પ્રાણાયામ જેવી શ્વાસ લેવાની કસરત માત્ર શારીરિક સ્વાસ્થ્ય જ નહીં પરંતુ મનને પણ આરામ આપે છે, જેનાથી એકંદર સુખાકારીને પ્રોત્સાહન મળે છે. એવું પણ માનવામાં આવે છે કે આ શ્વાસ લેવાની ટેકનિક વ્યક્તિઓને ત્રિદોષ (ત્રણ પ્રકારની પ્રકૃતિ) -વાત, પિત્ત અને કફને સંતુલિત કરવામાં સક્ષમ બનાવે છે. આ દોષો ઘણીવાર અસંખ્ય સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ તરફ દોરી જાય છે. તેથી જ વ્યક્તિના શ્વાસને કંટ્રોલ કરવાની ક્ષમતાને સુધારવા માટે તે ફાયદાકારક છે.
તે જ દર્શાવતા, અંશુકા પરવાણી, સેલિબ્રિટી યોગ ટ્રેનિંગ, નવા નિશાળીયા માટે અનુલોમ વિલોમ પ્રાણાયામની પ્રેક્ટિસ માટે Instagram પર શેર કર્યું હતું . તેણે કૅપ્શનમાં લખ્યું હતું કે, “અનુલોમ વિલોમ એ પ્રાણાયામ અથવા કંટ્રોલ શ્વાસ લેવાની પદ્ધતિ છે. તે વૈકલ્પિક નસકોરા શ્વાસની તકનીકને અનુસરે છે અને તેના ઘણા ફાયદા છે.”
આ પણ વાંચો: Detox Drink : આ ડીટોક્સ ડ્રિન્ક મલાઈકા અરોરાએ લીધું, કેટલું ફાયદાકરાક છે આ ડ્રિન્ક? જાણો અહીં
અહીં જુઓ,
વધુમાં, તેમણે ઉમેર્યું હતું કે આ પ્રાણાયામની પ્રેક્ટિસ કરવાનો શ્રેષ્ઠ સમય સવારે ખાલી પેટ પર અથવા સૂતા પહેલાનો છે, કારણ કે તે શરીરને આરામ કરવામાં મદદ કરે છે.
અનુલોમ વિલોમ પ્રાણાયામને નાડી શોધના નામથી પણ ઓળખવામાં આવે છે. જીગ્યાસા ગુપ્તા, ન્યુટ્રિશન અને ફિટનેસ કોચ, FITTRએ જણાવ્યું હતું કે, “તે બંને નસકોરામાંથી એકસાથે શ્વાસ લેવાની અને ડાબા અને જમણા નસકોરા વચ્ચે વૈકલ્પિક રીતે દરેક શ્વાસ બહાર કાઢવાની પ્રથા છે. જમણા હાથના અંગૂઠાનો ઉપયોગ જમણા નસકોરાને બંધ કરવા માટે થાય છે, જ્યારે પિંકી અને રિંગ આંગળીનો ઉપયોગ ડાબા નસકોરાને કંટ્રોલ કરવા માટે થાય છે.”
અનુનો અંદાજે અનુવાદ ‘સાથે’ થાય છે અને લોમાનો અર્થ થાય છે ‘અનાજ સાથે’ અથવા ‘કુદરતી’ સૂચવે છે, અને કેટલીકવાર ‘અનાજને અનુસરતા’ તરીકે ઓળખાય છે. તે વિલોમા પ્રાણાયામની વિરુદ્ધ છે જેનો અર્થ અનાજની વિરુદ્ધ એવો થાય છે.
સ્ટેપ્સ
- સુખાસન અથવા પદ્માસનમાં તમારા હાથ ઘૂંટણ પર રાખીને બેસો.
- તમારા જમણા હાથની મધ્ય અને તર્જની આંગળીઓને હથેળી તરફ વાળો. આ પ્રથામાં ફક્ત જમણા હાથનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.
- ડાબા નસકોરા વડે શ્વાસ લો અને જમણા અંગૂઠા વડે જમણી બાજુ બંધ કરો અને તમારા ફેફસામાં હવા ભરવા માટે ધીમે ધીમે શ્વાસ લો. તે મહત્વનું છે કે તમે તમારા હાથને યોગ્ય રીતે મૂકો.
- હવે જમણા નસકોરામાંથી ધીમે ધીમે શ્વાસ છોડો.
- ઓછામાં ઓછા પાંચ મિનિટ માટે પુનરાવર્તન કરો.
આ પણ વાંચો: યોગ દર્શન : તિર્યક તાડાસનથી કરોડરજ્જુ સ્થિતિસ્થાપક બનશે અને કમરની ચરબી ઘટશે
નિષ્ણાતના જણાવ્યા અનુસાર આ પ્રાણાયામ કરવાના ફાયદાઓ આ પ્રમાણે છે.
- તે તણાવ અને અસ્વસ્થતાને ઘટાડવામાં મદદ કરે છે
- શ્વસન કાર્યમાં સુધારો કરે છે, ફેફસાંની ક્ષમતાને મજબૂત બનાવે છે અને વધારે છે અને શરીરમાં ઓક્સિજનનો પુરવઠો વધારે છે
- હૃદયની તંદુરસ્તી સુધારે છે
- એકાગ્રતા, ધ્યાન અને કાર્યક્ષમતામાં વધારો કરે છે.
જો કે, ગુપ્તાએ નોંધ્યું હતું કે હાઈ બ્લડ પ્રેશર અને તીવ્ર અસ્થમા ધરાવતા લોકોએ આ કરવાનું ટાળવું જોઈએ. “સગર્ભા સ્ત્રીઓ અને રુમેટોઇડ સંધિવાવાળા લોકોએ નિષ્ણાતની દેખરેખ હેઠળ આ પ્રાણાયામનો અભ્યાસ કરવો જોઈએ.”
