રાજકોટ ગેમ ઝોન આગ : તક્ષશિલા કાંડથી લઈ હરણી બોટ ડૂબી, નિર્દોષોના મોત, જાણો ક્યાં પહોંચ્યો કેસ?

Rajkot Game Zone Fire, સોહિની ઘોષ : TRP ગેમિંગ ઝોન ફાયર કેસમાં સુઓ મોટુ અરજી પર સુનાવણી કરતા, ગુજરાત હાઇકોર્ટે સોમવારે ગુજરાત સરકાર અને રાજકોટ મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશનને ફટકાર લગાવી અને કહ્યું કે, હવે તેને રાજ્યના તંત્રમાં વિશ્વાસ નથી.

જસ્ટિસ બિરેન વૈષ્ણવ અને દેવન દેસાઈની બેન્ચે જણાવ્યું હતું કે, “કોણ કડક પગલાં લેશે? સાચું કહું તો અમને હવે રાજ્યના તંત્ર પર વિશ્વાસ નથી. કોર્ટે અનેક આદેશ આપ્યાના ચાર વર્ષ બાદ આ છઠ્ઠી ઘટના છે. તંત્ર માત્ર લોકોને પોતાનો જીવ ગુમાવવા દેવા માંગે છે, લોકોને રામ ભરોસે છોડી દીધા છે, કોઈ ઘટના બને ત્યારે જ તંત્ર તેની મશીનરીને સક્રિય કરે છે.”

ઈન્ડિયન એક્સપ્રેસે હાઈકોર્ટ સંદર્ભિત કેસોની કરી સમીક્ષા:

મે 24, 2019

સુરતના તક્ષશિલા આર્કેડમાં આગ

પીડિતો: 22 મોત, જેમાંથી 18 તો 18-22 વર્ષની વયની મહિલાઓ હતી

સુરતના સરથાણા વિસ્તારમાં આવેલી તક્ષશિલા આર્કેડ નામની કોમર્શિયલ બિલ્ડીંગમાં ભીષણ આગ ફાટી નીકળી હતી, જેમાં અનેક કોચિંગ ક્લાસ અને વ્યવસાયો આવેલા છે. ઉપરના માળે કોચિંગ ક્લાસ યોજાતા હતા, જ્યાં ગેરકાયદે બાંધકામ હતું. મૃતકોમાં મોટાભાગના વિદ્યાર્થીઓ હતા.

ઘટનાના દિવસે, સરથાણા પોલીસે કોચિંગ સેન્ટરના મેનેજર અને કોમર્શિયલ કોમ્પ્લેક્સના માલિકો સામે કલમ 304 (ગેર ઈરાદે હત્યા), 308 (ગેર ઈરાદે હત્યા પ્રયાસ), હેઠળ ગુનો નોંધ્યો હતો. સાથે કલમ 114, 308, 465, 467, 468 અને કલમ 471 હેઠળ કલમો ઉમેરવામાં આવી હતી.

બે ફાયર અધિકારીઓને તાત્કાલિક સસ્પેન્ડ કરવામાં આવ્યા હતા અને ગુજરાત સરકારે તત્કાલીન અગ્ર સચિવ (શહેરી વિકાસ) મુકેશ પુરીના નેતૃત્વ હેઠળ તપાસ શરૂ કરી હતી.

ત્યારબાદ સુરત ક્રાઈમ બ્રાન્ચના મદદનીશ પોલીસ કમિશનર આર.આર.સરવૈયાએ ​​તપાસ હાથ ધરી ફાયર ઓફિસરો, દક્ષિણ ગુજરાત વિજ કંપની લિમિટેડના સબ એન્જિનિયર અને સુરત મહાનગર પાલિકાના ઈજનેર સહિત 14 લોકોની ધરપકડ કરી હતી.

