ઓપરેશન સિંદૂર ભારતીય સેનાનો હવાઇ હુમલો; જમ્મુ અને કાશ્મીરના પહેલગામ નજીક પાકિસ્તાની આતંકવાદીઓએ 26 નાગરિકોની ઘાતકી હત્યા કર્યાના બે અઠવાડિયા પછી, ભારતે બુધવારે (7 મે) પાકિસ્તાન અને પાકિસ્તાન અધિકૃત કાશ્મીર (PoK) માં નવ સ્થળોએ હવાઈ હુમલાઓ કરીને જડબાતોડ જવાબ આપ્યો. આ એર સ્ટ્રાઈકને ઓપરેશન સિંદૂર નામ આપવામાં આવ્યું હતું. આ હુમલાઓમાં સરહદ અને નિયંત્રણ રેખા (LoC) પાર આતંકવાદી માળખાને નિશાન બનાવવામાં આવ્યું હતું. એવા 9 સ્થળોને નિશાન બનાવી ઉડાવી દેવાયા કે જ્યાં આતંકવાદીઓને તાલીમ અને શિક્ષણ અપાતું હતું.
ઓપરેશન સિંદૂર બાદ વિંગ કમાન્ડર વ્યોમિકા સિંહે બુધવારે સવારે એક પ્રેસ બ્રીફિંગ દરમિયાન જણાવ્યું હતું કે, છેલ્લા ત્રણ દાયકામાં, પાકિસ્તાને વ્યવસ્થિત રીતે આતંકવાદી માળખાનું નિર્માણ કર્યું છે. ભરતી અને શિક્ષણ કેન્દ્રો, પ્રારંભિક અને કઠીન અભ્યાસક્રમો માટે તાલીમ ક્ષેત્રો અને હેન્ડલર્સ માટે લોન્ચ પેડ્સ સહિત કામગીરીનું આ સુવ્યવસ્થિત ગોઠવેલું આ એક જટિલ નેટવર્ક છે.
વધુમાં સિંહે જણાવ્યું હતું કે, “વિશ્વસનીય ગુપ્ત માહિતીના આધારે” લક્ષ્યો પસંદ કરવામાં આવ્યા હતા. આ સમગ્ર ઓપરેશન દરમિયાન નાગરિક માળખાને નુકસાન કર્યા વિના તેમજ કોઈપણ નાગરિક જીવ ગુમાવ્યા વિના માત્ર આતંકવાદી છાવણીઓને ટારગેટ કરવામાં આવી હતી.
- મરકઝ તૈયબા, મુરીદકે
- હાફિઝ સઈદનું મુખ્ય મથક, લશ્કર-એ-તૈયબાનું મુખ્ય મથક
પાકિસ્તાનના પંજાબ પ્રાંતના મુરિદકેમાં આવેલું મરકઝ તૈયબા લશ્કર-એ-તૈયબા (LeT) અને તેના ફ્રન્ટ, જમાત-ઉદ-દાવા (JuD) નું મુખ્ય મથક છે. તાલીમ અને ભરતીનું સ્થળ હોવા ઉપરાંત, 200 એકરનું વિશાળ કેમ્પસ લશ્કરના વૈચારિક ચેતા કેન્દ્ર તરીકે પણ કામ કરે છે. સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું કે લશ્કરના તમામ મુખ્ય આતંકવાદી હુમલાઓનું આયોજન અને નિર્દેશન અહીંથી થાય છે.
આ સુવિધા આંતરરાષ્ટ્રીય સરહદ (IB) થી 18-25 કિમી દૂર છે. 2008ના મુંબઈ હુમલામાં સામેલ આતંકવાદીઓ – જેમાં અજમલ કસાબ અને ડેવિડ હેડલીનો સમાવેશ થાય છે. જેમને અહીં તાલીમ આપવામાં આવી હતી.
