Ayodhya Ram Temple Inauguration: અયોધ્યામાં નિર્માણાધીન રામ મંદિરના ગર્ભગૃહનું કામ ઝડપથી ચાલી રહ્યું છે. શ્રી રામ જન્મભૂમિ તીર્થ ક્ષેત્ર ટ્રસ્ટના જણાવ્યા અનુસાર 22 જાન્યુઆરીએ પ્રાણ પ્રતિષ્ઠા કાર્યક્રમ યોજાનાર છે. આ કાર્યક્રમમાં ભાગ લેવા માટે ટ્રસ્ટે વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી સહિત દેશ-વિદેશના મહેમાનોને આમંત્રિત કર્યા છે.
મીડિયામાં રામ મંદિર સાથે જોડાયેલા સમાચારો પ્રચલિત છે. રસપ્રદ વાત એ છે કે જ્યારે આ મંદિરની કલ્પના કરતી વખતે 6 ડિસેમ્બર, 1992ના રોજ બાબરી મસ્જિદ તોડી પાડવામાં આવી રહી હતી, ત્યારે અયોધ્યામાં મીડિયા દ્વારા ભારે દુર્વ્યવહાર કરવામાં આવ્યો હતો. પત્રકારોના કેમેરા તોડી નાખવામાં આવ્યા હતા, તેમને માર મારવામાં આવ્યા હતા, કેટલાકને મારી નાખવાની યોજના બનાવવામાં આવી રહી હતી અને કેટલાકને બંદી બનાવી લેવામાં આવ્યા હતા.
બીબીસીના એક રિપોર્ટમાં પત્રકાર રાજેન્દ્ર કુમાર જણાવે છે કે જ્યારે તેણે ફોટોગ્રાફ્સ લેવાની કોશિશ કરી તો કાર સેવકોએ તેને ખૂબ માર માર્યો. મારના કારણે તેનું જડબું તૂટી ગયું હતું. ત્યારબાદ રાજેન્દ્ર કુમાર રાષ્ટ્રીય સહારામાં કામ કરતા હતા. જન મોરચાના પત્રકાર સુમન ગુપ્તાએ દાવો કર્યો છે કે રિપોર્ટિંગ કરતી વખતે તેમના પર ચાકુ મારવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવ્યો હતો. તેના કપડા ફાટી ગયા હતા. તે કારના થડમાં સંતાઈને ત્યાંથી ભાગી ગઈ હતી.
બીબીસીના પત્રકાર માર્ક તુલી, જેમણે ત્રણ દાયકા પહેલા 6 ડિસેમ્બરના વિનાશ વિશે સંભવતઃ પ્રથમવાર અહેવાલ આપ્યો હતો, તેણે ‘હફપોસ્ટ’ને આપેલા ઇન્ટરવ્યુમાં તે દિવસની સમગ્ર ઘટનાની વિગતો આપી છે. માર્ક ટુલી તે સમયે બીબીસી રેડિયોના ભારત અને દક્ષિણ એશિયા બ્યુરોના વડા હતા.
બીબીસીની ભૂલ અને મીડિયા સામે વાતાવરણ
માર્ક ટુલી બાબરી ધ્વંસની ઘટનાના એક દિવસ પહેલા અયોધ્યા પહોંચી ગયા હતા. ત્યાં સુધીમાં વિવાદિત સ્થળની આસપાસ વિશાળ કેમ્પ ગોઠવી દેવામાં આવ્યા હતા. એક મુલાકાતમાં બીબીસીના પત્રકાર કહે છે, “મને ખબર પડી કે ત્યાંના લોકો મીડિયા પર ગુસ્સે છે. તેઓ ખાસ કરીને બીબીસીથી નારાજ હતા. થોડા દિવસો પહેલા બીબીસીએ રમખાણોના એક સમાચાર બતાવ્યા હતા, જેમાં આર્કાઇવ ફૂટેજ ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો. પરંતુ તે સ્પષ્ટ કરવામાં આવ્યું ન હતું કે ફૂટેજ જૂનું હતું. તેથી એવું લાગતું હતું કે તે તાજેતરના રમખાણોના ફૂટેજ છે. તેથી જ પ્રેસ, ખાસ કરીને બીબીસી પ્રત્યે ઘણી દુશ્મનાવટ હતી.” માર્ક ટુલી સ્વીકારે છે કે બીબીસીએ આર્કાઇવ ફૂટેજના મામલે ભૂલ કરી હતી.
મીડિયા સામેનું વાતાવરણ જોઈને માર્ક ટુલીએ બીજેપી નેતા લાલકૃષ્ણ અડવાણીને શોધવાનું શરૂ કર્યું. જ્યારે તે ન મળ્યો, ત્યારે તુલીએ આરએસએસના એક નેતાને કહ્યું કે તે ખૂબ જ ખતરનાક છે. તમારા લોકો પ્રેસને ધમકી આપી રહ્યા છે. આ સમસ્યાનું કારણ બની શકે છે.
એક દિવસ પહેલા અડવાણીએ તુલીને કહ્યું હતું કે “RSS એક શિસ્તબદ્ધ સંગઠન છે. અમે સુપ્રીમ કોર્ટને વચન આપ્યું છે કે કંઈ થશે નહીં.” બીબીસીના પત્રકારે પણ સંઘના વ્યક્તિને આ વાત કહી.