તમામ આરોપીઓ હવે જામીન પર બહાર છે. સુરત પોલીસે 4,275 પાનાની ચાર્જશીટ દાખલ કરી હતી, જેમાં સાક્ષીઓ, પ્રત્યક્ષદર્શીઓના નિવેદનો અને ફોરેન્સિક સાયન્સ લેબોરેટરી રિપોર્ટનો સમાવેશ થાય છે.

તપાસ દરમિયાન જાણવા મળ્યું કે, સંકુલની અંદર પ્રવેશ અને બહાર નીકળવાનો એક જ દરવાજો હતો, જ્યાં પહેલા આગ લાગી હતી, જેના પરિણામે ફસાયેલા લોકો બહાર નીકળી શક્યા ન હતા. ઘણા વિદ્યાર્થીઓએ જીવ બચાવવા ત્રીજા માળેથી છલાંગ લગાવી હતી, પરંતુ તેઓ મૃત્યુ પામ્યા હતા.

સુરત શહેરની જિલ્લા અને સેશન્સ કોર્ટમાં ચાર કેસની સુનાવણી ચાલી રહી છે, જેમાંથી ત્રણ ફરિયાદી પુરાવાના તબક્કે છે, જ્યારે અન્ય ચાર્જફ્રેમિંગના તબક્કે પેન્ડિંગ છે.

ઓગસ્ટ 8, 2020

અમદાવાદની શ્રેય હોસ્પિટલમાં આગ

પીડિતો: 8 મોત (કોવિડ દર્દીઓના મોત)

42-82 વર્ષની વય જૂથના આઠ કોવિડ -19 દર્દીઓ, જેમાં ત્રણ મહિલાઓનો સમાવેશ થાય છે, હોસ્પિટલના ICU માં આગમાં મૃત્યુ પામ્યા હતા. 1999 માં આરોગ્ય સુવિધા તરીકે કામગીરી શરૂ થાય તે પહેલાં આ ઇમારતને મોટાભાગે રહેણાંક ઉપયોગ માટે પરવાનગી આપવામાં આવી હતી, અને તેમાં ગેરકાયદેસર બાંધકામો પણ હતા, જેને ગુજરાત રેગ્યુલેશન ઓફ અનધિકૃત વિકાસ (ગેરકાયદેસર મિલકતોના નિયમન માટે અસર ફી) કાયદા હેઠળ 2016 માં નિયમન કરવામાં આવ્યું હતું.

બનાવની જાણ થતાં જ અમદાવાદની નવરંગપુરા પોલીસે અકસ્માતે મોતની નોંધ કરી હતી. ઘટનાના ચાર દિવસ બાદ તત્કાલિન મુખ્યમંત્રી વિજય રૂપાણીએ ન્યાયિક તપાસની જાહેરાત કરી હતી.

10 ઓગસ્ટના રોજ, શ્રેય હોસ્પિટલના ટ્રસ્ટી અને સંચાલક ભરત મહંત સામે IPC કલમ 304A (ગેર ઈરાદે હત્યા), 336 (માનવ જીવનને જોખમમાં મૂકતી બેદરકારી), અને 337 હેઠળ ગુનો નોંધવામાં આવ્યો હતો. કલમ 338 હેઠળ એફઆઈઆર નોંધવામાં આવી હતી. કોઈપણ વ્યક્તિ ઉતાવળ અથવા બેદરકારીભર્યા કૃત્ય દ્વારા માનવ જીવનને જોખમમાં મૂકે છે) અને 338 (માનવ જીવનને જોખમમાં મૂકતા કૃત્ય દ્વારા ગંભીર ઇજા પહોંચાડે છે).

