Bharat Ratna Award, ભારત રત્ન : કેન્દ્રની મોદી સરકારે ફરી એકવાર ભારત રત્ન આપવાની જાહેરાત કરી છે, આ વખતે ત્રણ વ્યક્તિઓને મરણોપરાંત ભારત રત્નથી સન્માનિત કરવામાં આવશે. જેમાં ખેડૂતોના મસીહા અને પૂર્વ વડાપ્રધાન ચૌધરી ચરણ સિંહ, પૂર્વ વડાપ્રધાન વીપી નરસિમ્હા રાવ અને પ્રખ્યાત કૃષિ વૈજ્ઞાનિક એમએસ સ્વામીનાથનના નામ સામેલ છે. ચૌધરી ચરણને ભારત રત્ન આપવાની જાહેરાત બાદ તેમના પુત્ર અને RLD ચીફ જયંત ચૌધરીની પ્રતિક્રિયા સામે આવી છે. જયંતે X પર લખ્યું, ‘દિલ જીત્યું’.
અગાઉ, સરકારે ભાજપના વરિષ્ઠ રાજકારણી લાલ કૃષ્ણ અડવાણી અને સમાજવાદી પ્રતિષ્ઠિત અને બિહારના ભૂતપૂર્વ મુખ્ય પ્રધાન કર્પૂરી ઠાકુરને દેશના સર્વોચ્ચ નાગરિક સન્માન ભારત રત્ન આપવાની જાહેરાત કરી હતી.
ભારત રત્ન : વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ ચૌધરી ચરણ સિંહ વિશે શું કહ્યું?
પીએમ મોદીએ ટ્વિટર પર લખ્યું, ‘આ અમારી સરકારનું સૌભાગ્ય છે કે દેશના પૂર્વ વડાપ્રધાન ચૌધરી ચરણ સિંહ જીને ભારત રત્નથી સન્માનિત કરવામાં આવી રહ્યા છે. આ સન્માન દેશ માટે તેમના અજોડ યોગદાનને સમર્પિત છે. તેમણે પોતાનું સમગ્ર જીવન ખેડૂતોના અધિકારો અને કલ્યાણ માટે સમર્પિત કર્યું હતું. ઉત્તર પ્રદેશના મુખ્યમંત્રી હોય કે દેશના ગૃહમંત્રી અને ધારાસભ્ય તરીકે પણ તેમણે હંમેશા રાષ્ટ્ર નિર્માણને પ્રોત્સાહન આપ્યું છે. તેઓ ઈમરજન્સી સામે પણ મક્કમતાથી ઊભા રહ્યા. આપણા ખેડૂત ભાઈઓ અને બહેનો પ્રત્યેનું તેમનું સમર્પણ અને ઈમરજન્સી દરમિયાન લોકશાહી પ્રત્યેની તેમની પ્રતિબદ્ધતા સમગ્ર દેશને પ્રેરણા આપશે.
આ પણ વાંચો – કોણ છે એમએસ સ્વામીનાથન? કૃષિ ક્ષેત્રેમાં દેશને આત્મનિર્ભર બનાવવામાં આવી રીતે કરી હતી મદદ
PM મોદીએ પૂર્વ PM PV નરસિમ્હા રાવ વિશે શું કહ્યું?
વડાપ્રધાન મોદીએ લખ્યું હતું કે એ જણાવતા આનંદ થાય છે કે આપણા પૂર્વ વડાપ્રધાન શ્રી પીવી નરસિમ્હા રાવને ભારત રત્નથી સન્માનિત કરવામાં આવશે. એક પ્રતિષ્ઠિત વિદ્વાન અને રાજકારણી તરીકે, નરસિમ્હા રાવે વિવિધ ક્ષમતાઓમાં ભારતની વ્યાપક સેવા કરી હતી. તેઓ આંધ્રપ્રદેશના મુખ્યમંત્રી, કેન્દ્રીય મંત્રી અને સંસદ અને વિધાનસભાના સભ્ય તરીકે ઘણા વર્ષો સુધી તેમના કામ માટે સમાન રીતે યાદ કરવામાં આવે છે. તેમનું દૂરંદેશી નેતૃત્વ ભારતને આર્થિક રીતે ઉન્નત બનાવવામાં અને દેશની સમૃદ્ધિ અને વિકાસ માટે નક્કર પાયો નાખવામાં મહત્ત્વપૂર્ણ હતું.
