Types Of Vitamins & Benefits : દરેક પ્રકારના વિટામિન (Vitamins) તમારા શરીર અને સ્વાસ્થ્ય (Health) ને અલગ-અલગ રીતે ફાયદો કરે છે. આપણા શરીરને આ બધા પ્રકારના વિટામિન (Types of Vitamins) ની જરૂર હોય છે. એકબીજા સાથે મળીને કામ કરતા, દરેક વિટામિનનું મહત્વ, તમારા શરીરમાં ઉણપના સંકેતો અને તે ઉણપને દૂર કેવી રીતે કરવી તે સમજવું જરૂરી છે. વિટામીનના વિવિધ પ્રકારો વિષે અહીં જણાવ્યું છે,
સ્વાસ્થ્ય માટે વિટામિન્સનું મહત્વ (Importance Of Vitamins For Health)
વિટામિન્સ આપણા શરીરને જરૂરી રીતે મદદ કરે છે, ઘા રૂઝાવવાથી લઈને આપણી રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારવા સુધી. જો આહાર (Diet) માં બધા વિટામિન્સ સામેલ ન હોય તો તમે તમારા શરીરમાં ખામીઓ અનુભવી શકો છો, જેના કારણે તમે સુસ્તી અનુભવો છો, મૂડ ન થવો, સ્નાયુઓ નબળા હોય છે અને આંતરડાની સમસ્યાઓનો અનુભવ થાય છે.
ચરબીમાં દ્રાવ્ય અને પાણીમાં દ્રાવ્ય વિટામિન્સ
વિટામિન બે પ્રકારના હોય છે ચરબીમાં દ્રાવ્ય અને પાણીમાં દ્રાવ્ય. બે પ્રકારો વિટામીન કયા પદાર્થમાં ઓગળે છે તેનો સંદર્ભ આપે છે.
ચરબી-દ્રાવ્ય વિટામિન્સ: વિટામિન્સ A, D, E, અને K. ચરબી-દ્રાવ્ય વિટામિન્સ પાણીમાં ઓગળી શકતા નથી અને તેથી તે તમારા લોહીના પ્રવાહમાં વધુ સરળતાથી શોષાય છે. આ પ્રકારના વિટામિન્સ તમારા શરીરના ફેટી પેશીઓ અને સ્નાયુઓમાં સંગ્રહિત થાય છે.
પાણીમાં દ્રાવ્ય વિટામિન્સ: વિટામિન સી અને બી વિટામિન્સ. પાણીમાં દ્રાવ્ય વિટામિન્સ પાણીમાં ઓગળી જાય છે અને સામાન્ય રીતે શરીરમાં સંગ્રહિત થતા નથી અને તેના બદલે પેશાબ દ્વારા બહાર નીકળી જાય છે, તેથી ઉણપ ન થાય તે માટે તેનું નિયમિત સેવન કરવું જોઈએ.
13 પ્રકારના વિટામિન્સ (Types of Vitamins) : જ્યારે વ્યક્તિગત ભાગોમાં વિભાજિત થાય છે, ત્યારે ત્યાં 13 પ્રકારના વિટામિન્સ હોય છે. આમાં તમામ બી-કોમ્પ્લેક્સ વિટામીનનો સમાવેશ થાય છે.
આ પણ વાંચો: Health Tips : નારંગી અનેક બીમારીઓથી બચાવે, પરંતુ આ 2 બીમારીમાં ઝેર સમાન
વિટામિન એ (Vitamins A)
વિટામિન A, જેને રેટિનોલ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે બે પ્રકારમાં આવે છે: પ્રીફોર્મ્ડ વિટામિન A અને પ્રોવિટામિન A.
વિટામિન A ના ફાયદા
- વિટામિન એ આયર્ન ચયાપચયમાં ફાળો આપે છે.
- નોર્મલ સ્કિનને જાળવવામાં મદદ કરે છે, વિટામિન એ સીબુમના પ્રોડક્ટને કંટ્રોલ કરે છે, જે આ વિટામિનને સ્કિનના પૂરક તરીકે આદર્શ બનાવે છે.
- રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારે છે.