ગુજરાત હાઈકોર્ટના એડવોકેટ અમિત પંચાલે આ ઘટના પછી જાહેર હિતની અરજી (PIL) દાખલ કરી, અગાઉના કોર્ટના આદેશો અને હાલના કાયદાઓનું પાલન કરીને આગ સલામતીના પગલાંના કડક અમલીકરણની માંગ કરી હતી. પીઆઈએલમાં અનુગામી કાર્યવાહીમાં અગ્નિ સલામતીના પગલાંના અમલીકરણમાં ગંભીર ક્ષતિઓ જાહેર કરવામાં આવી હતી, જેમાં રાજ્યમાં 5,000 થી વધુ શાળાઓ માન્ય ફાયર સેફ્ટી નો ઓબ્જેક્શન સર્ટિફિકેટ (NOC) વિના ચાલી રહી છે. મહંતને બાદમાં જામીન પર છોડવામાં આવ્યો હતો. અમદાવાદની મેજિસ્ટ્રેટ કોર્ટમાં ત્રણેય આરોપીઓ સામેના ફોજદારી કેસની સુનાવણી ચાલી રહી છે.

નવેમ્બર 27, 2020

રાજકોટની ઉદય શિવાનંદ હોસ્પિટલમાં આગ

પીડિતો: 5 મોત

હોસ્પિટલના ICUમાં આગ ફાટી નીકળી હતી, જેમાં પાંચ દર્દીઓના મોત થયા હતા અને છ ઘાયલ થયા હતા. રાજકોટ સ્થિત જ્યોતિ CNC દ્વારા ઉત્પાદિત ધામણ વેન્ટિલેટરના હ્યુમિડિફાયરમાં વિસ્ફોટ થવાને કારણે આગ લાગી હતી.

માલવિયા નગર પોલીસ સ્ટેશનમાં IPC કલમ 304A (ગેર ઈરાદે હત્યા) અને 114 (સામાન્ય ઈરાદો) હેઠળ FIR નોંધવામાં આવી હતી અને કેસની તપાસ માટે એક વિશેષ તપાસ ટીમ (SIT) ની રચના કરવામાં આવી હતી. મૂળ કંપની ગોકુલ લાઈફ કેર પ્રાઈવેટ લિમિટેડના ડિરેક્ટર અને બે ડોક્ટર સહિત પાંચ લોકોની ધરપકડ કરવામાં આવી હતી. તમામ જામીન પર બહાર છે.

રાજ્યે શ્રેયસ અને ઉદય શિવાનંદ બંને હોસ્પિટલોમાં આગની ઘટનાઓની તપાસ (નિવૃત્ત) જસ્ટિસ ડી એ મહેતાના નેતૃત્વ હેઠળના કમિશન દ્વારા શરૂ કરી હતી.

મે 1, 2021

ભરૂચની પટેલ વેલ્ફેર હોસ્પિટલમાં આગ

પીડિતોઃ 18 મોત, જેમાંથી 11 મહિલાઓ હતી

22-55 વર્ષની વય જૂથના 18 લોકો, જેમાં બે નર્સનો સમાવેશ થાય છે, કોવિડ-19 સુવિધા ધરાવતી હોસ્પિટલમાં આગમાં મૃત્યુ પામ્યા હતા. જ્યાં આગ લાગી તે બિલ્ડિંગ માટે હોસ્પિટલ પાસે માન્ય ફાયર ક્લિયરન્સ સર્ટિફિકેટ અથવા બિલ્ડિંગ વપરાશની પરવાનગી નહોતી. આગનું પ્રાથમિક કારણ આઈસીયુમાં વેન્ટિલેટરમાંથી નીકળેલી સ્પાર્ક હોવાનું માનવામાં આવે છે.

પોલીસે શરૂઆતમાં આકસ્મિક મૃત્યુનો કેસ નોંધ્યો હતો અને 13 મેના રોજ પોતે જ હોસ્પિટલના ટ્રસ્ટીઓ વિરુદ્ધ આઈપીસી કલમ 304A (ગેર ઈરાદે હત્યા), 336 (જીવન અથવા અન્યની વ્યક્તિગત સુરક્ષાને જોખમમાં મૂકવું), ગુના હેઠળ ભરૂચ બી ડિવિઝન પોલીસ સ્ટેશનમાં કેસ નોંધ્યો હતો. તો કલમ 337 અને 114 હેઠળ કેસ નોંધાયેલ છે.

