સોહિની ઘોષ : ગુજરાત હાઈકોર્ટે ગુરુવારે ગુજરાત લેન્ડ ગ્રેબિંગ (પ્રોહિબિશન) એક્ટ, 2020 ની બંધારણીય માન્યતાને સમર્થન આપ્યું હતું અને કાયદાને પડકારતી 100 થી વધુ અરજીઓને ફગાવી દીધી હતી.
કાયદો ડિસેમ્બર 2020 માં અમલમાં આવ્યો હતો અને ફેબ્રુઆરી 2021 માં તેને પ્રથમ વખત હાઇકોર્ટમાં પડકારવામાં આવ્યો હતો. કાયદાની બંધારણીય માન્યતાને પડકારતી અરજીઓની સુનાવણી તત્કાલિન મુખ્ય ન્યાયાધીશ વિક્રમ નાથ (હવે સુપ્રિમ કોર્ટના જજ)ની આગેવાની હેઠળની ડિવિઝન બેંચ દ્વારા પ્રથમ વખત કરવામાં આવી હતી. આ મામલો પાછળથી આગામી ચીફ જસ્ટિસ અરવિંદ કુમારની આગેવાની હેઠળની ડિવિઝન બેંચ દ્વારા લેવામાં આવ્યો હતો, જેઓ સુપ્રીમ કોર્ટના જજ પણ છે.
ગુરુવારે ચુકાદાના ઓપરેટિવ ભાગને વાંચતા, મુખ્ય ન્યાયાધીશ સુનીતા અગ્રવાલ અને ન્યાયમૂર્તિ અનિરુદ્ધ માઈએ કહ્યું કે, તેમને કાયદાને ગેરબંધારણીય રાખવા માટે કોઈ સારો આધાર મળ્યો નથી. તેમણે વધુમાં કહ્યું કે, “સીમા અધિનિયમ, 1963 જેવા કેન્દ્રીય કાયદાઓનો વિરોધ કરવાનો કોઈ પ્રશ્ન જ નથી, સિવિલ પ્રોસિજર કોડ (CPC), 1908, ક્રિમિનલ પ્રોસિજર કોડ (CrPC), 1973, ટ્રાન્સફર ઓફ પ્રોપર્ટી એક્ટ, 1882, વિશિષ્ટ રાહત અધિનિયમ, 1963, ભારતીય પુરાવા અધિનિયમ, 1872, અને ભારતીય કરાર અધિનિયમ, 1872, જેમ કે અરજદારો દ્વારા દાવો કરવામાં આવ્યો છે.
કોર્ટને ગુજરાતનો કાયદો કેન્દ્ર સરકારના કાયદા સાથે વિરોધાભાસી લાગતો ન હતો તે નોંધીને, કોર્ટે જણાવ્યું હતું કે, “રાષ્ટ્રપતિની સંમતિની ગેરહાજરીમાં, તે ભારતના બંધારણની કલમ 254 થી પ્રભાવિત થઈ શકે તેવું કહી શકાય નહીં,” કલમ 254 સંસદ દ્વારા બનાવેલા કાયદાઓ અને રાજ્ય વિધાનસભાઓ દ્વારા બનાવેલા કાયદાઓ વચ્ચેની અસંગતતા સાથે સંબંધિત છે.
કોર્ટે એમ પણ કહ્યું કે ‘અસમાનોને સમાન ગણીને બંધારણની કલમ 14નું સ્પષ્ટ મનસ્વીતા અને ઉલ્લંઘન કરવાની અરજી પણ માન્ય નથી. ત્યારબાદ તેણે અવલોકન કર્યું કે, “ગુજરાત લેન્ડ ગ્રેબિંગ (પ્રોહિબિશન) એક્ટ, 2020 ની વિવિધ જોગવાઈઓ આ કાયદાના ઉદ્દેશ્ય અને હેતુ સાથે તર્કસંગત હોવાનું જણાયું છે, જેનો હેતુ ગુજરાતમાં જમીન પડાવી લેવાની પ્રવૃત્તિઓને રોકવાનો છે.”
અરજીઓને “યોગ્યતાથી વંચિત” ગણાવતા, બેન્ચે નોંધ્યું હતું કે આ અધિનિયમ બંધારણના મૂળભૂત માળખાનું ઉલ્લંઘન કરતો હોવાનું કહી શકાય નહીં.
“જમીન પચાવી પાડવાના ગુના માટે લઘુત્તમ 10 વર્ષની જેલની સજાની જોગવાઈ કરવા માટે ગુજરાત લેન્ડ ગ્રેબિંગ (પ્રતિબંધ) અધિનિયમ 2020 ની માન્યતાની ચકાસણી કરતી વખતે, એવું તારણ કાઢવામાં આવ્યું છે કે, વિધાનસભાની વિવેકબુદ્ધિ યોગ્ય છે, વિશ્વસનીયતા તે વિધાનસભા, લોકોના પ્રતિનિધિ છે, જે નક્કી કરે છે કે તેમના માટે શું સારું છે અને શું ખરાબ છે કારણ કે, તેમણે લોકોની જરૂરિયાતો જાણવી અને પરિચિત હોવા જોઈએ. કોર્ટ તેની શાણપણના આધારે નિર્ણય લઈ શકતી નથી,” આમ કોર્ટે નિષ્કર્ષ આપ્યો કે, અરજદારોની અરજી પર અધિનિયમને અમાન્ય કરી શકાતો નથી કે સૂચવવામાં આવેલી સજા કઠોર, અપ્રમાણસર અને સ્પષ્ટપણે મનસ્વી છે.
કોર્ટને મેન્સ રીઆ (ગુના કરવાનો ઈરાદો) અને એક્ટની પૂર્વનિર્ધારિત અરજીના આધારે કાયદાની માન્યતાને પડકારતી અરજદારોની દલીલોમાં પણ કોઈ તથ્ય મળ્યું નથી.
આસામ, કર્ણાટક અને આંધ્રપ્રદેશ જેવા અન્ય રાજ્યોમાં લાગુ પડતા કાયદા સાથે ગુજરાતના કાયદાની તુલના પેરી મટેરિયા (સમાન વસ્તુઓ અને સમાન વિષય ધરાવતા સમાન કાયદા) સાથે કરીને કોર્ટે કહ્યું કે, “પરી મટેરિયાની જોગવાઈઓની માન્યતા યથાવત રાખવામાં આવી છે” કર્ણાટક હાઈકોર્ટ અને આસામ હાઈકોર્ટ રાજ્યની વિધાનસભાઓ દ્વારા બનાવેલા કાયદાઓને પડકારે છે.
આ પણ વાંચો – GSEB General Stream Result 2024 : ધોરણ 12 સામાન્ય પ્રવાહ પરિણામ 2024, તમામ માહિતી
ચુકાદાની ઘોષણા પછી, કેટલાક અરજદારો માટે હાજર રહેલા એડવોકેટ મેઘા જાનીએ વિનંતી કરી હતી કે, કાયદા હેઠળ નોંધાયેલી એફઆઈઆર પરની આગળની કાર્યવાહી પર સ્ટેના માર્ગે આપવામાં આવેલી વચગાળાની રાહત 30 જુલાઈ સુધી લંબાવવામાં આવે કારણ કે સુપ્રીમ કોર્ટ 8 જુલાઈએ ખુલશે. જો કે, કોર્ટ દ્વારા અરજી ફગાવી દેવામાં આવી હતી.