બી-કોમ્પ્લેક્સ વિટામિન્સ (Vitamins B)
કુલ મળીને વિટામીન બી આઠ પ્રકારના હોય છે, જે એકસાથે બી વિટામીન અથવા બી-કોમ્પ્લેક્સ તરીકે ઓળખાય છે. તમારા સુખાકારીને ટેકો આપવા માટે દરેક પ્રકારના વિટામિનની પોતાની ભૂમિકા હોય છે.
બી વિટામિન્સના ફાયદા
આ પ્રકારના વિટામિનનું મહત્તમ પોષક સ્તર જાળવવું જરૂરી છે કારણ કે તે શરીરમાં ઘણા મહત્વપૂર્ણ કાર્યો કરે છે. વિટામિન બીના ફાયદા,
- આ પ્રકારનું વિટામિન રોગપ્રતિકારક સિસ્ટમને જરૂરી ઓક્સિજન મેળવવામાં મદદ કરે છે.
- તમારા શરીરમાં ખોરાકને ગ્લુકોઝમાં રૂપાંતરિત કરવામાં મદદ કરે છે, વિટામિન બી એ કુદરતી એનર્જી પુરી પાડે છે .
- કાર્ડિયોવેસ્ક્યુલર સ્વાસ્થ્યને ટેકો આપવો છે, વિટામિન બીનું મહત્તમ સ્તર હૃદયના સ્વાસ્થ્ય માટે મહત્વપૂર્ણ છે.
- તંદુરસ્ત મગજના કાર્યને પ્રોત્સાહિત કરે છે – ખાસ કરીને B6 પ્રકારનું વિટામિન ચેતાપ્રેષકોના વિકાસમાં મદદ કરે છે જે મગજની પ્રક્રિયાઓ અને વિકાસને પ્રભાવિત કરે છે.
વિટામિન સી (Vitamins C)
વિટામીન સી એ સૌથી વધુ જાણીતા પ્રકારોમાંનું એક છે, તે સામાન્ય રીતે નારંગી જેવા ખાટાં ફળોમાં જોવા મળે છે. વિટામિન સી સપ્લિમેન્ટ્સમાં આ વિટામિનનો સૌથી સામાન્ય પ્રકાર એસ્કોર્બિક એસિડ છે.
વિટામિન સી ના ફાયદા
- કોષોનું રક્ષણ કરે છે, વિટામિન સી એક એન્ટીઓક્સીડેન્ટ છે જે કોષોને મુક્ત રેડિકલને કારણે થતા નુકસાન સામે રક્ષણ આપવામાં મદદ કરે છે.
- હાડકાના સ્વાસ્થ્યને જાળવે છે – હાડકાના સ્વાસ્થ્યને નુકસાન પહોંચાડતા મુક્ત રેડિકલ સામે લડવાની સાથે, આ પ્રકારનું વિટામિન હાડકાં માટે કોલેજનના ઉત્પાદનમાં પણ મહત્વપૂર્ણ છે.
- રોગપ્રતિકારક શક્તિને ટેકો આપે છે – એન્ટીઑકિસડન્ટ તરીકે, વિટામિન સી બળતરા ઘટાડવામાં મદદ કરે છે જે બદલામાં રોગપ્રતિકારક શક્તિને મદદ કરે છે.
- આંખના સ્વાસ્થ્યમાં મદદ કરે છે – અભ્યાસોએ દર્શાવ્યું છે કે તમારા જીવનભર વિટામિન સીનું મહત્તમ સ્તર રાખવાથી તમારા મોતિયાના જોખમને 45% સુધી ઘટાડી શકાય છે.
વિટામિન ડી
વિટામિન D બે પ્રકારમાં આવે છે: વિટામિન D3 અને D2. વિટામિન ડી 2 છોડમાં જોવા મળે છે, તેથી તે વેગન સપ્લિમેન્ટ અથવા વેજીટેરિયન સપ્લિમેન્ટ તરીકે યોગ્ય છે. જ્યારે સૂર્યપ્રકાશના સંપર્કમાં આવે ત્યારે માનવ અને પ્રાણી બંનેની ત્વચામાં D3 રચાય છે, જે તેને એક પ્રકારનું વિટામિન બનાવે છે.