ઓપરેશન સિંદૂર દુનિયાએ જોઇ ભારતની તાકાત વિશે વધુ અહીં વાંચો
મરકઝ તૈયબા, જે આજે ઉભું છે, તેની સ્થાપના 2000 માં કરવામાં આવી હતી, જેમાં ઓસામા બિન લાદેને કેમ્પસમાં એક મસ્જિદ અને એક ગેસ્ટ હાઉસ માટે 1 કરોડ રૂપિયા આપ્યા હતા. આ સંકુલમાં અનેક મસ્જિદો, રહેણાંક સંકુલ (એલઈટીના વડા હાફિઝ મુહમ્મદ સઈદના નિવાસસ્થાન સહિત), મદરેસા, તબીબી સુવિધાઓ અને ખેતીની જમીનનો સમાવેશ થાય છે.
- સવાઈ નાલા કેમ્પ, મુઝફ્ફરાબાદ
- PoKમાં મુખ્ય લશ્કર-એ-તોઇબા કેમ્પ, જ્યાં પહેલગામના આતંકવાદીઓને તાલીમ લીધી
પાકિસ્તાન અધિકૃત કાશ્મીર (PoK) માં આવેલું આ કેમ્પ LoC થી 30 કિમી દૂર આવેલું છે, અને તે LeT નું સૌથી મહત્વપૂર્ણ તાલીમ કેન્દ્ર છે. સેનાએ બુધવારે જણાવ્યું હતું કે ગયા ઓક્ટોબરમાં સોનમાર્ગ અને ગુલમર્ગ અને 22 એપ્રિલે પહેલગામમાં થયેલા હુમલા પાછળના આતંકવાદીઓને અહીં તાલીમ આપવામાં આવી હતી. 2000 ના લાલ કિલ્લા પરના હુમલા પછી આ કેમ્પનું નામ પણ સામે આવ્યું હતું.
સુરક્ષા સંસ્થાના સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, આ શિબિર 1990 ના દાયકામાં ઉભરી આવી હતી, જ્યારે જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં આતંકવાદ ચરમસીમાએ હતો . આ સ્થળે લશ્કરમાં ભરતી થયેલાઓને લડાઇ અને શસ્ત્રોની તાલીમ, અસ્તિત્વ ટકાવી રાખવાની યુક્તિઓ અને ગેરિલા યુદ્ધ વ્યૂહરચનાઓમાં સૂચના અને વૈચારિક શિક્ષણ પૂરું પાડ્યું છે.
ભારતીય સેનાએ કરેલ ઓપરેશન સિંદૂર વિશે તમામ વિગત અહીં વાંચો
આંતરરાષ્ટ્રીય દબાણ હેઠળ, 9/11 અને 26/11 ના આતંકવાદી હુમલાઓ પછી સવાઈ નાલા કેમ્પ થોડા સમય માટે બંધ કરવામાં આવ્યો હતો. તાજેતરના સમયમાં, જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં ઘૂસણખોરી કરતી વખતે પકડાયેલા ઘણા આતંકવાદીઓએ આ કેમ્પને તાલીમ મેળવતા સ્થળ તરીકે નામ આપ્યું છે.
- સૈયદના બિલાલ કેમ્પ, મુઝફ્ફરાબાદ
- લશ્કર અને જૈશ માટેનો કેમ્પ, આતંકવાદી ભરતી કરનારાઓને પાકિસ્તાની વિશેષ દળો દ્વારા તાલીમ આપવામાં આવે છે.
ભારતીય સેનાએ બુધવારે જણાવ્યું હતું કે આ કેમ્પ પીઓકેમાં જૈશ-એ-મોહમ્મદ માટે મુખ્ય છાવણી વિસ્તાર હતો. જ્યાં શસ્ત્રો, વિસ્ફોટકો અને જંગલમાં બચવાની તાલીમ માટેના કેન્દ્ર તરીકે સેવા અપાતી હતી. જે મુઝફ્ફરાબાદમાં લાલ કિલ્લાની સામે નીલમ નદી પર સ્થિત છે.