ભરૂચની મેજીસ્ટ્રેટ કોર્ટમાં ફોજદારી કેસ ચાલી રહ્યો છે. નિવૃત્ત ન્યાયાધીશ ડી એ મહેતાની આગેવાની હેઠળના તપાસ પંચે હોસ્પિટલ મેનેજમેન્ટ સામે માત્ર “જાણીજોઈને બેદરકારી” માટે ફટકાર જ નહી, પરંતુ અધિકૃત માળખું ન હોવા છતાં હોસ્પિટલને કોવિડના કેસોને હેન્ડલ કરવાની મંજૂરી આપવા બદલ મુખ્ય જિલ્લા તબીબી અધિકારીને દોષી ઠેરવ્યો હતા.

કમિશને રાજ્યને ખાસ કરીને નર્સિંગ હોમ અને/અથવા હોસ્પિટલોના કિસ્સામાં, અનધિકૃત બાંધકામને નિયમિત કરવાની નીતિ પર “ગંભીરતાથી પુનર્વિચાર” કરવાની ભલામણ કરી હતી.

ઑક્ટોબર 30, 2022

મોરબીમાં ઝુલતો પુલ તૂટી પડ્યો

પીડિતો: 55 બાળકો સહિત 135 ના મોત

મોરબી સદી જૂના પુલ પર તેની ક્ષમતા કરતાં વધુ મુલાકાતીઓને મંજૂરી આપવામાં આવી હતી. તાજેતરમાં, તેના પર નબળા સમારકામનું કામ કરવામાં આવ્યું હતું, જે એન્જિનિયરિંગ ધોરણોનું પાલન કરતું ન હતું. સમારકામના કામો પછી માળખાકીય સ્થિરતાનું પણ કોઈ મૂલ્યાંકન નહોતું.

30 ઑક્ટોબરે, મોરબી શહેરના બી ડિવિઝન પોલીસ સ્ટેશનમાં, ઝુલતા પૂલ (સસ્પેન્શન બ્રિજ) મેન્ટેનન્સ એજન્સી, મેનેજમેન્ટ એજન્સી અને અન્યના નામ આપીને કલમ 304 અને 308 હેઠળ એફઆઈઆર નોંધવામાં આવી હતી. આરોપી તરીકે તપાસ દરમિયાન નામ બહાર આવ્યા હતા. ત્યારબાદ બ્રિજની જાળવણી અને સંચાલન કરતા ઓરેવા ગ્રુપના એમડી જયસુખ પટેલ સહિત 10 લોકોની ધરપકડ કરવામાં આવી હતી. આ વર્ષે 22 માર્ચે સુપ્રીમ કોર્ટે તેમને જામીન આપ્યા હતા.

આ ઘટના બાદ હાઇકોર્ટમાં સુઓ મોટુ કેસ શરૂ કરવામાં આવ્યો હતો, ત્યારબાદ સરકારે રાજ્યભરના પુલોની તપાસ કરી હતી, જેમાં ગંભીર ખામીઓ સામે આવી હતી. આ મામલાની તપાસ માટે સરકારે SITની પણ રચના કરી હતી. આ કેસ મોરબીની સેશન્સ કોર્ટમાં પેન્ડિંગ છે.

જાન્યુઆરી 7, 2023

અમદાવાદમાં એક એપાર્ટમેન્ટ બિલ્ડિંગમાં આગ

પીડિત – 17 વર્ષની યુવતીનું મોત

શાહીબાગમાં બહુમાળી એપાર્ટમેન્ટમાં લાગેલી આગમાં 17 વર્ષની છોકરીનું મોત થયું હતું. એક રૂમમાં ફસાઈ જવાથી બાળકીનું મૃત્યુ થયું હોવાનું કહેવાય છે. તે સમયે એપાર્ટમેન્ટમાં હાજર અન્ય બે વ્યક્તિઓ નાસી જવામાં સફળ રહ્યા હતા. અકસ્માતે મોતનો ગુનો નોંધવામાં આવ્યો હતો.

