અજીનોમોટો એ મોનોસોડિયમ ગ્લુટામેટ (MSG) માટેનું એક બ્રાન્ડ નેમ છે, જે એક સામાન્ય ખાદ્ય પદાર્થ છે જેનો ઉપયોગ ખોરાકના સ્વાદને વધારવા માટે થાય છે. જ્યારે સૌથી લાંબા સમયથી, સ્વાદ વધારનારને બદનામ કરવામાં આવે છે, ત્યારે શેફ અજય ચોપરાએ શેર કર્યું કે ”અજીનોમોટોનો સ્વાદ માટે સાધારણ ઉપયોગ કરી શકાય છે. “હા! તે સાચું છે, અજીનોમોટો ખાવા માટે ઠીક છે અને લોકો તેને માને છે તેટલું નુકસાનકારક નથી. પરંતુ અજીનોમોટોનો આનંદ માણવા માટે હંમેશા માપ અને કેટલીવાર તેનું સેવન કરો છો તેના પર નિયંત્રિત રાખો”
પ્રાઈમસ સુપર સ્પેશિયાલિટી હોસ્પિટલના ચાર્જ ડાયેટિશિયન અંકિતા ઘોષાલ બિષ્ટે જણાવ્યું હતું કે,”જ્યારે MSG વર્ષોથી વિવાદનો વિષય રહ્યો છે, ત્યારે એ સમજવું અગત્યનું છે કે મોટા ભાગના લોકો દ્વારા મધ્યમ માત્રામાં સેવન કરવામાં આવે ત્યારે તેને સામાન્ય રીતે સલામત ગણવામાં આવે છે. MSG એ સ્વાદ ભોજનનો સ્વાદ વધારે છે જેને ઘણી વખત મસાલેદાર, માંસયુક્ત અથવા બ્રોથી સ્વાદ તરીકે વર્ણવવામાં આવે છે.”
તેનો ઉપયોગ રસોઈમાં શા માટે થાય છે?
એમ મુંબઈના રેજુઆ એનર્જી સેન્ટરના ન્યુટ્રિશનિસ્ટ ડૉ. નિરુપમા રાવે જણાવ્યું હતું કે, ”એમએસજીનો ઉપયોગ મુખ્યત્વે ખાદ્યપદાર્થોના સ્વાદિષ્ટ સ્વાદને વધારવા માટે થાય છે. તે વાનગીઓને વધુ સ્વાદિષ્ટ અને આકર્ષક બનાવી શકે છે , તેથી જ તેનો સામાન્ય રીતે ઘણી વાનગીઓમાં ઉપયોગ થાય છે.”અજીનોમોટોનો વ્યાપકપણે પ્રોસેસ્ડ ફૂડ, રેસ્ટોરન્ટના ભોજન અને ફાસ્ટ-ફૂડ વસ્તુઓમાં ઉપયોગ થાય છે.
જો કે, કેટલીક બાબતો ધ્યાનમાં રાખવી મહત્વપૂર્ણ છે.
કેટલાક લોકો MSG વાળા ખોરાકનું સેવન કર્યા પછી માથાનો દુખાવો, પરસેવો અને છાતીમાં દુખાવો જેવા લક્ષણોનો અનુભવ કરવાનો દાવો કરે છે. આને કેટલીકવાર “ચાઇનીઝ રેસ્ટોરન્ટ સિન્ડ્રોમ” તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.
કેટલીક વ્યક્તિઓ MSG ના ઉચ્ચ ડોઝ પ્રત્યે સંવેદનશીલ હોઈ શકે છે અથવા તેમની અંતર્ગત સ્વાસ્થ્ય સ્થિતિઓ હોઈ શકે છે જે તેમને તેની અસરો માટે વધુ સંવેદનશીલ બનાવે છે.
ઘોષલ બિષ્ટે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે સંપૂર્ણ, બિનપ્રોસેસ્ડ ફૂડથી ભરપૂર ખોરાકને સામાન્ય રીતે ખૂબ જ પ્રોસેસ્ડ ફૂડ્સ પર આધાર રાખવા કરતાં વધુ સ્વાસ્થ્યપ્રદ ગણવામાં આવે છે જેમાં સ્વાદ વધારવા માટે MSG ઉમેરવામાં આવે છે.
