એક કેળાને બદલે બે કેળા ખાઓ તો બ્લડ સુગર કેવી રીતે શરીર પર પ્રતિક્રિયા આપે છે?

Banana And Blood Sugar | જ્યારે તમે કેળું (banana) ખાઓ છો, ત્યારે તેમાં રહેલા કાર્બોહાઇડ્રેટ્સ, ખાસ કરીને ફ્રુક્ટોઝ, ગ્લુકોઝ અને સુક્રોઝ જેવી ખાંડ તમારા બ્લડ સુગરના લેવલને અસર કરે છે. તો, જો તમે એકને બદલે બે કેળા ખાઓ તો શું થશે?

મુંબઈમાં ડૉ. મંજુષા અગ્રવાલે જણાવ્યું કે ‘એક મધ્યમ કેળામાં લગભગ 27 ગ્રામ કાર્બોહાઇડ્રેટ્સ હોય છે, જેમાંથી લગભગ 14-15 ગ્રામ સુગર હોય છે. જ્યારે તમે કેળું ખાઓ છો, ત્યારે શરીર સુગરને પચાવે છે. આ લોહીમાં ગ્લુકોઝનું લેવલ ધીમે ધીમે વધારે છે. આ ઇન્સ્યુલિન સંવેદનશીલતા અને મેટાબોલિક રેટ જેવા વ્યક્તિગત પરિબળોના આધારે બદલાઈ શકે છે.’

જોકે, બે કેળા ખાવાથી કાર્બોહાઇડ્રેટનું પ્રમાણ બમણું થાય છે, લગભગ 54 ગ્રામ. ડૉ. અગ્રવાલે જણાવ્યું હતું કે, ‘એક કેળાની તુલનામાં, બે કેળા ખાવાથી લોહીમાં શર્કરાના સ્તરમાં વધારો થાય છે. લોહીમાં શર્કરાના સ્તરમાં વધારો કેળાના પાક પર આધાર રાખે છે. પાકેલા કેળામાં ખાંડનું પ્રમાણ વધુ હોય છે. આનાથી લોહીમાં શર્કરાના સ્તરમાં ઝડપી અને વધુ વધારો થવાની શક્યતા છે.

દિલ્હીની સીકે બિરલા હોસ્પિટલના ડૉ. નરેન્દ્ર સિંગલાએ જણાવ્યું હતું કે, કેળાનો ગ્લાયકેમિક ઇન્ડેક્સ (GI) પણ મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. ડૉ. સિંગલાએ કહ્યું કે ‘કાચા (લીલા) કેળામાં સામાન્ય રીતે 42 GI હોય છે, જેનો અર્થ એ છે કે તે ધીમે ધીમે બ્લડ સુગર લેવલ વધારે છે. પાકેલા કેળામાં GI લગભગ 51 હોય છે. બીજી તરફ, સારી રીતે પાકેલા કેળામાં 62 કે તેથી વધુ GI હોય છે, જેનો અર્થ એ છે કે તે ઝડપથી બ્લડ સુગર લેવલ વધારે છે.’

શું સવારે જમતા પહેલા બ્લડ સુગરમાં વધારો થાય છે? આ કારણ હોઈ શકે

શું ધ્યાન રાખવું?

ડાયાબિટીસના દર્દીઓ જેવા કે જેઓ પોતાના બ્લડ સુગર લેવલનું નિરીક્ષણ કરી રહ્યા છે, તેમના માટે એ સમજવું મહત્વપૂર્ણ છે કે કેળા ખાવાથી બ્લડ સુગર લેવલ પર કેવી અસર પડે છે. ડૉ. અગ્રવાલે કહ્યું કે ‘ઓછી માત્રામાં વધારે ખાંડવાળા ફળો ખાવાથી બ્લડ સુગર લેવલને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ મળી શકે છે.’

મોટાભાગના લોકો માટે કેળું ખાવું સામાન્ય રીતે સલામત છે. તેનાથી બ્લડ સુગરમાં મધ્યમ વધારો થાય છે. કેળા ખાતી વખતે બ્લડ સુગરના સ્તરને નિયંત્રિત કરવા માટે ભાગનું નિયંત્રણ મહત્વપૂર્ણ છે.

ડૉ. સિંગલાએ કહ્યું કે, ‘એક જ સમયે આખું કેળું ખાવાને બદલે, તમે તેને અડધા કે ત્રીજા ભાગમાં કાપીને દિવસભર ખાઈ શકો છો. વધુ પાકેલા ન હોય તેવા કેળા પસંદ કરવાથી ગ્લાયકેમિક લોડ ઘટાડવામાં મદદ મળશે. બદામ, બીજ અને દહીં જેવા પૌષ્ટિક ખોરાક સાથે કેળાનું મિશ્રણ કરવાથી ગ્લુકોઝ શોષણ ધીમું થશે અને બ્લડ સુગરનું સ્તર સ્થિર રહેશે.’