શિયાળા (winter) ની ઋતુમાં હોઠ ફાટવા (Chapped lips) સામાન્ય છે, પરંતુ જો તમારા હોઠ વારંવાર ફાટતા હોય અથવા ખૂબ જ શુષ્ક હોય, તો તે ફક્ત હવામાનને કારણે નથી, પરંતુ પોષણની ઉણપ (nutritional deficiency) નો સંકેત પણ હોઈ શકે છે.
પ્રોટીન, કાર્બોહાઇડ્રેટ્સ અને ખનિજોની જેમ સ્વસ્થ શરીરને જાળવવામાં વિટામિન્સ પણ એટલી જ મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. આમાંથી એક વિટામિન B12 છે, જેની ઉણપથી હોઠ ફાટવા અને શુષ્ક ત્વચા થઈ શકે છે.
વિટામિન B12 નું મહત્વ
વિટામિન B12 શરીરને લાલ રક્તકણો ઉત્પન્ન કરવામાં, રોગપ્રતિકારક શક્તિને મજબૂત બનાવવામાં અને ઉર્જા જાળવવામાં મદદ કરે છે. તે સ્વસ્થ મગજ અને નર્વસ સિસ્ટમ પણ જાળવી રાખે છે.
વિટામિન B12 ની ઉણપના લક્ષણો
પરંતુ જ્યારે શરીરમાં B12 ની ઉણપ હોય છે, ત્યારે તે વિવિધ સમસ્યાઓનું કારણ બની શકે છે – થાક લાગવો, ચક્કર આવવા, નિસ્તેજ ત્વચા અને ફાટેલા હોઠ વગેરે થાય છે.
વિટામિન B12 ની ઉણપથી હોઠ કેવી રીતે ફાટે?
વિટામિન B12 ની ઉણપ શરીરમાં રક્ત પરિભ્રમણને અસર કરે છે, જેનાથી કોષોને પૂરતું પોષણ મળતું નથી. આનાથી હોઠની ભેજ ઓછી થાય છે અને તે ફાટી જાય છે. જો તમને વારંવાર લિપ બામ લગાવવા છતાં પણ સૂકા હોઠની તકલીફ રહે છે, તો તે કોઈ અંતર્ગત ઉણપનો સંકેત હોઈ શકે છે.
વિટામિન B12 ની ઉણપ દૂર કરવા ડાયટ
વિટામિન B12 ની ઉણપ દૂર કરવા માટે, તમારા આહારમાં ચોક્કસ ખોરાકનો સમાવેશ કરવો મહત્વપૂર્ણ છે.
- ડેરી પ્રોડક્ટસ : દૂધ, દહીં અને ચીઝ – વિટામિન B12 ના સારા સ્ત્રોત છે. તેનું દરરોજ સેવન કરવાથી આ વિટામિનની ઉણપ દૂર કરવામાં મદદ મળી શકે છે
- ઈંડા : ઈંડાનો પીળો ભાગ વિટામિન B12, પ્રોટીન અને કેલ્શિયમથી ભરપૂર હોય છે, જે ફક્ત હોઠ માટે જ નહીં પરંતુ હાડકાં માટે પણ ફાયદાકારક છે.
- નોન વેજ : માછલી, ચિકન અને માંસ વિટામિન B12 ના ઉત્તમ સ્ત્રોત છે.
- ફોર્ટિફાઇડ ખોરાક : શાકાહારીઓ ફોર્ટિફાઇડ અનાજ અથવા સોયા દૂધનું સેવન કરી શકે છે. આ ખોરાકમાં કૃત્રિમ રીતે ઉમેરાયેલ વિટામિન B12 હોય છે.
શું ધ્યાન રાખવું?
કોઈપણ ખોરાક વધુ પડતો ન ખાઓ. જો તમારા હોઠ સતત ફાટી રહ્યા હોય, તો બ્લડ ટેસ્ટ દ્વારા તમારા વિટામિન B12 લેવલની તપાસ કરવા માટે ડૉક્ટરની સલાહ લો. જો જરૂર હોય તો, તમારા ડૉક્ટરની સલાહથી વિટામિન B12 સપ્લિમેન્ટ્સ પણ લઈ શકાય છે.
