વિટામિન ડી (Vitamin D) હાડકાં, સ્નાયુઓ, રોગપ્રતિકારક શક્તિ, મૂડ અને ચયાપચય માટે જરૂરી છે. પુષ્કળ સૂર્યપ્રકાશ મળવા છતાં, ઘણા ભારતીયોમાં આ વિટામિનની ઉણપ જોવા મળે છે. સર્જિકલ ગેસ્ટ્રોએન્ટેરોલોજી નિષ્ણાત ડૉ. અંશુમન કૌશલે એક ઇન્સ્ટાગ્રામ પોસ્ટમાં સમજાવ્યું છે કે વિટામિન ડી મેળવવા માટે ક્યારે સૂર્યપ્રકાશ લેવો જોઈએ.
વિટામિન ડી મેળવવાનો આદર્શ સમય કયો?
ઘણા લોકો માને છે કે સવારનો સૂર્યપ્રકાશ વિટામિન ડીનો બેસ્ટ સોર્સ છે. જોકે, ડૉ. કૌશલે સમજાવ્યું કે સ્કિનમાં રહેલા કોલેસ્ટ્રોલને વિટામિન ડી3માં રૂપાંતરિત કરતા અલ્ટ્રાવાયોલેટ બી કિરણો સવારે 7 વાગ્યા પહેલાં પૃથ્વી પર પહોંચતા નથી. વિટામિન ડી મેળવવાનો આદર્શ સમય સવારે 10 થી બપોરે 3 વાગ્યાનો છે. તે સમયે, પડછાયા ટૂંકા હોય છે અને યુવીબી કિરણો સૌથી મજબૂત હોય છે. તેણે સનસ્ક્રીન અથવા અન્ય અવરોધો વિના, દરરોજ તમારી સ્કિન પર, તમારા હાથ, પગ અને ચહેરા પર 15 મિનિટ સીધો સૂર્યપ્રકાશ મેળવવાનું સૂચન કર્યું હતું.
તેમણે કહ્યું કે “બારીમાં સૂર્યપ્રકાશ તમને વિટામિન ડી નહીં આપે. આધુનિક ઘરની અંદરની લાઇફસ્ટાઇલ, પ્રદૂષણ, કલરીંગ કાર સ્ક્રીન અને હાઈ SPF ક્રીમને કારણે ઘણા લોકોને ખૂબ જ ઓછો સૂર્યપ્રકાશ મળે છે, જેના કારણે 80-90% લોકોમાં વિટામિન ડીની ઉણપ હોય છે.”
ખોરાકમાં વિટામિન ડી
વધુ પ્રદૂષણવાળા વિસ્તારોમાં રહેતા લોકો અથવા જેઓ મોટાભાગનો દિવસ ઘરની અંદર વિતાવે છે, તેમના માટે ફક્ત સૂર્યપ્રકાશ વિટામિન ડી મેળવવા માટે પૂરતો ન હોઈ શકે. તેના માટે, ડૉ. કૌશલે ભાર મૂક્યો કે તેમણે ચરબીયુક્ત માછલી, કોડ લીવર તેલ અને ઇંડા પીળા જેવા ખાદ્ય સ્ત્રોતો પર આધાર રાખવો જોઈએ. શાકાહારીઓ મશરૂમ અથવા દૂધ, દહીં, શાકાહારી ખોરાક અને અનાજ જેવા પોષક તત્વોથી ભરપૂર ખોરાક ખાઈ શકે છે. રસોઈ પદ્ધતિઓ પણ મહત્વપૂર્ણ છે; સરળ બેકિંગ અથવા ગ્રીલિંગ વિટામિન ડીને સાચવે છે, જ્યારે ડીપ ફ્રાઈંગથી અથવા સૂર્યપ્રકાશમાં લાંબા સમય સુધી સંપર્કમાં રહેવાથી તેનો નાશ થાય છે.
દવાઓ
જે લોકોનું સ્તર 20 ng/ml થી નીચે આવે છે, તેમના માટે પૂરક ખોરાકની જરૂર છે. તેમણે સ્વસ્થ ચરબીથી ભરપૂર ખોરાક સાથે પૂરક ખોરાક લેવાનું પણ સૂચન કર્યું હતું. તેમણે વધુ પડતું ખાવા સામે પણ ચેતવણી આપી હતી.
શું ધ્યાન રાખવું?
જરૂર પડ્યે મધ્યમ સૂર્યપ્રકાશ, વિટામિન ડીથી ભરપૂર ખોરાક અને પૂરક ખોરાકનો ઉપયોગ કરો. તેમણે સૂચન કર્યું કે થોડો સૂર્યપ્રકાશ, સારી ગુણવત્તાવાળી ચરબીવાળા કેટલાક વિટામિન ડીથી ભરપૂર ખોરાક અને રક્ત પરીક્ષણો ઓછા સ્તર દર્શાવે ત્યારે જ પૂરક ખોરાકનો ઉપયોગ કરો.
