Lifestyle Desk : મસૂરએ કઠોળમાં એક મહત્વપૂર્ણ દાળ છે, જે કાળા, લાલ, ભૂરા, લીલો અથવા પીળો જેવા વિવિધ કદ અને રંગોમાં આવે છે. ભારતીય રાંધણકળામાં મુખ્ય દાળ અથવા દાળમાં 25 ટકાથી વધુ પ્રોટીન હોય છે, જે તેને નોન વેજનો ઉત્તમ વિકલ્પ બનાવે છે. ઘણા લોકો તેને મહત્તમ પોષક તત્વો માટે તેમના ડાયટમાં સામેલ કરે છે.
મસૂર આહારમાં સ્થાન મેળવવાને લાયક છે કારણ કે તે પ્રોટીન, ફાઇબર અને અસંખ્ય ખનિજો પૂરા પાડતા પોષણનો સમૃદ્ધ સ્ત્રોત છે,” ToneOp ના આહાર અને પોષણ નિષ્ણાત ડૉ રુચિ સોનીએ જણાવ્યું હતું. તેણીએ ઉમેર્યું હતું કે મસૂર એ “પોલીફેનોલ (શરીરમાં હાનિકારક એજન્ટો સામે લડતા સક્રિય સંયોજનો) ને ઠીક કરવા માટે એક સરસ રીત છે, અને તે કાર્ડિયોવેસ્ક્યુલર સ્વાસ્થ્ય અને ડાયાબિટીસ નિવારણ સહિત લાંબા સમયના સ્વાસ્થ્ય લાભો સાથે જોડાયેલી છે”.
“એક કપ દાળમાં ઓછામાં ઓછું 18 ગ્રામ પ્રોટીન હોય છે. ઉપરાંત, તેમની પાસે પ્રોટીન અને કાર્બોહાઇડ્રેટ્સનું સારું સંતુલન છે. આનો અર્થ એ છે કે તમે જે પણ ભોજનમાં મસૂરનો સમાવેશ કરો છો, તમને બંનેનો ટુ-ઇન-વન સ્ત્રોત મળશે. વધુમાં, તેઓ આયર્નનો સારો સ્ત્રોત છે. એક કપ દાળમાં પણ 6.5 મિલિગ્રામ આયર્ન હોય છે, જે તમને આખા દિવસની જરૂરિયાતના લગભગ એક તૃતીયાંશ જેટલું હોય છે.
તેમણે indianexpress.com ને કહ્યું કે, તમારા સમગ્ર શરીરમાં ઓક્સિજન પમ્પિંગ રાખવા માટે આયર્ન ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે, ઉમેર્યું કે દાળમાં ફોલિક એસિડ અને ફાઇબર પણ ભરપૂર હોય છે જે ખાસ કરીને જ્યારે તમે ગર્ભવતી હો ત્યારે મહત્વપૂર્ણ છે,એક કપ દાળમાં ઓછામાં ઓછું 10 ગ્રામ ફાઈબર હોય છે.
ડાયેટિશિયન મેક સિંઘે પણ ફેસબુક પોસ્ટમાં દાળ ખાવાના ફાયદા પર વાત કરી હતી, આમાં શામેલ છે:
પ્રોટીનનો સમૃદ્ધ સ્ત્રોત: દાળને એક કારણસર ગરીબ માણસનું નોન વેજ કહેવામાં આવે છે. તેઓ ભરપૂર પ્રોટીન પ્રદાન કરે છે. દાળમાં 20-25% પ્રોટીન હોય છે જે ઘઉંમાં હાજર માત્રા કરતાં બમણું અને ચોખામાં ત્રણ ગણું હોય છે.
આ પણ વાંચો: Kidney Stone: કિડનીમાં પથરીની સમસ્યા જીવલેણ બની શકે છે, આ ફૂડ્સના સેવનથી દૂર રહેવું
જટિલ કાર્બોહાઇડ્રેટ્સ અને ફાઇબર્સથી ભરપૂર: દાળ જટિલ કાર્બોહાઇડ્રેટ્સથી સમૃદ્ધ છે જે તમને થાકી જવાથી ઝડપથી ઉપયોગમાં લેવાતી નથી. તેના બદલે, તેઓ ધીમે ધીમે શરીરમાં ઊર્જા મુક્ત કરે છે. દાળ, ફાઇબરથી સમૃદ્ધ છે, તે તૃપ્તિને સુધારવામાં મદદ કરે છે અને લાંબા સમય સુધી ભરપૂર રાખે છે.