એર સ્ટ્રાઈક ઓપરેશન સિંદૂર બાદ ભારત સરકારે કહી આ 10 મોટી વાતો
ગુપ્તચર સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું કે આ કેમ્પ 1990 ના દાયકાના અંતમાં અથવા 2000 ના દાયકાની શરૂઆતમાં બન્યો હોવાની શંકા છે, અને JeM ભરતીઓ ઉપરાંત, LeT જેહાદી આતંકીઓને પણ અહીં તાલીમ આપવામાં આવે છે. માર્યા ગયેલા JeM આતંકવાદીઓના ફોનમાંથી મળેલા ફોટોગ્રાફ્સ દર્શાવે છે કે પાકિસ્તાની સ્પેશિયલ ફોર્સ, સ્પેશિયલ સર્વિસ ગ્રુપ, આ સ્થળે આતંકવાદીઓને તાલીમ આપે છે.
- બાર્નાલા કેમ્પ, ભીમ્બર
- નિયંત્રણ રેખાની નજીક, પર્વત અને જંગલ વિસ્તાર માટે તાલીમ શિબિર, ઘૂસણખોરો માટે લોન્ચપેડ
સેનાએ બુધવારે જણાવ્યું હતું કે, પીઓકેમાં એલઓસીથી 9 કિમી દૂર સ્થિત, આ શસ્ત્રોના સંચાલન, આઈઈડી એસેમ્બલિંગ અને જંગલમાં બચવા માટેનું તાલીમ કેન્દ્ર છે.
સુરક્ષા સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું કે આ કેમ્પ 1990 ના દાયકામાં શરૂ થયો હતો, અને તેનો ઉપયોગ લશ્કર-એ-તોયબા અને જૈશ-એ-મોહમ્મદ બંને આતંકવાદી જૂથો દ્વારા કરવામાં આવે છે. સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું કે આ કેમ્પ પર્વતીય અને જંગલી પ્રદેશો માટે આતંકવાદીઓને તૈયાર કરવામાં નિષ્ણાત હતો, જેનો સામનો તેમને જમ્મુ-કાશ્મીરમાં ઘૂસણખોરી કરતી વખતે કરવો પડે એવી સ્થિતિઓ અંગે તાલીમ અપાતી હતી.
નિયંત્રણ રેખા (LoC) ની નજીક હોવાને કારણે, બાર્નાલા કેમ્પ જમ્મુ-કાશ્મીરમાં ઘૂસવા માંગતા આતંકવાદીઓ માટે અથવા દાણચોરીની કામગીરી માટે ઉપયોગી લોન્ચપેડ હતો.
- અબ્બાસ કેમ્પ, કોટલી
- પાકિસ્તાની લશ્કરી છાવણીની નજીક ફિદાયીન ભરતીઓ માટે તાલીમ શિક્ષણ કેન્દ્ર
સેનાએ બુધવારે જણાવ્યું હતું કે પીઓકેમાં નિયંત્રણ રેખાથી 13 કિમી દૂર અને કોટલી લશ્કરી છાવણીથી માત્ર 2 કિમી દૂર સ્થિત આ કેમ્પનો ઉપયોગ જૈશ-એ-મોહમ્મદ માટે ફિદાયીન લડવૈયાઓ – આત્મઘાતી હુમલાખોરો – ને તૈયાર કરવા માટે થાય છે.
સુરક્ષા સંસ્થાના સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું કે આ શિબિર પણ 1990 ના દાયકામાં શરૂ થઈ હતી. તે ક્લોઝ-ક્વાર્ટર બેટલ (CQB) તાલીમ, ભંગ અને બંધક બનાવવાની કવાયત અને શહાદત (શહાદત) મિશન પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરતું શિક્ષણ તાલીમ પૂરી પાડે છે.
