ઇડી સાથે ખેંચતાણમાં કેજરીવાલને હવે કોર્ટની નોટિસ, ‘આપ’ની ચારેબાજુ આ રીતે ફેલાયેલું છે સંકટ

Jatin Anand : દિલ્હીની એક કોર્ટે મુખ્યમંત્રી અરવિંદ કેજરીવાલને લિકર કૌભાંડમાં 17મી ફેબ્રુઆરીએ હાજર થવા માટે કહ્યું છે. પાંચ સમન્સ છતા હાજર ન રહેતા ઇડીએ કોર્ટમાં અરજી દાખલ કરીને કહ્યું હતું કે સીએમ કેજરીવાલ તપાસમાં સહકાર આપી રહ્યા નથી.

એક દિવસ પહેલા અરવિંદ કેજરીવાલના સૌથી નજીકના અને સૌથી જૂના સહયોગીઓમાંથી એક સહિત આમ આદમી પાર્ટીના ઘણા નેતાઓ સાથે જોડાયેલા પરિસરો પર દરોડા પાડવામાં આવ્યા હતા. જેમાં સંડોવાયેલા પક્ષ વિરુદ્ધ તપાસના દાયરામાં વધુ વિસ્તરણ કરવામાં આવ્યું હતું.

સીબીઆઇ દ્વારા મંગળવારે પાડવામાં આવેલા દરોડા, જે આપએ દાવો કર્યો છે કે તે 23 કલાક સુધી ચાલ્યો હતો, તે દિલ્હી જલ બોર્ડ (ડીજેબી) દ્વારા પાણીના મીટરના સપ્લાય, ઇન્સ્ટોલેશન, પરીક્ષણ અને ચાલુ કરવા માટે ખાનગી કંપનીને કથિત ગેરકાયદેસર નાણાકીય લાભના સંદર્ભમાં હાથ ધરવામાં આવ્યા હતા.

ઇડીએ દારૂ નીતિના કેસમાં ઇડીની તપાસમાં ખામીઓનો દાવો કરવા બદલ આપના નેતા અને મંત્રી આતિશી સામે કાનૂની કાર્યવાહીની ધમકી આપી હતી તે જ દિવસે આ દરોડા પાડવામાં આવ્યા હતા. જેમાં ભૂતપૂર્વ નાયબ મુખ્યમંત્રી મનીષ સિસોદિયા સહિત ઘણા વરિષ્ઠ નેતાઓની ધરપકડ કરવામાં આવી છે.

ધ ઇન્ડિયન એક્સપ્રેસના અહેવાલ મુજબ ‘આપ’ની આસપાસની ચુસ્ત જાળ, જોગાનુજોગ ભાજપની સમયરેખાની નજીક હોય તેવું લાગે છે, જેમાં પાર્ટી દ્વારા લોકસભાની ચૂંટણી સુધી દોરી જતી અને 2025ની દિલ્હી વિધાનસભાની ચૂંટણી સુધી ચાલુ રહેલી “400-દિવસની યોજના” છે. આપ વિરુદ્ધ સરકારી વિભાગોમાં ભ્રષ્ટાચારના 10 વિશિષ્ટ આરોપોની આસપાસ કેન્દ્રિત છે. જેમાં દારૂની નીતિનો કેસ, દિલ્હી જલ બોર્ડના આક્ષેપો, જાહેર બસોની જાળવણી અંગેના આરોપો અને વર્ગખંડોના નિર્માણમાં કથિત ભ્રષ્ટાચારનો સમાવેશ થાય છે.

ઉપરોક્ત તમામ કેસોમાં હવે તપાસ ચાલુ છે, જેમાંથી મોટા ભાગની તપાસ કેન્દ્રીય તપાસ એજન્સીઓના ડેસ્ક પર ઉતરતા પહેલા ડિરેક્ટોરેટ ઓફ વિજિલન્સ અને એન્ટી-કરપ્શન બ્રાન્ચ (જે લેફ્ટનન્ટ ગવર્નર અને તેથી કેન્દ્રના કાર્યક્ષેત્ર હેઠળ આવે છે) જેવી સંસ્થાઓની પોલીસ ફરિયાદો અથવા પૂછપરછ તરીકે શરૂ થાય છે.

પક્ષ અને તેના નેતાઓ સામેના કેસોની લાઇન-અપ:

આબકારી નીતિનો કેસ અને કેજરીવાલ

‘આપ’ના ગળામાં સૌથી મોટો કેસ દારૂનો કેસ છે, જેમાં ઇડીએ તેના સુપ્રીમો અને દિલ્હીના સીએમ સામે પાંચ સમન્સ જારી કર્યા છે. કેજરીવાલ એકપણ વખત હાજર થયા નથી. મુખ્યત્વે એ આધાર પર કે તેઓ જાણવા માંગતા હતા કે તેમને આરોપી તરીકે બોલાવવામાં આવી રહ્યા છે કે સાક્ષી તરીકે.

