સોહિની ઘોષ : દિલ્હીના મુખ્ય પ્રધાન અરવિંદ કેજરીવાલ અને તેમની આમ આદમી પાર્ટી (AAP) ના સાંસદ સંજય સિંહે બુધવારે અમદાવાદ સેશન્સ કોર્ટમાં જણાવ્યું હતું કે, વર્ષોથી ન્યાયશાસ્ત્ર દ્વારા એવું માનવામાં આવે છે કે, “કોઈ સરકાર અથવા તેના અંગો નાગરિકો પર કેસ કરી શકતા નથી”
વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની ડિગ્રી અંગેના વિવાદ સંબંધિત ફોજદારી માનહાનિના કેસમાં તેમને જાહેર કરાયેલા સમન્સને પડકારતી AAP નેતાઓ દ્વારા દાખલ કરવામાં આવેલી ફોજદારી રિવિઝન અરજીઓ પર કોર્ટે ફરી સુનાવણી શરૂ કરી ત્યારે આ અરજી આવી.
ગયા અઠવાડિયે, 2 સપ્ટેમ્બરના રોજ, અમદાવાદ સિટી સિવિલ સેશન્સ કોર્ટના મુખ્ય જિલ્લા અને સેશન્સ જજે ક્રિમિનલ રિવિઝન અરજીઓ વધારાના સેશન્સ જજ જે.એમ. બ્રહ્મભટ્ટની કોર્ટમાં મોકલી હતી. ગુજરાત હાઈકોર્ટના આદેશ બાદ આ થયું. હાઈકોર્ટે સંબંધિત કોર્ટને કેસ સોંપવાની તારીખથી 10 દિવસમાં રિવિઝન પિટિશન પર નિર્ણય લેવાનો પણ નિર્દેશ આપ્યો હતો.
ગુજરાત યુનિવર્સિટી (GU)ના રજિસ્ટ્રાર પિયુષ પટેલ દ્વારા અમદાવાદ મેજિસ્ટ્રેટ કોર્ટ સમક્ષ દાખલ કરવામાં આવેલી બદનક્ષીની ફરિયાદમાં, જેમનું પ્રતિનધિત્વ વકીલ ઓમ કોટવાલ દ્વારા કરવામાં આવ્યું છે, પરંતુ, HCના નિર્ણયના જવાબમાં મીડિયાને આપેલા તેમના નિવેદનોના આધારે ગુનો નોંધવામાં આવ્યો છે. માનહાનિનો આરોપ મુકવામાં આવ્યો છે. કેન્દ્રીય માહિતી આયોગના આદેશની અવગણના. CIC એ ગુજરાત યુનિવર્સિટીને PM મોદીની ડિગ્રીઓ વિશે “માહિતી શોધવા” માટે નિર્દેશ આપ્યો હતો.
ફરિયાદ મુજબ, આવા નિવેદનો બદનક્ષી થશે તે જાણતા હોવા છતાં, યુનિવર્સિટીની પ્રતિષ્ઠાને નુકસાન પહોંચાડવાના હેતુથી નિવેદનો મીડિયાને આપવામાં આવ્યા હતા અને ટ્વિટર દ્વારા પ્રસારિત કરવામાં આવ્યા હતા.
કેજરીવાલ વતી દલીલ કરતા એડવોકેટ સોમનાથ વત્સે જણાવ્યું હતું કે, GU, એક રાજ્ય સંસ્થા હોવાને કારણે, સુપ્રીમ કોર્ટ દ્વારા નિર્ધારિત ઠરાવ મુજબ માનહાનિનો દાવો લાવી શકે નહીં. તેમણે ગુજરાત યુનિવર્સિટી એક્ટની જોગવાઈઓનો પણ ઉલ્લેખ કર્યો, જે જણાવે છે કે, યુનિવર્સિટી પાસે “શાશ્વત ઉત્તરાધિકાર અને સામાન્ય સીલ હશે અને તે નામથી દાવો કરવામાં આવશે”.
વત્સે પ્રશ્ન કર્યો કે શું રજિસ્ટ્રારને ખરેખર એવી સત્તા છે કે, જે માનહાનિનો દાવો દાખલ કરી શકે. તેમણે એ પણ ધ્યાન દોર્યું કે, મેજિસ્ટ્રેટ કોર્ટ સમન્સ જાહેર કરતી વખતે સાવધ રહી ન હતી અને આઠ મિનિટની લાંબી પ્રેસ કોન્ફરન્સ જ્યાં કથિત અપમાનજનક ટિપ્પણી કરવામાં આવી હતી, તેના મોટા સંદર્ભને ધ્યાનમાં લેવામાં નિષ્ફળ રહી હતી. તેના બદલે, તેમણે કહ્યું, ટ્રાયલ મેજિસ્ટ્રેટ કોર્ટે સમગ્ર ભાષણની માત્ર બે મિનિટની તપાસ કરી.