આ કેમ્પનું નામ 2001માં જમ્મુ અને કાશ્મીર વિધાનસભા પર થયેલા હુમલા અને 2016માં ઉરીમાં આર્મી બ્રિગેડ હેડક્વાર્ટર પર થયેલા હુમલા સહિત વિવિધ આતંકવાદી હુમલાઓમાં આવ્યું છે.
- સરજલ કેમ્પ, નારોવાલ
- પાકિસ્તાની પંજાબમાં આંતરરાષ્ટ્રીય સરહદ નજીક, વિશેષ આતંકવાદી તાલીમ સ્થળ.
આ કેમ્પ પાકિસ્તાનના પંજાબ પ્રાંતમાં આંતરરાષ્ટ્રીય સરહદથી 6 કિમી દૂર આવેલો છે. સેનાએ જણાવ્યું હતું કે માર્ચ 2025માં જમ્મુના કઠુઆમાં ચાર જમ્મુ અને કાશ્મીર પોલીસ કર્મચારીઓની હત્યા કરનારા આતંકવાદીઓને અહીં તાલીમ આપવામાં આવી હતી.
સિયાલકોટ નજીક સરજલ ગામમાં પ્રાથમિક આરોગ્ય કેન્દ્રના પરિસરમાં સ્થિત, આ શિબિર 1990 ના દાયકાના અંતમાં સ્થાપિત કરવામાં આવી હતી. પંજાબ અને ભારત સરહદની નજીક હોવાને કારણે, સરજલનો ઉપયોગ ઘૂસણખોરી અને લોજિસ્ટિક્સનું સંકલન કરવા માટે એક સ્ટેજિંગ ગ્રાઉન્ડ તરીકે કરવામાં આવે છે. આતંકવાદીઓને મુઝફ્ફરાબાદ અને કોટલીમાં વધુ વિશિષ્ટ શિબિરોમાં ખસેડવામાં આવે તે પહેલાં તે ક્યારેક ક્યારેક આરામ અને પુનઃસંગઠન સ્થળ તરીકે સેવા આપે છે.
- મહેમોના જોયા કેમ્પ, સિયાલકોટ
- પંજાબ અને જમ્મુમાં ઘૂસણખોરી કરનારા આતંકવાદીઓ માટે પ્રારંભિક ઇન્ડક્શન સેન્ટર.
પાકિસ્તાનના પંજાબ પ્રાંતના સિયાલકોટ જિલ્લામાં આંતરરાષ્ટ્રીય સરહદથી 12-18 કિમી દૂર હિઝબુલ મુજાહિદ્દીન કેમ્પ આવેલો છે. આ કેમ્પનો ઉપયોગ હિઝબુલ આતંકવાદીઓ માટે જમ્મુ ક્ષેત્રમાં પ્રવેશવા માટે લોન્ચપેડ તરીકે થાય છે, તેમજ ઓપરેશન અને શસ્ત્રોના સંચાલન માટે તાલીમ કેન્દ્ર તરીકે પણ થાય છે.
સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું કે પંજાબ (ગુરદાસપુર અને પઠાણકોટ) અને જમ્મુ સેક્ટરમાંથી ઘૂસણખોરી કરતા પકડાયેલા આતંકવાદીઓએ મેહમોના જોયા કેમ્પનો ઉલ્લેખ પ્રારંભિક ઇન્ડક્શન સેન્ટરોમાંના એક તરીકે કર્યો છે. આ કેમ્પ 2000 ના દાયકાની શરૂઆતમાં ઉભરી આવ્યો હતો જ્યારે લશ્કર-એ-તોઇબા અને સંલગ્ન જૂથો તેમના સ્તરીય તાલીમ શિબિરોનું નેટવર્ક વિસ્તરી રહ્યા હતા.
- ગુલપુર કેમ્પ, કોટલી
- રાજૌરી અને પૂંછ જિલ્લામાં સક્રિય લશ્કર એકમોનો આધાર.
