Delhi Pollution, Artificial rain : દિલ્હીમાં પ્રદૂષણની સ્થિતિ ખરાબ થઈ ગઈ છે, હવા એટલી ઝેરી થઈ ગઈ છે કે લોકોને શ્વાસ લેવામાં પણ મુશ્કેલીનો સામનો કરવો પડી રહ્યો છે. હવે આ પડકારનો સામનો કરવા માટે દિલ્હી સરકારની યોજના છે. આ યોજના હેઠળ રાજધાનીમાં કૃત્રિમ વરસાદની વિચારણા કરવામાં આવી રહી છે. એવું માનવામાં આવે છે કે દિલ્હી સરકાર રાજધાનીમાં બે દિવસ સુધી આ પ્રયોગ કરી શકે છે.
કૃત્રિમ વરસાદ શું છે? (What is An Artificial rain)
હવે સવાલ એ થાય છે કે આ કૃત્રિમ વરસાદ શું છે? છેવટે, તેની પાછળનું વિજ્ઞાન શું છે, તેની કિંમત કેટલી છે? તમારી જાણકારી માટે તમને જણાવી દઈએ કે કૃત્રિમ વરસાદ એ કોઈ દિલ્હીનો આઈડિયા નથી, પરંતુ તેનો ઉપયોગ ચીન અને અમેરિકા જેવા દેશોમાં ઘણી વખત કરવામાં આવ્યો છે. આ પ્રયોગે ત્યાં પ્રદુષણ ઘટાડવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી છે. હવે કેજરીવાલ સરકાર દિલ્હીમાં પણ આવી જ ભૂમિકા જોવા માંગે છે. તેમનો આશય એ છે કે રાજધાનીને સમયસર આ ધુમાડામાંથી મુક્ત કરવામાં આવે.
વાસ્તવમાં કૃત્રિમ વરસાદ મેળવવા માટે પહેલા ક્લાઉડ સીડિંગ કરવું પડે છે. સરળ શબ્દોમાં, આનો અર્થ એ છે કે નકલી વાદળ બનાવવું પડશે. જ્યારે સિલ્વર આયોડાઈડ નામનું રસાયણ હળવા વાદળોની વચ્ચે છાંટવામાં આવે ત્યારે નકલી વાદળ પણ બને છે. આ સમગ્ર પ્રક્રિયામાં પ્લેનનો પણ ફાળો હોય છે.
આ કેવી રીતે કામ કરે છે? (How to Work An Artificial rain)
અહીં એ સમજવું અગત્યનું છે કે જે રસાયણ છાંટવામાં આવે છે તે કૃત્રિમ ટીપાં બનાવે છે અને જ્યારે વાદળો તેમનું વજન લઈ શકતા નથી, ત્યારે તે વરસાદના રૂપમાં નીચે પડવાનું શરૂ કરે છે. હવે આને કૃત્રિમ વરસાદ કહેવામાં આવે છે. હવે આખી પ્રક્રિયા જાણીતી છે, પરંતુ તેને પૂર્ણ કરવી એટલી સરળ નથી. વાસ્તવમાં, કૃત્રિમ વરસાદમાં પ્લેન સૌથી મોટી ભૂમિકા ભજવે છે. જે રસાયણ છાંટવામાં આવે છે તે સાધન દ્વારા આકાશમાં છોડવામાં આવે છે. તે ઈન્સ્ટ્રુમેન્ટ પણ પ્લેનમાં જ ફીટ કરવામાં આવે છે, આવી સ્થિતિમાં એરક્રાફ્ટ મહત્વની ભૂમિકા ભજવે છે.
વધુ વાંચોઃ- આજનો ઇતિહાસ 9 નવેમ્બર : આજે ઉત્તરાખંડ સ્થાપના દિન છે; રાષ્ટ્રીય કાનૂની સેવા દિવસ કેમ ઉજવાય છે?
તેની કિંમત કેટલી છે? (What is Cost of An Artificial rain)
જો આ પ્રયોગને દિલ્હીના દૃષ્ટિકોણથી સમજવામાં આવે તો કેજરીવાલ સરકારે કૃત્રિમ વરસાદ કરાવતા પહેલા ઘણી પરવાનગીઓ લેવી પડશે, જેમાં કેન્દ્રની મોદી સરકાર પણ સામેલ થશે. હવે આ પ્રયોગ દિલ્હીમાં એક વાર ચોક્કસ કરી શકાય છે, પરંતુ તેની કિંમત ઘણી મોટી છે.
વાસ્તવમાં પહેલો ખર્ચ એ વિમાનનો છે જેની મદદથી છંટકાવ કરવામાં આવે છે, આ સિવાય બીજો ખર્ચ એ સાધનનો છે જેની મદદથી છંટકાવ કરવામાં આવે છે. માત્ર એક કલાકમાં પાંચ લાખ રૂપિયા સુધીનો ખર્ચ થઈ જાય છે, આવી સ્થિતિમાં આ પ્રયોગ સતત કરી શકાય નહીં. આના ઉપર, જો પવનની દિશા બદલાય તો આ પ્રક્રિયા પણ નિષ્ફળ થઈ શકે છે.