આપ પાર્ટીએ અવારનવાર એવો દાવો કર્યો છે કે ઇડીનો મુખ્ય હેતુ કેજરીવાલની ધરપકડ કરવાનો છે. ઝારખંડમાં જેએમએમના નેતા હેમંત સોરેનની ધરપકડ બાદ આ માન્યતા વધુ મજબૂત બની હતી. જાહેર કર્યું હતું કે જો તેમને પકડવામાં આવશે તો તેઓ સરકારને જેલમાંથી ચલાવશે.

આ કેસની તપાસ જુલાઈ 2022 માં શરૂ થઈ હતી. બે મહિના બાદ આપ સરકારે પોતાની નવી આબકારી નીતિ પાછી ખેંચી લીધી હતી, પરંતુ કેસ ચાલુ રહ્યો હતો.

અત્યાર સુધીનો આ એકમાત્ર કેસ છે જેમાં કેજરીવાલની સીબીઆઈ દ્વારા પૂછપરછ કરવામાં આવી છે અને ઇડી દ્વારા માંગ કરવામાં આવી છે. જોકે વિવિધ સરકારી વિભાગો અને સંસ્થાઓ સાથે સંબંધિત અનેક ફરિયાદો છે જેમાં તેમનું નામ છે અને તેમની સામે કાર્યવાહી કરવાની માંગ કરવામાં આવી રહી છે.

દિલ્હી જલ બોર્ડ (ડી.જે.બી.)

સીબીઆઇ એ વાતની તપાસ કરી રહી છે કે પાણીના પ્રવાહને નિયંત્રિત કરવા માટે બનાવવામાં આવેલા મીટર લગાવવામાં ડીજેબી (દિલ્હી સરકાર હેઠળ આવતો એક વિભાગ)ના અધિકારીઓ દ્વારા લગભગ 40 કરોડ રૂપિયાનો ગેરકાયદેસર નાણાકીય લાભ કરવામાં આવ્યો હતો કે કેમ.

આ કેસ સીબીઆઈ દ્વારા 2022માં દાખલ કરવામાં આવ્યો હતો. ગયા અઠવાડિયે તપાસના મની લોન્ડરિંગ એંગલની તપાસ કરી રહેલી ઇડીએ કથિત કૌભાંડના સંદર્ભમાં ડી.જે.બી.ના નિવૃત્ત ચીફ એન્જિનિયર જગદીશકુમાર અરોરા અને અન્યોની ધરપકડ કરી હતી.

આ પણ વાંચો – રાજ્યસભામાં પીએમ નરેન્દ્ર મોદીએ કહ્યું – કોંગ્રેસ આ વખતે 40 સીટો પાર કરી શકશે નહીં

મંગળવારે આ કેસમાં દરોડા પાડવામાં આવેલા ‘આપ’ના નેતાઓમાં તેના ખજાનચી અને રાજ્યસભાના સાંસદ એન ડી ગુપ્તા અને કેજરીવાલના અંગત સચિવ અને વિશ્વાસુ બિભાવ કુમારનો સમાવેશ થાય છે.

આતિશી સામે કેસ

જો ઇડી એજન્સી સામે તેમણે કરેલા આરોપોને લઈને તેમની સામે કાનૂની માર્ગ અપનાવે છે તો આતિશી, જે હવે કેજરીવાલ સરકારમાં મહત્તમ પોર્ટફોલિયો ધરાવે છે. તે સાત સભ્યોની આપ દિલ્હી સરકારમાંથી ચોથી વ્યક્તિ બની જશે, જેણે કેન્દ્રીય એજન્સી દ્વારા તેમની સામે કાનૂની કાર્યવાહી શરૂ કરી છે. આ પહેલા સત્યેન્દ્ર જૈન અને સિસોદિયાએ ધરપકડ બાદ મંત્રી પદ છોડ્યું હતું.

આતિશીને આપવામાં આવેલી કાનૂની નોટિસમાં તેના દાવાને અનુસરવામાં આવ્યો હતો કે ઇડી તેના ઘણા દરોડામાં કોઈ પણ કથિત રીતે લોન્ડરિંગ કરેલા નાણાંની વસૂલાત કરવામાં નિષ્ફળ ગઈ છે અને પુરાવા વિના વ્યક્તિઓની અટકાયત કરવામાં આવી છે. તેમણે દારૂની નીતિના કેસમાં ઇડી દ્વારા અદાલતોમાં રજૂ કરેલા સાક્ષીઓના નિવેદનો પર પણ સવાલ ઉઠાવ્યા હતા.

આ પહેલા દિલ્હી પોલીસ દ્વારા આતિશી તેમજ કેજરીવાલને તેમના આરોપોને લઈને લીગલ નોટિસ આપવામાં આવી હતી કે ભાજપ આપના નેતાઓને શિકાર બનાવવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે. કેજરીવાલ ઉપરાંત કૈલાશ ગહલોત અને રાજ કુમાર આનંદ કેન્દ્રીય એજન્સીઓની તપાસનો સામનો કરી રહ્યા છે.

આપના અન્ય કેટલાક નેતાઓ પણ કેન્દ્રીય એજન્સીઓની તપાસનો સામનો કરી રહ્યા છે, જ્યારે તેના રાજ્યસભાના સાંસદ સંજય સિંહ જેલમાં છે.