અજીનોમોટો પોતે કોઈ પોષક મૂલ્ય પ્રદાન કરતું નથી.અગ્રવાલે ઉલ્લેખ કર્યો કે “તે માત્ર એક કૃત્રિમ સ્વાદ વધારનાર છે અને તેના પર પોષણના સ્ત્રોત તરીકે આધાર રાખવો જોઈએ નહીં. આવા ઉમેરણો પર વધુ પડતી નિર્ભરતા વધુ પૌષ્ટિક આખા ખોરાકના વપરાશમાં ઘટાડો કરી શકે છે.”
નિષ્ણાતો વિનંતી કરે છે કે અજીનોમોટો અથવા એમએસજીનો ઉપયોગ તમારી રસોઈમાં કરી શકાય છે જ્યાં સુધી તે મધ્યસ્થતામાં કરવામાં આવે છે. “તે વાનગીઓના સ્વાદને વધારી શકે છે, પરંતુ સંપૂર્ણ ખોરાક પર આધારિત સંતુલિત અને વૈવિધ્યસભર આહાર સારા પોષણનો પાયો રહે છે . જો તમને MSG અથવા કોઈપણ ફૂડ એડિટિવ્સ વિશે ચિંતા હોય, તો વ્યક્તિગત સલાહ માટે હેલ્થકેર પ્રોવાઈડર અથવા રજિસ્ટર્ડ ડાયેટિશિયન સાથે સંપર્ક કરવો એ સારો વિચાર છે.”
અજીનોમોટો સોડિયમથી ભરપૂર છે, જે મીઠાનું એક ઘટક છે. શિખા અગ્રવાલે, હેલ્થ એન્ડ વેલનેસ કન્સલ્ટન્ટ અને સ્થાપક, Nurture જણાવ્યું હતું કે,”સોડિયમનું વધુ પડતું સેવન હાઈ બ્લડ પ્રેશર અને કાર્ડિયોવેસ્ક્યુલર સમસ્યાઓ તરફ દોરી શકે છે, જે હાયપરટેન્શન ધરાવતી વ્યક્તિઓ અથવા હૃદયરોગનું જોખમ ધરાવતા લોકો માટે ચિંતાનો વિષય બનાવે છે.”
ઘણા ફૂડ એડિટિવ્સની જેમ, મધ્યસ્થતા ચાવીરૂપ છે. ડૉ રાવે ઉમેર્યું કે, “જ્યારે MSG મોટા ભાગના લોકો માટે સલામત માનવામાં આવે છે, ત્યારે તેની ખૂબ મોટી માત્રામાં ઉપયોગ કરવાની સલાહ આપવામાં આવતી નથી.”
અગ્રવાલના જણાવ્યા અનુસાર, એવા કેટલાક પુરાવા છે કે જે સૂચવે છે કે અજીનોમોટોથી સમૃદ્ધ ખોરાક તેમની ઉન્નત સ્વાદિષ્ટતાને કારણે અતિશય આહારને પ્રોત્સાહન આપી શકે છે. આ સમય જતાં વજનમાં વધારો અને સ્થૂળતામાં ફાળો આપી શકે છે.આવા કિસ્સાઓમાં, ઉમેરવામાં આવેલ MSG સાથે ખોરાકને મર્યાદિત અથવા ટાળવાની સલાહ આપવામાં આવે છે.
MSG વપરાશ પર કંટ્રોલ કેવી રીતે રાખશો?
તમારા ખોરાકમાં MSG ના સ્ત્રોત વિશે જાગૃત રહેવું જરૂરી છે. ઘોષલ બિષ્ટે કહ્યું કે, “ગ્લુટામેટના કુદરતી ખાદ્ય સ્ત્રોતો, જેમ કે ટામેટાં, પરમેસન ચીઝ અને મશરૂમ્સમાં પણ ગ્લુટામેટ હોય છે, અને તે સંતુલિત આહારનો ભાગ હોઈ શકે છે.”
એક્સપર્ટે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે સંપૂર્ણ, બિનપ્રોસેસ્ડ ફૂડથી ભરપૂર ખોરાકને સામાન્ય રીતે ખૂબ જ પ્રોસેસ્ડ ફૂડ્સ પર આધાર રાખવા કરતાં વધુ સ્વાસ્થ્યપ્રદ ગણવામાં આવે છે જેમાં સ્વાદ વધારવા માટે MSG ઉમેરવામાં આવે છે.