6 ડિસેમ્બરની સવારે માર્ક તુલીએ જે રિપોર્ટ મોકલ્યો હતો તેમાં એવું સૂચવવામાં આવ્યું ન હતું કે કંઈપણ ખરાબ થવાનું છે. પરંતુ બપોર સુધીમાં દ્રશ્ય બદલાઈ ગયું.
પોસ્ટ ઓફિસમાંથી બાબરી ધ્વંસના સમાચાર મોકલવામાં આવ્યા
જ્યારે માર્ક તુલી ફૈઝાબાદથી અયોધ્યા પહોંચ્યા તો તેમણે જોયું કે બધું જ શરૂ થઈ રહ્યું છે. તુલી કહે છે, “હું એ બિલ્ડિંગમાં હતો જ્યાં સમારોહ થવાનો હતો. અમે સમારોહ શરૂ થતો જોયો. સ્થળ પર ભગવા બેન્ડ પહેરેલા ઘણા યુવાનો હતા. તેઓ લોકોને અંદર આવતા રોકવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા હતા. પરંતુ અચાનક ટોળાએ બેરિયર તોડીને અંદર પ્રવેશ્યા. અમે જ્યાં હતા ત્યાંની ડાબી બાજુએથી લોકોનું ટોળું મસ્જિદ તરફ જતું જોયું. અમે તેમને પહેલા પોલીસ બેરિયર તોડતા જોયા. પોલીસે તેમનો વિરોધ કર્યો હોય તેવું લાગતું ન હતું.”
બીબીસીના પત્રકાર આગળ જણાવે છે, “આ લોકો આખી મસ્જિદમાં ભેગા થવા લાગ્યા. ત્યાં કોઈ ટેલિફોન વાયર નહોતા. બધું બંધ હતું. ભીડ વધુ ને વધુ મોટી થઈ રહી હતી. તેઓ પ્રેસને મારતા હતા, લોકોના કેમેરા તોડી રહ્યા હતા અને તેઓ પ્રયાસ કરી રહ્યા હતા. વાર્તા બહાર આવતી અટકાવો. હું મારી ઓફિસની કારમાં બેસીને ફૈઝાબાદથી લંડન જવા માટે રવાના થયો. ત્યાં મને એક પોસ્ટ ઓફિસ મળી જેમાં પબ્લિક ફોન બૂથ હતું. મેં તે ટેલિફોન પરથી લંડનને ફોન કર્યો અને કહ્યું, “તેઓ તોડી રહ્યા છે. મસ્જિદ પોલીસ ભાગી ગઈ છે. પરિસ્થિતિ સંપૂર્ણપણે નિયંત્રણ બહાર છે.”
જ્યારે માર્ક ટુલીને ત્રિશૂળ વડે મારવાની ચર્ચા ચાલી રહી હતી
લંડનમાં સમાચાર પહોંચ્યા પછી, માર્ક તુલી ફરી એકવાર અયોધ્યા જવા માંગતા હતા. આ દરમિયાન તેઓ જનસત્તાના પત્રકારો સહિત કેટલાક અન્ય ભારતીય પત્રકારોને મળ્યા હતા. આ તમામ લોકો કારમાં મસ્જિદ પાસેથી પસાર થઈ રહ્યા હતા ત્યારે કાર સેવકોએ તેમને ઘેરી લીધા હતા.
બીબીસી પત્રકાર સમજાવે છે, “તેઓ મારા પર બૂમો પાડવા લાગ્યા. પછી, બધાએ મને ત્રિશૂળથી મારવાની ચર્ચા કરી. પછી, મને મારવો કે નહીં તે અંગે ચર્ચા થઈ. તેમાંથી કેટલાક મને મારવા માંગતા હતા. પરંતુ અન્યોએ કહ્યું – ના. ,આ બહુ પ્રખ્યાત છે,તેને મારવો તે યોગ્ય નથી.આખરે તેઓ બધા એવા નિષ્કર્ષ પર આવ્યા કે મને ક્યાંક બંધ કરી દેવો જોઈએ.તેઓ મને મંદિરના ધર્મશાળા ભાગમાં લઈ ગયા અને ત્યાં એક રૂમમાં મને બંધ કરી દીધો..અન્ય પત્રકારો. અને તેમના સાથીદારોને ત્યાંથી જવાનું કહેવામાં આવ્યું. પરંતુ તેઓએ કહ્યું કે જ્યાં સુધી મને છોડવામાં ન આવે ત્યાં સુધી તેઓ નહીં છોડે. તેથી કારસેવકોએ તેમને પણ રોક્યા.”
કેવી રીતે બહાર નીકળવું?
માર્ક તુલીના કહેવા પ્રમાણે, “લગભગ તમામ પોલીસકર્મીઓ ત્યાંથી નીકળી ગયા હતા. ત્યારપછી એક SDM રેન્કના અધિકારી ત્યાં પહોંચ્યા. તેમણે સાંભળ્યું કે અમને તાળું મારી દેવામાં આવ્યું છે. તેઓ બીજા મંદિરમાં ગયા અને મંદિરના મહંતને અમને બહાર લઈ જવા કહ્યું. અમને ફેંકી દેવામાં આવ્યા. બહાર નીકળીને બીજા મંદિરમાં લઈ જવામાં આવ્યા. અંતે, સીઆરપીએફની એક મોટી લારી આવી. અહીં અને ત્યાં છુપાયેલા તમામ મીડિયા લોકો એકઠા થયા અને લારી પર ચઢ્યા. અમને બધાને સીઆરપીએફ લઈ ગયા. તેને બહાર લઈ ગયા.”