જેણે ભારતને વૈશ્વિક બજારો માટે ખોલ્યું, જેનાથી આર્થિક વિકાસના નવા યુગની શરૂઆત થઈ. તદુપરાંત, ભારતની વિદેશ નીતિ, ભાષા અને શિક્ષણ ક્ષેત્રોમાં તેમનું યોગદાન એક નેતા તરીકેના તેમના બહુપક્ષીય વારસાને રેખાંકિત કરે છે કે જેમણે માત્ર નોંધપાત્ર પરિવર્તનો દ્વારા ભારતનું નેતૃત્વ કર્યું જ નહીં પરંતુ તેના સાંસ્કૃતિક અને બૌદ્ધિક વારસાને પણ સમૃદ્ધ બનાવ્યું.
આ પણ વાંચો – Chaudhary Charan Singh | ચૌધરી ચરણ સિંહ સામે એક સમયે દેખતાં ગોળી મારવાનો આદેશ થયો હતો
ભારત રત્ન ચૌધરી ચરણ સિંહ, ખેડૂતોના મસીહા
ખેડૂતોના મસીહા તરીકે ઓળખાતા પૂર્વ વડાપ્રધાન ચૌધરી ચરણ સિંહનું 29 મે 1987ના રોજ અવસાન થયું હતું. તેઓ દેશના પાંચમા પીએમ હતા અને ઉત્તર પ્રદેશના બાગપતથી ચાર વખત સાંસદ હતા. જો કે ચૌધરી સાહેબ પહેલા એવા પીએમ હતા જેમણે પોતાના કાર્યકાળ દરમિયાન સંસદનો સામનો પણ કર્યો ન હતો.
વર્ષ 1991માં નરસિમ્હા રાવે દેશના વડાપ્રધાન તરીકે શપથ લીધા હતા. આ પછી તેમણે ઘણા મોટા નિર્ણયો લીધા, પરંતુ કહેવાય છે કે તેમના મૃત્યુ પછી પાર્થિવ દેહને કોંગ્રેસ મુખ્યાલયમાં પણ પ્રવેશવા દેવામાં આવ્યો ન હતો.
વિનય સીતાપતિએ તેમના પુસ્તક ‘ધ હાફ લાયન’માં નરસિંહ રાવના મૃત્યુ પછીની ઘટનાનો વિગતવાર ઉલ્લેખ કર્યો છે. 23 ડિસેમ્બર 2004 ના રોજ, નરસિમ્હા રાવે એઈમ્સમાં રાત્રે 11 વાગ્યે અંતિમ શ્વાસ લીધા. તત્કાલીન ગૃહ પ્રધાન શિવરાજ પાટીલે રાવના નાના પુત્ર પ્રભાકરને સૂચન કર્યું કે અંતિમ સંસ્કાર હૈદરાબાદમાં કરવામાં આવે. નરસિમ્હા રાવના પાર્થિવ દેહને તેમના 9 મોતીલાલ નેહરુ માર્ગ સ્થિત નિવાસસ્થાને લાવવામાં આવ્યો હતો. અહીં કોંગ્રેસના દિગ્ગજ નેતા ગુલામ નબી આઝાદે પણ પરિવારને મૃતદેહને હૈદરાબાદ લઈ જવા કહ્યું હતું.
આ પણ વાંચો – પૂર્વ પીએમ નરસિમ્હા રાવ 10 ભાષાઓ બોલી શકતા હતા, ભારતમાં આર્થિક ઉદારીકરણના જનકની પુરી કહાની
વિનય સીતાપતિ લખે છે કે ‘રાવનો મૃતદેહ લગભગ અડધો કલાક સુધી કોંગ્રેસ પાર્ટી ઓફિસની બહાર એરફોર્સના વાહન પર રાખવામાં આવ્યો હતો. પરિવાર અંદર જવાની રાહ જોતો રહ્યો. ગેટ ન ખુલતાં તે થાકી ગયો અને એરપોર્ટ જવા રવાના થયો. જો કે તે સમયે સોનિયા ગાંધી પણ પાર્ટી ઓફિસની અંદર હાજર હતા.