તેમણે વધુમાં જણાવ્યું હતું કે, પ્રેસ કોન્ફરન્સ દરમિયાન કેટલીક વખત વિષયાંતર થાય છે.
આમ, મેજિસ્ટ્રેટે પત્રકાર પરિષદ દરમિયાન શું પૂછવામાં આવ્યું હતું, તેની તપાસ કરવી જોઈતી હતી, જેની તપાસ કરવામાં આવી ન હતી, વત્સે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું.
તેમણે કહ્યું કે, અપ્રસ્તુત પાસાઓ, જેમ કે મેજિસ્ટ્રેટના તારણ કે ટિપ્પણી રાજકીય હિસાબ-કિતાબ પતાવટ કરવા માટે કરવામાં આવી હતી, નેધ્યાનમાં લેવામાં આવી છે.
સિંહ તરફથી હાજર રહેલા એડવોકેટ ફારુક ખાને એમ પણ કહ્યું હતું કે, સમન્સ જાહેર કરતી વખતે ફરિયાદી દ્વારા મેજિસ્ટ્રેટ કોર્ટને “ગુમરાહ” કરવામાં આવી હતી અને સુપ્રીમ કોર્ટે અવલોકન કર્યું છે કે, સરકાર તેના પોતાના નાગરિકો પર કેસ ચલાવી શકતી નથી “કારણ કે જો તેઓ આમ કરે છે, તો દિવસે ને દિવસે માનહાનિના કેસ ચાલતા રહેશે.”
ખાને એમ પણ કહ્યું હતું કે, ફરિયાદીએ આક્ષેપ કર્યો છે કે, ટિપ્પણીઓ રાજકીય ફાયદો મેળવવા માટે કરવામાં આવી હતી, પરંતુ નિર્દેશ કર્યો હતો કે, GU આરોપી AAP નેતાઓનું રાજકીય હરીફ ન હોઈ શકે અને તેથી ફરિયાદીની દલીલ માન્ય રહેશે નહીં. “જો મને (માહિતીનો એક ભાગ) તે વિશે કેટલીક વાજબી આશંકા હોય, ભલે હું સાચો છું કે નહીં, તો શું હું પ્રશ્નો ઉઠાવવાનો હકદાર નથી? …જો મારા મિત્ર પાસે દિલ્હી યુનિવર્સિટી, ગુજરાત યુનિવર્સિટી, બનારસ યુનિવર્સિટીમાંથી ફોટોશોપમાં ડિગ્રી છે. તો…તેણે જ છેતરપિંડી કરી છે, યુનિવર્સિટીએ નહીં,” ખાને કહ્યું.
આ કેસને “પોસ્ટ-હોક ફેલેસી સિન્ડ્રોમનું ઉત્તમ પાઠ્યપુસ્તક ઉદાહરણ” તરીકે વર્ણવતા, ખાને કહ્યું કે, પીએમ મોદીની ડિગ્રી સંબંધિત કથિત અપમાનજનક ટિપ્પણીઓમાં ક્યાંય યુનિવર્સિટીનો ઉલ્લેખ નથી અને ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, માનહાનિના કેસ માટેની કાર્યવાહીનું કારણ “ભ્રામક પ્રકૃતિ” છે.
આ પણ વાંચો – ગુજરાત ભાજપનો મોટો નિર્ણય: સ્થાનિક સ્વરાજ સંસ્થાઓમાં ‘નો-રિપીટ’ નીતિ અપનાવાશે, નવાને અપાશે તક
ભારતના મુખ્ય ન્યાયાધીશ ડીવાય ચંદ્રચુડને ટાંકીને કહ્યું હતું કે, અસંમતિ એ લોકશાહીનો સલામતી વાલ્વ છે, તેમજ યુગાન્ડાના સરમુખત્યાર ઈદી અમીનને ટાંકીને કહ્યું હતું કે “ત્યાં વાણીની સ્વતંત્રતા છે પરંતુ હું તે કરી શકતો નથી”.
અભિવ્યક્તિની સ્વતંત્રતાની બાંયધરી આપો”, ખાને ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, ભારત અને સમગ્ર વિશ્વમાં જાહેર અધિકારીઓ સામે કાર્યવાહી કરવાના અધિકાર પરના ખતરાને નોંધ્યું હતું.
કોર્ટે આ કેસની સુનાવણી 8 સપ્ટેમ્બરે રાખી છે.
Disclaimer : આ આર્ટિકલ ઇન્ડિયન એક્સપ્રેસ પરથી અનુવાદીત છે, મૂળ આર્ટિકલ વાંચવા માટે અહીં ક્લિક કરો