‘આપ’ના ધરપકડ કરાયેલા નેતાઓ

દિલ્હીના પૂર્વ ઊર્જા મંત્રી સત્યેન્દ્ર જૈન સામે 2017ની સીબીઆઇ એફઆઇઆરના આધારે મની લોન્ડરિંગના કથિત કેસમાં મે 2022થી ઇડીની ધરપકડ હેઠળ છે. તેમના પર આરોપ છે કે તેમણે તેની સાથે કથિત રીતે જોડાયેલી ચાર કંપનીઓ દ્વારા પૈસાની હેરાફેરી કરી હતી.

મનીષ સિસોદિયા, તત્કાલીન દિલ્હીના ડેપ્યુટી સીએમ અને જ્યારે નવી દારૂની નીતિ લાગુ કરવામાં આવી હતી ત્યારે આબકારી પ્રધાન હતા. તે ફેબ્રુઆરી 2023થી જેલમાં છે. સી.બી.આઈ. દ્વારા અને ત્યારબાદ ઇડી દ્વારા તેમની ધરપકડ કરવામાં આવી હતી અને નવી નીતિ ઘડવામાં વધારાની પ્રક્રિયાગત દખલનો આરોપ મૂકવામાં આવ્યો હતો. પસંદગીની દારૂ કંપનીઓના ફાયદા માટે તેમાં ફેરફાર કરવામાં આવ્યો હતો અને આબકારીની આવકમાં રાજ્યની તિજોરીને સેંકડો કરોડનું નુકસાન થયું હતું.

આ સિવાય મનીષ સિસોદિયા પર સીબીઆઈ દ્વારા 2015ના ટૂંકા ગાળાના ‘ફીડ બેક યુનિટ’ સાથે સંબંધિત કથિત ભ્રષ્ટાચારના કેસમાં કેસ ચલાવવામાં આવી રહ્યો છે. દિલ્હી વિજિલન્સ વિભાગના અહેવાલ દ્વારા વર્ણવવામાં આવ્યું છે કે “બિન-બંધારણીય, એક્સ્ટ્રા-જ્યુડિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ એજન્સી” તરીકે વર્ણવવામાં આવી છે, જે નિવૃત્ત ગુપ્તચર, પોલીસ અને અર્ધલશ્કરી અધિકારીઓ દ્વારા સંચાલિત સરકારી વિભાગોમાં ચાલતી બાબતો પર “કાર્યવાહી કરી શકાય તેવા પ્રતિસાદ” એકત્રિત કરવા અને તેમને “ટ્રેપ” કરવા માટે સંચાલિત છે.

સપ્ટેમ્બર 2022માં આપના સંચાર પ્રભારી વિજય નાયરની સીબીઆઈ દ્વારા અને બાદમાં ઇડી દ્વારા ધરપકડ કરવામાં આવી હતી. સાઉથ ગ્રુપ વચ્ચે વચેટિયા તરીકેની તેમની કથિત ભૂમિકા માટે – જેમણે રાજધાનીમાં દારૂના છૂટક સેગમેન્ટમાં પ્રવેશવા માટે કિકબેક તરીકે 100 કરોડ રૂપિયા આપ્યા હતા.

સંજય સિંહ દારૂ નીતિના કેસમાં મુખ્ય ષડયંત્રકાર હોવાનો આરોપ અને દારૂ જૂથો પાસેથી ગેરકાયદેસર નાણાં / લાંચ મેળવવાનો આરોપ છે, જેની ઇડી દ્વારા ઓક્ટોબર 2023માં ધરપકડ કરવામાં આવી હતી.

આ નેતાઓની પૂછપરછ ચાલુ

સીબીઆઇ પરિવહન મંત્રી કૈલાશ ગહલોત સામે દિલ્હી સરકાર દ્વારા ખરીદવામાં આવેલી 1,000 બસો માટે ટેન્ડરિંગ અને બિડિંગ પ્રક્રિયામાં કથિત ગેરરીતિઓ તેમજ તેમની જાળવણીની ફરિયાદની તપાસ કરી રહી છે.

ગત વર્ષે નવેમ્બરમાં દિલ્હીના સમાજ કલ્યાણ અને શ્રમ મંત્રી રાજ કુમાર આનંદના નિવાસસ્થાને ઇડી દ્વારા કથિત મની લોન્ડ્રિંગના સંબંધમાં દરોડા પાડવામાં આવ્યા હતા. ડિરેક્ટોરેટ ઓફ રેવન્યુ ઇન્ટેલિજન્સ દ્વારા ચીનથી આયાતમાં ખોટી ઘોષણાના આરોપસર ચાર્જશીટ ફાઇલ કર્યા પછી આ વાત કરવામાં આવી હતી, જેના પગલે આંતરરાષ્ટ્રીય હવાલા વ્યવહારો ઉપરાંત 7 કરોડ રૂપિયાથી વધુની કસ્ટમ્સ ચોરી થઈ હતી.