સૂક્ષ્મ પોષકતત્ત્વોથી ભરપૂર: કઠોળ આયર્ન, જસત, મેગ્નેશિયમ, કેલ્શિયમ, પોટેશિયમ અને ખાસ કરીને બી વિટામિન્સ જેવા સૂક્ષ્મ પોષકતત્ત્વોનો ઉત્તમ સ્ત્રોત છે.
એન્ટીઑકિસડન્ટોના સારા સ્ત્રોત: દાળ ફ્લેવોનોઈડ્સ અને પોલિફીનોલ્સની હાજરીને કારણે એન્ટિકાર્સિનોજેન્સ છે.
ડાયાબિટીસના દર્દીઓ માટે સારું: કઠોળ અથવા દાળમાં ગ્લાયકેમિક ઇન્ડેક્સ ઓછો હોય છે. આ સાથે, તેમાં હાજર ફાઇબર લોહીના પ્રવાહમાં બ્લડનું શોષણને ધીમું કરે છે.
હૃદય માટે સારું: દાળમાં દ્રાવ્ય અને અદ્રાવ્ય બંને ફાઇબર સમૃદ્ધ હોવાથી, દ્રાવ્ય ફાઇબર આંતરડામાં હાજર કોલેસ્ટ્રોલ સાથે જોડાય છે અને તેથી, તેને શરીરમાંથી દૂર કરે છે. મસૂર દાળ જેવી ઘણી દાળમાં પોટેશિયમ વધુ હોય છે જે બ્લડ પ્રેશરને કંટ્રોલ કરે છે.
B વિટામિન્સની ભરપૂર: વિટામિન B ગ્રપુ ખોરાકને ઊર્જામાં રૂપાંતરિત કરવામાં મદદ કરે છે. ઉદાહરણ તરીકે, વિટામિન B7 ખાસ કરીને વાળ અને ત્વચાના સ્વાસ્થ્ય માટે ઉત્તમ છે, vit B12 રેડ બ્લડ સેલ અને DNA ની રચનામાં મદદ કરે છે. વાસ્તવમાં, એક વાટકી મગની દાળમાં તમારી દૈનિક જરૂરિયાતના 100% ફોલેટ હોય છે.
આ પણ વાંચો: Liver Food: લિવર સ્વસ્થ રાખવા શું ખાવું? હેલ્થ ટિપ્સમાં જાણો લિવર ક્લિનિંગ ફૂડ્સ અંગે જે લિવરની કરે છે સફાઇ
મેકે તેની પોસ્ટમાં લખ્યું છે કે, એ નોંધવું જ જોઇએ કે વધુ પડતી દાળનું સેવન કરવાની તેની પોતાની આડઅસર છે. “ઘણા લોકો દાળનું સેવન કર્યા પછી પેટનું ફૂલવું અથવા પેટનું ફૂલવું અનુભવે છે કારણ કે તેમાં જટિલ કાર્બોહાઇડ્રેટ્સની વધુ માત્રા હોય છે.”
દાળનું સેવન કેવી રીતે કરવું?
કાચી દાળમાં ટેનીન, ફિનોલ્સ અને ફાયટીક એસિડ હોય છે, જે પોષક-વિરોધી તત્વો છે જે શરીર દ્વારા ખનિજોને શોષતા અટકાવે છે. રાંધતા પહેલા દાળને હંમેશા 1-2 કલાક પલાળી રાખવાની સલાહ આપે છે. તેમજ દાળને પલાળી રાખવાથી સુપાચ્ય બને છે.
ડૉ. સોની સંમત થયા હતા અને કહ્યું કે, “જોકે બધા મસૂર પૌષ્ટિક છે, પરંતુ કાળા મસૂર સૌથી પૌષ્ટિક વિવિધતા છે, જેમાં ઉચ્ચતમ માત્રામાં પ્રોટીન ઉપરાંત કેલ્શિયમ, પોટેશિયમ અને આયર્નનું ઉચ્ચ સ્તર છે. તેમને રાખવાની શ્રેષ્ઠ રીત એ છે કે તેમને આખી રાત પલાળી રાખો અને ચપટી મીઠું વડે 30 મિનિટ પ્રેશર કુક કરો.
