કરવામાં આવ્યું હતું. તપાસ ચાલી રહી છે. આ ઘટના દુર્ભાગ્યપૂર્ણ અને ખેદજનક હતી,” પ્રયોગશાળા, જે વૈજ્ઞાનિક અને ઔદ્યોગિક સંશોધન પરિષદના નેજા હેઠળ કાર્ય કરે છે – વડા પ્રધાનના નેતૃત્વમાં – એક નિવેદનમાં જણાવ્યું હતું.

જરાત કોંગ્રેસે જવાબદાર અધિકારીઓ સામે ફોજદારી કેસની કરી માંગ

કોંગ્રેસના ગુજરાત એકમે શનિવારે ભાવનગરમાં સરકાર હસ્તકની સેન્ટ્રલ સોલ્ટ એન્ડ મરીન કેમિકલ્સ રિસર્ચ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ (CSMCRI) ની ગટરની ટાંકી સાફ કરતી વખતે ગૂંગળામણથી મૃત્યુ પામેલા સ્વચ્છતા કાર્યકરના મૃત્યુ માટે જવાબદાર તમામ અધિકારીઓ સામે ફોજદારી કેસ દાખલ કરવાની માંગ કરી હતી.

20 વર્ષમાં 387 સફાઈ કર્મચારીના ગટર સફાઈમાં મોત

ગુજરાતમાં પાર્ટીના પ્રવક્તા હિરેન બેંકરે જણાવ્યું હતું કે, “છેલ્લા 20 વર્ષોમાં, ગટર અને સેપ્ટિક ટાંકીઓ સાફ કરતી વખતે 387 સફાઈ કામદારો મૃત્યુ પામ્યા છે.”

તેમણે ઉમેર્યું કે, “મેન્યુઅલ સ્કેવેન્ગિંગ એક્ટ નિવારક કાયદો હોવા છતાં, સરકારના પગલાં કાગળ પર જ લાગે છે. છેલ્લા છ મહિનામાં આ સાતમી ઘટના બની છે. બીજા શબ્દોમાં કહીએ તો, રાજ્યમાં દર મહિને આવી એક ઘટના બને છે”

કોંગ્રેસે એવો પણ આક્ષેપ કર્યો છે કે, પીડિતાના સગાઓને આ ઘટનામાં એફઆઈઆર નોંધાવવામાં મુશ્કેલી પડી રહી છે. “મૃત્યુ હોવા છતાં, પીડિતાના સંબંધીઓએ વહીવટીતંત્રને FIR દાખલ કરવા દબાણ કરવા માટે ધરણા પર બેસવું પડે છે. આ રાજ્ય સરકારનો ઈરાદો સ્પષ્ટપણે દર્શાવે છે.”

બેંકરે દાવો કર્યો હતો કે, પરિવારને વળતર આપવામાં સરકારનો રેકોર્ડ પણ નબળો છે. “2022 માં, રાજ્ય સરકારે રાજ્ય વિધાનસભાના ફ્લોર પર જણાવ્યું હતું કે, તે વર્ષે મૃત્યુ પામેલા 11 લોકોમાંથી માત્ર પાંચના સગાઓને વળતર મળ્યું હતું. વળતર ન આપવા માટે સરનામાનો અભાવ વગેરે જેવા વિવિધ કારણો દર્શાવવામાં આવ્યા હતા.”