વિટામિન ડી ના ફાયદા
- સ્નાયુ ઝડપી રિકવરીમાં સહાયક આ પ્રકારનું વિટામિન સ્પોર્ટ્સ સપ્લિમેન્ટ તરીકે યોગ્ય છે. મેગ્નેશિયમ સપ્લિમેન્ટ્સ સાથે સંયોજનમાં , વિટામિન ડી ખાતરી કરી શકે છે કે તમારા સ્નાયુઓને જરૂરી પોષક તત્વો મળે છે.
- ઇમ્યુન સિસ્ટમ સપોર્ટ – વિટામિન ડી બળતરા વિરોધી સાઇટોકીન્સનું ઉત્પાદન વધારે છે અને રોગપ્રતિકારક કોષોના ઉત્પાદનમાં મદદ કરે છે. તે એક આવશ્યક પ્રકારનું વિટામિન છે જે રોગપ્રતિકારક પૂરકમાં સામેલ છે .
- હાડકાના સામાન્ય સ્વાસ્થ્યને ટેકો આપે – વિટામિન ડી તમારા હાડકામાં કેલ્શિયમ અને ફોસ્ફરસના સ્તરને નિયંત્રિત કરવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. આ તમારા હાડકાં મજબૂત અને સ્વસ્થ છે તે ખાતરી કરવામાં મદદ કરે છે.
વિટામિન ઇ
વિટામિન ઇ ચરબીમાં દ્રાવ્ય છે, અને તેને ટોકોફેરોલ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. અન્ય એન્ટીઑકિસડન્ટ પ્રકારનું વિટામિન, વિટામિન E તેના રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારવાના ગુણધર્મો માટે જાણીતું છે.
વિટામિન E ના ફાયદા
સ્કિન અને વાળના સ્વાસ્થ્યને ટેકો આપે – તમારા શરીર પર મુક્ત રેડિકલની અસરને મર્યાદિત કરીને, વિટામિન ઇ વાળ અને ત્વચાના પૂરક તરીકે કામ કરે છે . વાળને ચમકદાર અને ત્વચાને મુલાયમ રાખવામાં મદદ કરે છે.ટી કોશિકાઓના વિકાસને ટેકો આપે – ટી કોશિકાઓ શરીરમાં ચેપ સામે લડે છે અને વિટામિન ઇ તેમના વિકાસમાં આવશ્યક ભાગ છે, તેથી બીમારીને રોકવામાં મદદ કરે છે.મુક્ત રેડિકલ સામે લડે – મુક્ત રેડિકલ કોષોને નુકસાન પહોંચાડે છે. એન્ટીઑકિસડન્ટ તરીકે, આ પ્રકારનું વિટામિન કોષોને મુક્ત રેડિકલથી બચાવવામાં મદદ કરે છે.
વિટામિન કે
વિટામિન K ના બે મુખ્ય પ્રકારો K1 અને K2 છે. K1 મુખ્યત્વે પાંદડાવાળા લીલા શાકભાજીમાં જોવા મળે છે, જ્યારે K2 આથોવાળા ખોરાક અને પ્રાણી ઉત્પાદનોમાં જોવા મળે છે.
વિટામિન K ના ફાયદા
- હાડકાના સ્વાસ્થ્યને ટેકો આપે – વિટામિન K, વિટામિન ડી સાથે ભાગીદારીમાં, કેલ્શિયમને હાડકાંમાં ખસેડવાનું કામ કરે છે અને તેમને શક્તિ આપે છે. હાડકાના પૂરકમાં અંતિમ આધાર માટે બંને પ્રકારના વિટામિન હોય છે.
- હૃદયના સ્વાસ્થ્યમાં મદદ કરે – આ પ્રકારના વિટામિનની મહત્વની ભૂમિકા ખનિજોને એકઠા થવા દેવાને બદલે તેની સાથે ખસેડવાની છે. આમ કરવાથી વિટામિન K બ્લડ પ્રેશરને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ કરે છે.
- રક્ત ગંઠાઈ જવાની ભૂમિકા – જ્યારે આપણે ઘાયલ થઈએ છીએ ત્યારે આપણું શરીર ઘાને રૂઝાવવા માટે લોહીને ગંઠાઈ જાય છે, વિટામિન K આ ગંઠાઈ જવાની ભૂમિકા ભજવે છે.
