ફેટી લીવર (Fatty liver) રોગ એ એક રોગ છે જે ઇન્સ્યુલિન પ્રતિકાર (insulin resistance) સાથે સંકળાયેલ છે. જ્યારે લીવરમાં ચરબી એકઠી થાય છે, ત્યારે તે ઇન્સ્યુલિન પ્રતિકારનું કારણ બને છે. એવો અંદાજ છે કે ભારતમાં 30 થી 40 ટકા વસ્તીને ફેટી લીવર રોગ છે. આ રોગનું નિદાન સામાન્ય રીતે બ્લડ ટેસ્ટ દ્વારા થાય છે.
બ્લડ ટેસ્ટ વિના ફેટી લીવરની સમસ્યા કેવી રીતે ઓળખવી?
પરંતુ શું તમે જાણો છો કે રક્ત પરીક્ષણ વિના, તમે તમારા યકૃતના સ્વાસ્થ્ય અને પ્રી-ડાયાબિટીસના જોખમને સમજી શકો છો, જેમ કે વિસેરલ ચરબી, ત્વચાનો રંગ બદલવો અને હાઈ બ્લડ પ્રેશર જેવા શારીરિક સંકેતો ચકાસીને? નવી દિલ્હીના ડાયાબિટીસ નિષ્ણાત ડૉ. બ્રિજમોહન અરોરાએ ઇન્સ્ટાગ્રામ પર પોસ્ટ કરેલા એક વિડિઓમાં સમજાવ્યું કે બ્લડ ટેસ્ટ વિના દર્દીના લીવરના સ્વાસ્થ્ય અને પ્રી-ડાયાબિટીસના જોખમ વિશેની ચિંતાઓને સમજવી શક્ય છે.
તેઓ કહે છે કે ફેટી લીવર રોગ અને ઇન્સ્યુલિન પ્રતિકારના કેટલાક શારીરિક લક્ષણો દ્વારા આ રોગ ઓળખી શકાય છે. તેમણે જે મુખ્ય લક્ષણો દર્શાવ્યા તેમાં આંતરડાની ચરબી, ગરદન અને બગલમાં ત્વચાનો રંગ બદલાવ, પગ પર લાલ કે જાંબલી છટાઓ દેખાય છે, ખાસ કરીને પગની ઘૂંટીઓ પાસે, અને બ્લડ પ્રેશરમાં નોંધપાત્ર વધારો શામેલ છે. ડૉ. અરોરાએ કહ્યું કે આ શારીરિક લક્ષણો લેબ ટેસ્ટ વિના દર્દીના સ્વાસ્થ્યની સ્થિતિ નક્કી કરવા માટે મહત્વપૂર્ણ ક્લિનિકલ સાઈન તરીકે કાર્ય કરી શકે છે.
પેટમાં દુખાવો થવો એ એક ખતરનાક લક્ષણ
ડૉ. અરોરાએ કહ્યું કે ‘જો તમારું પેટ બહાર નીકળી રહ્યું હોય અને તમને પેટમાં તીવ્ર દુખાવો થઈ રહ્યો હોય, તો તે એક ખતરનાક લક્ષણ છે. તેનો અર્થ એ છે કે વિસેરલ ચરબી છે. વિસેરલ ચરબી એ ચરબી છે જે આંતરિક અવયવોને જેલની જેમ ઘેરી લે છે. આ ફેટી લીવરનું જોખમ પણ વધારે છે. જો તમારી ગરદન પર મસા હોય અથવા તમારી બગલમાં મસા હોય, તો તેને સ્કિન ટેગ કહેવામાં આવે છે. આ ઇન્સ્યુલિન પ્રતિકારનું પ્રથમ લક્ષણ છે.’
ડૉ. અરોરાએ કહ્યું કે, ‘જો તમારા પગ પર, ખાસ કરીને તમારા પગની ઘૂંટીઓ પર, નાની લાલ કે જાંબલી રેખાઓ દેખાતી હોય, તો તે પણ ઇન્સ્યુલિન પ્રતિકારની નિશાની છે. જો તમારો ચહેરો ખૂબ જ ફૂલી ગયો હોય અથવા સોજો આવી ગયો હોય, તો તે પણ ફેટી લીવરની નિશાની છે. જો તમારું બ્લડ પ્રેશર 140 થી ઉપર વધે, એટલે કે 145 કે 150 થી પણ વધી જાય, તો તે ખૂબ જ ખતરનાક છે.’
