શ્રુતિ શ્રીવાસ્તવ : ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગ ભારતમાં યોજાનારી G-20 સમિટમાં ભાગ લેશે નહીં. તેમના સ્થાને દેશના વડાપ્રધાન લી કિઆંગ ચીનના પ્રતિનિધિમંડળનું નેતૃત્વ કરશે. આ પહેલીવાર હશે, જ્યારે ચીનના રાષ્ટ્રપતિ જી-20 સમિટમાં ભાગ નહીં લે. તો, રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિને પણ સંવેદનશીલ સમય, યુક્રેન સાથેના તણાવ અને વિવિધ સંજોગોને ધ્યાનમાં રાખીને કોન્ફરન્સ માટે ભારત આવવાની અસમર્થતા વ્યક્ત કરી છે. વિદેશ મંત્રી સર્ગેઈ લવરોવ અહીં તેમના બદલે પ્રતિનિધિ તરીકે રહેશે.
મીડિયા અહેવાલો વચ્ચે આ સિવાય કેટલાક રાજ્યોના વડાઓ ભારતમાં 9-10 સપ્ટેમ્બરે યોજાનારી G20 સમિટને છોડી શકે છે. સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું કે, ઘણા નેતાઓ તેમના પોતાના અંગત કારણોસર સમય સમય પર સમિટ છોડી શકે છે અને દરેક નેતાઓનું દરેક સમિટમાં હાજરી આપવાનું હંમેશા શક્ય નથી હોતું. 2008 અને 2009 ના અપવાદને બાદ કરતાં 2008 થી યોજાયેલી 16 ભૌતિક G20 સમિટમાંથી, 2010 પછી એવો એક પણ પ્રસંગ નથી બન્યો, જ્યારે દરેક દેશના રાજ્ય અથવા સરકારના વડાએ સમિટમાં હાજરી આપી હોય.
દરેક નેતા માટે તમામ સમિટમાં ભાગ લેવું હંમેશા શક્ય નથી હોતું
નિષ્ણાતોના મતે, વૈશ્વિક સમિટમાં હાજરીનું સ્તર દર વર્ષે બદલાય છે. નેતાઓની સમય મર્યાદાને કારણે, દરેક નેતા માટે સમયની અછતના કારણે તમામ સમિટમાં હાજરી આપવાનું હંમેશા શક્ય નથી હોતું. આનું નવીનતમ ઉદાહરણ ઇટાલીમાં 2021 G20 સમિટ છે, જ્યાં નેતાઓએ તેને અવગણવા માટે કોઈ મોટું રાજકીય અથવા આરોગ્ય કારણ નહોતું. પરંતુ સંજોગો એવા હતા કે, છ દેશોના રાજ્યના વડા કે સરકાર તેમાં ભાગ લઈ શક્યા ન હતા. સૂત્રોએ કહ્યું કે તેને યજમાન દેશ સાથે કોઈ લેવાદેવા નથી હોતું.
આ પરિષદોમાં 6 દેશોના રાષ્ટ્રાધ્યક્ષોએ હાજરી આપી ન હતી
2008 થી, G20 એ 16 ભૌતિક સમિટ અને એક વર્ચ્યુઅલ સમિટ (સાઉદી અરેબિયા, 2020) યોજી હતી. 2009 અને 2010માં બે સમિટ યોજાઈ હતી. સૂત્રોએ જણાવ્યું કે, આવા છ પ્રસંગો બન્યા છે (2010, 2011, 2012, 2013, 2016, 2017) જ્યારે કોઈ દેશનું પ્રતિનિધિત્વ રાજ્યના વડા અને સરકારના વડાના સ્તરથી નીચેના લોકો દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું. તેમણે કહ્યું કે, પાંચ વખત (2010, 2014, 2015, 2018, 2019) HOS/HOG નીચે બે દેશોનું પ્રતિનિધિત્વ કરવામાં આવ્યું હતું. ઇન્ડોનેશિયામાં 2022 સમિટમાં, HOS અથવા HOG સ્તરથી નીચે ત્રણ દેશોનું પ્રતિનિધિત્વ કરવામાં આવ્યું હતું. 2021 માં, યુક્રેન સંઘર્ષ પહેલા અને COVID-19 મહામારી પછી, 6 દેશોને HOS અથવા HOG સ્તરથી નીચે રજૂ કરવામાં આવ્યા હતા.
G20 સમિટમાં દેશવાર સહભાગિતાના સંદર્ભમાં, કેનેડા, જર્મની, ભારત, ઇટાલી, દક્ષિણ કોરિયા, તુર્કી, યુનાઇટેડ કિંગડમ, યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ અને યુરોપિયન યુનિયન ક્યારેય HOS અથવા HOG સ્તરથી નીચે ભાગ લીધો નથી. સાઉદી અરેબિયાએ HOS/HOG સ્તરથી નીચેના નેતાઓ સાથે નવ વખત સમિટમાં ભાગ લીધો છે અને 2017માં દેશનું પ્રતિનિધિત્વ પોર્ટફોલિયો વિનાના રાજ્ય મંત્રી દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું. સૂત્રોએ જણાવ્યું કે, મેક્સિકોએ HOS અથવા HOG સ્તરથી નીચેના અધિકારી સાથે ત્રણ વખત સમિટમાં હાજરી આપી છે અને દેશના રાષ્ટ્રપતિએ 2018 થી તેમાં હાજરી આપી નથી.
આ પણ વાંચો – One Nation One Election: શું એક દેશ, એક ચૂંટણી શક્ય છે? દેશને કેટલો ફાયદો અને કેટલું નુકસાન? જાણો દરેક પ્રશ્નનો જવાબ
સૂત્રોએ જણાવ્યું કે, આર્જેન્ટિના, ઓસ્ટ્રેલિયા, બ્રાઝિલ અને રશિયાએ HOS અથવા HOG સ્તરથી બે વખત નીચે સમિટમાં ભાગ લીધો છે. ચીન, ફ્રાન્સ, ઈન્ડો-નેશિયા, જાપાન અને દક્ષિણ આફ્રિકાએ એકવાર નીચેના સમિટમાં HOS અથવા HOG સ્તરે ભાગ લીધો છે.
ભારત 9 અને 10 સપ્ટેમ્બરે દિલ્હીમાં G20 સમિટનું આયોજન કરશે. નવી દિલ્હી જી-20 સમિટના ઈતિહાસમાં સૌથી મોટી ભાગીદારી જોશે. ગ્રૂપ ઓફ ટ્વેન્ટી (G20)માં 19 દેશોનો સમાવેશ થાય છે – આર્જેન્ટિના, ઓસ્ટ્રેલિયા, બ્રાઝિલ, કેનેડા, ચીન, ફ્રાન્સ, જર્મની, ભારત, ઇન્ડોનેશિયા, ઇટાલી, જાપાન, દક્ષિણ કોરિયા, મેક્સિકો, રશિયા, સાઉદી અરેબિયા, દક્ષિણ આફ્રિકા, તુર્કી, યુ.એસ. , UK અને EU.