સેનાએ બુધવારે જણાવ્યું હતું કે પીઓકેમાં નિયંત્રણ રેખાથી 30 કિમી દૂર સ્થિત આ કેમ્પ રાજૌરી અને પૂંછ જિલ્લામાં સક્રિય લશ્કરી એકમોનો અડ્ડો છે. સેનાએ જણાવ્યું હતું કે 20 એપ્રિલ, 2023 ના રોજ પૂંચમાં થયેલા હુમલા અને 9 જૂન, 2024 ના રોજ યાત્રાળુઓને લઈ જતી બસ પર થયેલા હુમલામાં સામેલ આતંકવાદીઓને અહીં તાલીમ આપવામાં આવી હતી.
સુરક્ષા સૂત્રો કહે છે કે આ કેમ્પ 1990 ના દાયકામાં આતંકવાદીઓને તાલીમ આપવા માટે બનાવવામાં આવ્યો હતો. ગુલપુર કેમ્પનું મહત્વ સરહદની નજીક તેના સ્થાનમાં રહેલું છે, જે પૂંછ અને રાજૌરી પ્રદેશોમાં ઘૂસણખોરી તેમજ વિસ્તારના ભૂપ્રદેશ માટે ખાસ છે. સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું કે કોટલી જિલ્લો ગેરિલા યુદ્ધની તાલીમ માટે અનુકૂળ હતો.
2016માં ભારતીય સર્જિકલ સ્ટ્રાઈક અને સરહદ પારના આતંકવાદ પર વધુ ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યા પછી, એવા અહેવાલો આવ્યા હતા કે ગુલપુર અને કેટલાક અન્ય કેમ્પોએ પોતાની પ્રત્યક્ષ ગતિવિધિઓ ઓછી કરી દીધી હતી. પરંતુ સંભવતઃ ગુપ્ત રીતે કામગીરી ચાલુ રહી.
- મરકઝ સુભાનલ્લાહ, બહાવલપુર
- જૈશ-એ-મોહમ્મદનું મુખ્ય મથક, મસૂદ અઝહરનો ઠેકાણું.
પાકિસ્તાનના પંજાબ પ્રાંતના બહાવલપુરમાં આવેલ મરકઝ સુભાનઅલ્લાહ જૈશ-એ-મોહમ્મદ (JeM)નું મુખ્ય મથક છે. સેનાના જણાવ્યા અનુસાર, તે આંતરરાષ્ટ્રીય બંદરથી 100 કિમી દૂર છે, અને ભરતી, તાલીમ અને શિક્ષણ માટેના કેન્દ્ર તરીકે સેવા આપે છે.
મસૂદ અઝહરે IC 814 હાઇજેકિંગ બાદ ભારતીય જેલમાંથી છૂટ્યા પછી તરત જ 1999 માં JeM ની સ્થાપના કરી. શરૂઆતથી જ, JeM એ અઝહરના વતન બહાવલપુરમાં એક ઠેકાણું જાળવી રાખ્યું હતું. 2009 સુધીમાં, આ 15 એકરના દિવાલોવાળા સંકુલમાં વિકસ્યું હતું જેમાં સ્વિમિંગ પૂલ અને તબેલા જેવી સુવિધાઓ હોવાના અહેવાલ છે, અને તેનો ઉપયોગ આતંકવાદી તાલીમ માટે થતો હતો.
ભારતીય સેનાએ ઓપરેશન સિંદૂર કેવી રીતે પાર પાડ્યું જુઓ વીડિયો
આ સંકુલ પાકિસ્તાની સેનાના 31 કોર્પ્સના મુખ્યાલયથી માત્ર 8 કિલોમીટર દૂર આવેલું છે. સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું કે JeM સુવિધા 2016 ના પઠાણકોટ એરબેઝ હુમલા અને 2019 ના પુલવામા આત્મઘાતી બોમ્બ વિસ્ફોટ સાથે સંકળાયેલી છે, જેમાં 40 સેન્ટ્રલ રિઝર્વ પોલીસ ફોર્સ (CRPF) કર્મચારીઓના મોત થયા હતા.