ભારત રત્ન : ‘દેશના પ્રથમ આકસ્મિક વડાપ્રધાન નરસિમ્હા રાવ’
વરિષ્ઠ પત્રકાર સંજય બારુ તેમના પુસ્તક ‘1991 How PV Narasimha Rao Made History’માં લખે છે કે નરસિમ્હા રાવ આ દેશના પહેલા આકસ્મિક વડાપ્રધાન હતા. બારુ લખે છે કે 1947 પછી ભારતના ઈતિહાસમાં જો કોઈ વર્ષ મહત્વનું હોય તો તે વર્ષ છે જ્યારે નરસિમ્હા રાવ દેશના વડાપ્રધાન બન્યા હતા. સંજય બારુએ પોતાના પુસ્તક વિશે એક ઈન્ટરવ્યુમાં જણાવ્યું હતું કે રાવે આ વર્ષે ઈતિહાસના પાનામાં પોતાનું નામ નોંધાવ્યું હતું, કારણ કે ભારતમાં ઘણા નિર્ણયો લેવાના બાકી હતા અને રાવે તેને પૂર્ણ કરીને પોતાનું સ્થાન બનાવ્યું હતું, પરંતુ આ દરમિયાન તેણે પણ કોંગ્રેસથી દૂર થવા લાગ્યા.
ભારત રત્ન એમ એસ સ્વામીનાથન કોણ છે?
સપ્ટેમ્બર 2023માં 98 વર્ષની વયે તેમનું અવસાન થયું હતું. એમએસ સ્વામીનાથનને હરિયાળી ક્રાંતિના પિતા પણ કહેવામાં આવે છે. એમએસ સ્વામીનાથને તેમની કારકિર્દીની શરૂઆત એડમિનિસ્ટ્રેટર તરીકે કરી હતી. તેમની પસંદગી આઈપીએસ તરીકે થઈ હતી, પરંતુ તેમને ખેતીમાં રસ હોવાથી તેમણે તે નોકરી છોડી દીધી હતી. ટૂંક સમયમાં તે આ ક્ષેત્રમાં સંશોધન કરવા ગયો. તેમણે ભારત અને વિદેશમાં આ ક્ષેત્રને લગતી ઘણી સંસ્થાઓમાં કામ કર્યું.
આ પણ વાંચોઃ- White Paper : શ્વેત પત્રમાં યુપીએ પર ગંભીર આક્ષેપ, જાણો કોંગ્રેસની મનમોહન સરકાર વિશે લખ્યું છે
1981 અને 1985 ની વચ્ચે, એમએસ સ્વા મીનાથન ફૂડ એન્ડ એગ્રીકલ્ચર ઓર્ગેનાઈઝેશન કાઉન્સિલના સ્વતંત્ર અધ્યક્ષ હતા. 1984 અને 1990 ની વચ્ચે, તેઓ પ્રકૃતિ અને કુદરતી સંસાધનોના સંરક્ષણ માટેના આંતરરાષ્ટ્રીય સંઘના પ્રમુખ હતા. 1989-96 સુધી વર્લ્ડ વાઈડ ફંડ ફોર નેચર (ભારત)ના પ્રમુખ હતા. આ પછી તેઓ ઇન્ડિયન કાઉન્સિલ ઓફ એગ્રીકલ્ચરલ રિસર્ચ (ICAR)ના ડાયરેક્ટર જનરલ પણ હતા.
સ્વામીનાથને કહ્યું હતું કે, “આ વર્ષ 1942 હતું. ગાંધીજીએ ભારત છોડો આંદોલનની હાકલ કરી હતી. બંગાળમાં 1942-43માં દુકાળ પડ્યો હતો. આપણામાંના ઘણા, જેઓ તે સમયે વિદ્યાર્થીઓ હતા અને ખૂબ આદર્શવાદી હતા, તેઓએ જાતને પૂછ્યું કે આપણે સ્વતંત્ર ભારત માટે શું કરી શકીએ? બંગાળના દુષ્કાળને કારણે મેં ખેતીનો અભ્યાસ કરવાનું નક્કી કર્યું. “મેં મારું ક્ષેત્ર બદલી નાખ્યું અને મેડિકલ કોલેજમાં જવાને બદલે હું કોઈમ્બતુરની કૃષિ કોલેજમાં ગયો.”