જુલાઈ 30, 2023

અમદાવાદની રાજસ્થાન હોસ્પિટલમાં આગ

બિલ્ડિંગના ભોંયરામાં શોર્ટ સર્કિટના કારણે સ્પાર્ક થવાના કારણે હોસ્પિટલમાં આગ ફાટી નીકળ્યા બાદ સાવચેતીના પગલા તરીકે 106 દર્દીઓને અન્ય હોસ્પિટલોમાં ખસેડવા પડ્યા હતા. કોઈ જાનહાનિના સમાચાર નથી. કોઈ એફઆઈઆર નોંધાઈ નહી.

જાન્યુઆરી 18, 2024

વડોદરાના હરણી તળાવમાં બોટ પલટી ગઈ

પીડિતો: 14 મોત, જેમાંથી 12 બાળકો હતા

હરણીના મોટનાથ તળાવમાં એક હોડી પલટી જતાં પિકનિક પર ગયેલા 12 બાળકો અને બે શિક્ષકો સહિત 14 લોકોનાં મોત થયાં હતાં. તે જ રાત્રે, હરણી પોલીસ સ્ટેશનમાં 18 લોકો સામે આઈપીસી કલમ 304 (ગેર ઈરાદે હત્યા), કલમ 308, 337 (માનવ જીવનને જોખમમાં મૂકતું બેદરકારી કૃત્ય) હેઠળ એફઆઈઆર નોંધવામાં આવી હતી. તો કલમ 114 હેઠળ કેસ નોંધવામાં આવ્યો હતો.

એક દિવસ બાદ વડોદરા પોલીસ કમિશનરે SIT ની રચના કરી હતી. વધુમાં, હાઈકોર્ટે આ ઘટનાની સુઓ મોટુ સંજ્ઞાન લીધી અને જવાબદારી અને જવાબદારીમાંથી મુક્ત થવા માટે VMC ને ફટકાર લગાવી.

એકંદરે, 21 લોકો સામે ગુનો નોંધવામાં આવ્યો હતો અને 20 ની ધરપકડ કરવામાં આવી હતી, કારણ કે એક આરોપી હિતેશ કોટિયાનું મૃત્યુ થઈ ગયું હતું. મે મહિનામાં સ્થાનિક કોર્ટે 20માંથી 14 આરોપીઓને જામીન આપ્યા હતા. તેમની જામીન અરજીઓ ફગાવી દેવામાં આવ્યા બાદ સાત આરોપીઓ હજુ પણ ન્યાયિક કસ્ટડીમાં છે. 5 ફેબ્રુઆરીના રોજ, VMC એ છ અધિકારીઓને નોટિસ પાઠવી હતી – ચાર તેના ભાવિ આયોજન સેલમાંથી જેણે કોટિયા પ્રોજેક્ટ્સ તેમજ પૂર્વ અને ઉત્તર ઝોનના અધિકારીઓ માટે વર્ક ઓર્ડર આપ્યા હતા.

તો જે અધિકારીઓને કારણ બતાવો નોટિસ પાઠવવામાં આવી હતી તેમાં SAIL ના એક્ઝિક્યુટિવ એન્જિનિયર રાજેશ ચૌહાણનો સમાવેશ થાય છે, જેઓ આ કેસમાં ફરિયાદી પણ છે. SAIL ના એક વધારાના મદદનીશ ઈજનેરની સેવાઓ સમાપ્ત કરવામાં આવી હતી, જ્યારે અન્ય વધારાના મદદનીશ ઈજનેર (ઉત્તર ઝોન)ને સસ્પેન્ડ કરવામાં આવ્યા હતા. ગયા અઠવાડિયે, VMC એ તેના વધુ ત્રણ અધિકારીઓને નોટિસ આપી હતી, જેમાં તત્કાલીન ભાવિ વિભાગના વડા અને બે એન્જિનિયરનો સમાવેશ થાય છે.

(વડોદરામાં અદિતિ રાજા સાથે, સુરતમાં કમલ સઈદ)